Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1896
| Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1896 | |
| Fonksyon | |
|---|---|
68.46 % 76 vòt 31.54 % 35 vòt | |
| Biyografi | |
| Eleksyon avan : 1889 Pwochen eleksyon : 1902 |
|
modifye  |
Eleksyon prezidansyèl ayisyen an 1896 te fèt 31 mas 1896, nan yon kontèks politik tansyon akòz lanmò prezidan sòti Florvil Hyppolite. Scrutin sa a te yon eleksyon endirèk, kote Prezidan Repiblik la te eli pa Palman an, ki te konpoze de 39 senatè ak 72 depite. Akòz lanmò Florvil Hyppolite[1], ki te mouri 24 mas 1896, sèt mwa anvan fen manda li, yo te òganize yon eleksyon avan dat la. Gouvènman an, ki te pito evite yon peryòd entèmedyè ki ta long, te deside òganize eleksyon sa a rapidman, kèk jou apre lanmò prezidan an, pou asire estabilite.
Konteks politik
[modifye | modifye kòd]Prezidan Florvil Hyppolite (Pati Nasyonal), ki te eli an 1889, te mete an plas yon nouvo Konstitisyon, ki te make yon ranfòsman pouvwa prezidansyèl. Mandat prezidan an te konfime pou sèt ane, men prerogatif prezidan an te lajman elaji: dwa pou li disoud Palman an epi nonmen oswa revoke minis san konsiltasyon ak palman an. Refòm sa a te chanje tou dekoupaj sikonskripsyon senatoryal yo, ki te pase de 21 a 39, pandan kantite depite a te rete menm jan (72). Depi lè konstitisyon an te adopte, Hyppolite te mete l an aplikasyon lè li disoud palman an an 1890 pou li jwenn yon majorite ki te an favè gouvènman li a, yon majorite ke Pati Nasyonal la te kenbe nan eleksyon yo nan 1893.
Eleksyon prezidansyèl 1896 te fèt yon mwa anvan nouvo eleksyon palmanté, nan moman kote manda senatè yo ak depite yo te prèt pou fini. Fas ak sitiyasyon sa a, Pati Liberal la te pwopoze pou yo remèt eleksyon prezidansyèl la pou apre eleksyon lejislatif yo, avèk espwa pou yo ogmante reprezantasyon yo nan Palman an epi amelyore chans yo pou yo genyen. Sepandan, gouvènman an te refize pwopozisyon sa a epi li te pito òganize eleksyon prezidansyèl la nan kèk jou apre lanmò Hyppolite pou asire kontinite nan gouvènman an.
Kandida yo
[modifye | modifye kòd]Kandida Pati Nasyonal la, ki te domine politik peyi a depi plizyè ane, se te minis Tirésias Simon Sam, yon politisyen ki gen eksperyans e ki te pwòch ansyen prezidan Hyppolite. Anfas li, Pati Liberal la te chwazi ansyen prezidan Boisrond-Canal, yon advèsè politik enpòtan, ak espwa pou ranvèse dominasyon Pati Nasyonal la.
Rezilta yo
[modifye | modifye kòd]Rezilta eleksyon prezidansyèl la te san apèl: Tirésias Simon Sam te eli prezidan avèk 76 vwa kont 35 vwa pou Boisrond-Canal[2]. Pati Nasyonal la te kenbe dominasyon li sou pouvwa a, sa ki te konsolide pozisyon li kòm pati dominan nan politik Ayiti. Eleksyon sa a te fèt nan yon klima polarizasyon ant de pati prensipal yo nan epòk la: Pati Nasyonal la, ki te konsèvatè ak nasyonalistik, ak Pati Liberal la, ki te progresis ak libéral.
| Kandida | Pati politik | Vòt | % | |
|---|---|---|---|---|
| Tirésias Simon Sam | Nasyonal | 76 | 68,46 | |
| Boisrond-Canal | Liberal | 35 | 31,54 | |
| Abtansyon | 0 | 0,00 | ||
| Total | 111 | 100 | ||
Konsekans yo
[modifye | modifye kòd]Eleksyon prezidansyèl 1896 te make yon pwen tournan nan politik ayisyen, kote Pati Nasyonal la konfime dominasyon li sou peyia a. Li montre tou fòs santralizasyon pouvwa a anba prezidans Florvil Hyppolite, ak dinamik politik tansyon ki te egziste ant pati dominan yo, ki pral kontinye ap lite nan ane k'ap vini yo.
Referans
[modifye | modifye kòd]- Konstitisyon ayisyen 1889.
- Achiv Palman Ayisyèn.
- ↑ TANIS, Pierre Emmanuella (2021-03-24). « 24 Mars 1896: mort subite de Florvil Hyppolite - Juno7 » (in français). Retrieved 2024-12-08.
- ↑ TANIS, Pierre Emmanuella (2021-03-31). « 31 Mars 1896: élection du général Tirésias Augustin Simon Sam à la présidence - Juno7 » (in français). Retrieved 2024-12-08.