Richard Auguste Morse
| Nesans | |
|---|---|
| Nasyonalite | ayisyen-ameriken |
| Peyi nesans | Pòtoriko |
Richard Auguste Morse, ki fèt an 1957 nan Pòtoriko, se yon mizisyen ayisyen-ameriken ak manadjè otèl kounye a.
Li abite Pòtoprens, Ayiti. Morse jere otèl Oloffson, epi li se fondatè yon gwoup mizik rasin, RAM, ki rele daprè inisyal li yo. Morse marye avèk chantèz prensipal gwoup la, Lunise Morse, e li gen de (2) pitit. Morse ak gwoup li a pi popilè ann Ayiti pou chante politik yo ak pèfòmans yo kritike jent militè Raoul Cédras soti 1991 rive 1994. Nan kòmansman ane 2000 yo, Morse te kritike tou Jean-Bertrand Aristide ak Fanmi Lavalas atravè mizik li. Morse se yon sitwayen ameriken. Kouzen li Michel Martelly se yon mizisyen, politisyen ayisyen nan pati dwat ak ansyen Prezidan Repiblik Ayiti.[1] Richard Morse te esprime plizyè fwa sipò pou Martelly nan eleksyon prezidansyèl 2010 ann Ayiti. Nan lane 2014, li te pran distans ak gouvènman Martelly a.
Lavi bonè
[modifye | modifye kòd]Richard Auguste Morse te fèt nan Pòtoriko an 1957. Papa li, Richard McGee Morse, te yon sosyològ ak ekriven akademik ameriken, e manman li, Emerante de Pradines (1918-2018), te yon chantèz ayisyèn pi popilè, menm jan ak granpapa matènèl li, Auguste de Pradines. Fanmi an pa rete Pòtoriko pou lontan, e Richard te grandi nan vil Woodbridge, Connecticut nan Etazini. Morse te gradye nan Inivèsite Princeton an 1979 avèk yon diplòm nan antwopoloji. Lè yo te nan Princeton, Morse te chante avèk yon gwoup, "The Groceries". Yo gen ase siksè, lè yo jwe andeyò kanpis la. Yo te jwe mizik new wave ak punk wòk ak sèten eleman estil mizik karayibyèn.
Deplase ann Ayiti
[modifye | modifye kòd]Nan lane 1985, Morse te renmen avèk yon fanm ki gen papa fòtman dezapwouve pitit fi li te randevou avèk yon mizisyen. Morse tou te gen yon diskisyon avèk manm gwoup li yo nan "The Groceries" sou diferans mizik, epi li te lite ak direksyon lavi li ta dwe pran. Yon konvèsasyon ak yon pwodiktè franse te konvenk Morse pou li rekòmanse epi deplase Pòtoprens pou li eksplore pi byen mizik ayisyèn ak karayibyèn. Nan lane 1987, li te siyen yon kontra ki dwe dire 15 ane pou jere lotèl Oloffson an, epi, nan abime toupre ak enspirasyon nan otèl la fiktiv Trianon nan pi popilè woman Graham Greene ekri an 1966 The Comedians. Nan restorasyon biznis otèl la, Morse te anboche yon twoup dans folklorik lokal epi tou dousman konvèti li nan yon gwoup. Morse te tonbe nan renmen ak youn nan mizisyen yo, Lunise, ki moun li marye.
RAM te fòmèlman kreye an 1990. Morse ta vin konpozitè a ak chantè gason prensipal, Lunise te vin chantèz prensipal la, ak non gwoup la, RAM, soti nan inisyal non Richard Auguste Morse. RAM se te yon bann rasin. Youn nan mouvman mizik ki pi enpòtan ki te baleye Ayiti nan ane apre egzil diktatè Jean-Claude Duvalier, mizik rasin konbine eleman seremoni vodou ak mizik folklorik avèk rock and roll. Ansyen ritm tanbou ansyen esklav afriken yo konbine avèk ritm rock and roll ameriken an te yon konbinezon pafè pou fon mizikal Morse. Hotel Oloffson te tou yon lye pafè pou repetisyon ak pèfòmans. Lè yo pa nan vwayaj yon lòt kote nan peyi a, RAM te kòmanse jwe yon pèfòmans regilye chak jedi swa nan otèl la.
Pwotestasyon politik atravè mizik
[modifye | modifye kòd]Jean-Bertrand Aristide, premye prezidan Dayiti eli apre egzil diktatè Jean-Claude Duvalier, te ranvèse nan yon koudeta an 1991. RAM ak lòt gwoup rasin yo te fòtman idantifye ak Aristide ak pati politik li, Lavalas. Lè lòt mizisyen, kòm Boukman Eksperyans ak Manno Charlemagne, kite peyi a pou ale nan egzil, Morse ak gwoup li chwazi rete nan Pòtoprens. Misik Morse ekri ak RAM jwe te souvan lase avèk mesaj politik ki kritik sou jent militè a ki te dirije pa Raoul Cédras. Richard, Lunise, ak lòt manm nan gwoup la yo te menase oswa chivoke. An 1992, Morse adapte yon chante folklorik tradisyonèl vodou, "Fèy", a yon ritm ak enstrimantasyon rasin. Malgre pa gen okenn referans klè sou sitiyasyon politik la, li te lajman jwe nan radyo epi imedyatman pran nan tout peyi a kòm yon im ofisyèl nan sipò pou Aristide. Nan ete 1992 la, jwe oswa chante chan an te entèdi anba otorite militè yo, epi Morse te sibi menas lanmò nan rejim nan. Nan yon enstans patikilye, Morse te konvoke devan Evans François, frè kolonèl Michel François, ki te di Morse ke nenpòt ki kantite asasen ta vle touye li pou menm ti kòm senkant santim nan peman.
Nan mwa septanm 1994, Twoup militè ameriken yo te rive ranvwaye rejim Cédras la, e Morse ak bann li te finalman kapab lage kèk nan mizik yo nan albòm yo. Apre yon tan, Morse, tankou anpil lòt Ayisyen, te vin dezapwente de Aristide ak nouvo pati politik li a, Fanmi Lavalas. An 1998, Manno Charlemagne, majistra Fanmi Lavalas ki fèk eli nan Pòtoprens, te voye mesye ame nan Oloffson pou yo demoute flote ki te pwograme pou fè RAM nan kanaval anyèl kap vini an. Majistra a te ofanse akòz mo sal yo nan youn nan yon chanson gwoup la, ke li te entèprete kòm yon akizasyon koripsyon. Nan yon konpwomi, gwoup la te pèmèt yo fè sou yon kamyon plat. Sepandan, fren yo sou kamyon an te sabote e pandan pwosesyon an, kamyon an te anvayi foul la, li te touye uit (8) e li te fòse manm gwoup la kouri pou lavi yo.
Vodou
[modifye | modifye kòd]Depi li demenaje ann Ayiti an 1985, Morse te manm nan kominote vodou. Mizik li ekri ak jwe te enspire pa mizik folklorok traditionèl vodou, ak mete tanbou petwo ak rara itilize nan seremoni vodou. Richard Morse te vin tèlman patisipe nan relijyon vodou a atravè mizik li, li te inisye kòm oungan, oubyen prèt vodou, an 2002. Lè li dekri yon konsè RAM, Morse esplike, « Wi, ou ta ka wè dansè nou yo ale nan yon vizyon. Gen kèk jwenn posede pa lwa yo, nan ritm nan tanbou yo, men li nan yon eta natirèl lè li rive. Ou pa ka fo li. ».
Referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ (franse) fr Wadner, Pierre (16 desanm 2010). « Michel Martelly, Stealth Duvalierist ». dominionpaper.ca. The Dominion. Archived from the original on 2015-06-09. Retrieved 24 janvye 2011.