Pati Nasyonal
| Pati Nasyonal | |
| |
| Fonksyon | |
|---|---|
| Fondasyon : 1870 Disolisyon : 1957 | |
| Biyografi | |
modifye  |
Pati Nasyonal te yon pati politik ayisyen ki te fonde nan 1870, nan fen 19yèm syèk la ak kòmansman 20yèm syèk la. Li te reprezante mas popilè yo epi li te sitou sipòte pa Ayisyen ki te gen desandans afriken. Anfas Pati Liberal, ki te domine pa elit milat yo, Pati Nasyonal te defann pi gwo enklizyon klas defavorize yo nan jesyon pouvwa a epi li te chèche fè idantite nwa a jwenn plis rekonesans nan Leta ayisyen an.
Istwa
[modifye | modifye kòd]Fondasyon
[modifye | modifye kòd]Kreyasyon Pati Nasyonal la fèt nan yon moman kote peyi a t ap rekipere apre lagè sivil la.
Ak yon ideyoloji repibliken ak pwogresis, pati a te opoze ak politik konservatif ak izolasyonis Pati Liberal la. Li te plede pou yon nasyonalis solid, ouvèti sou refòm sosyal, epi yon politik ekonomik ki pi favorab pou klas travayè yo.
Rivalite ant Pati Nasyonal ak Pati Liberal te make politik ayisyen pandan plizyè dizèn ane. Pandan Pati Liberal t ap defann enterè elit ekonomik yo epi li t ap plede pou yon sistèm egalite strik san distenksyon rasyal, Pati Nasyonal t ap mande pou yon gouvènans ki pi reprezante mas popilè yo ak majorite moun nwa ki te nan peyi a.
Opozisyon sa a te lakòz plizyè kriz politik, sitou pandan chanjman prezidansyèl yo, kote konfwontasyon ant patizan de kan yo te konn tounen konfli ame pafwa.
Enfliyans
[modifye | modifye kòd]Pati Nasyonal te vin pi enfliyan ak tan, sa ki te pèmèt plizyè prezidan ki soti nan mitan mas popilè yo monte sou pouvwa a. Ideyoloji li te make listwa politik Ayiti epi li te enspire mouvman ki te vin apre yo, ki t ap defann valorizasyon idantite nwa a ak yon gouvènans ki pi pwòch ak mas yo.
Deklin nan ane 1950 yo
[modifye | modifye kòd]Pati Nasyonal, menm jan ak rival li Pati Liberal, te vin fèb nan ane 1950 yo akoz émerjans nouvo fòs politik yo, tankou Mouvman Ouvriye Peyizan (MOP). Pati sa a, ki te chita ant sant dwat ak sant gòch, te atire atansyon yon popilasyon k ap chèche solisyon pou pwoblèm sosyal ak ekonomik, sa ki te ralanti sipò popilè pou pati tradisyonèl yo.
Montay tansyon politik, ansanm ak émerjans lidè karismatik ak popilis tankou François Duvalier, te akselere disparisyon Pati Nasyonal la. Nan 1957, avèk avènement diktati Duvalier yo, pati a sispann egziste.