Marie-Jeanne Lamartinière
Marie-Jeanne Lamartinière, se yon esklav rebèl ak yon pèsonalite de Revolisyon Ayisyen ki vin popilè pandan Batay nan Lakrèt-a-Pyewo an 1802.[1]
Biyografi
[modifye | modifye kòd]Marie-Jeanne Lamartinière se te yon fi milat. Li te marye ak kòmandan Brigad Louis Daure Lamartinière, ki te kòmande ganizon nan Fò Lakrèt-a-Pyewo. Marie-Jeanne te tou de yon lavandyè, yon machann, yon sòlda nan mitan frè nan zam li yo ak èd-de-kan mari li.
Nan dat 4 mas 1802, Jeneral Debelle kòmande 2 000 avangad franse ki te rive nan Fò Lakrèt-a-Pyewo. Li imedyatman ale nan atak la, byenke nan epòk sa a yo te sèlman 300, mesye Lamartinière yo jete tèt yo nan tranche yo epi yo bonbade Franse yo avèk zam yo. Lè sa a, kavalye yo nan gad onè Tousen Louvèti a te fè yon kont-atak ki te mete Franse yo nan vòl. 400 nan yo te mouri oswa blese, ak Jeneral Debelle te blese grav.
Sou 12 mas, yon nouvo atak ki te dirije pa Kapitèn Jeneral Leclerc sou fò a tou echwe, brigad Boudet pèdi 480 moun ki te mouri oswa blese, sa yo ki nan Dugua 200 a 300 gason. Twa jeneral yo te blese tou, Leclerc te tire nan bò rad la, Dugua te mòtèl blese pa de bal, ak Boudet te blese nan talon an. Lacroix te rete nan moman sa a sèl jeneral valid. Li te deside opere misyon rekonesans anvan pote soti nan yon nouvo atak.
Sepandan, twoup li yo te toujou ap anmède pa ensije Lamartinière yo, tankou Marie-Jeanne ki te kenbe yon zam ak rele byen fò pou ensite lòt sòlda li yo atake ak reziste. Sou 22 mas, yon lòt tantativ san pèdi tan pa Donatien-Marie-Joseph de Rochambeau kont fò a ke 200 gason defann. Lamartinière te kòmande yo ak nan mitan yo, se Marie-Jeanne ki te enpresyone Franse yo pa kouraj li sou ranpa yo nan fò a avèk fizi li yo. Atak echwe ankò ak koute Franse yo 300 nonm.
Abiye ak yon kostim ki sanble ak Mamlouk, li te mete yon fizi sou zepòl li ak yon koutlas tache ak yon senti asye. Yon sòt de bonnèt sere cheve abondan li ki gen kad rebèl debòde nan kwafi a. Nan lapli a pwojektil yo, Marie.-Jeanne ale nan yon bout ranpa yo rive nan lòt, pafwa li distribye katouch, pafwa li ede chaje zam yo.Epi lè aksyon an te vin pi vivan, li avèk kouraj li kouri al nan premye ran sòlda yo epi li jwe fizi a ak yon lespri enève.
Kèk mwa aprè, Tousen Louvèti ak yon kantite ofisye lame endijèn la te soumèt devan Leclerc, lidè fòs ekspedisyonè fransè a, e li te rekrite yo pou kòmande twoup yo. Louis Daure Lamartinière te leve nan ran kolonèl pa Rochambeau, pou kouraj li pandan syèj La Crête nan Pierrot. Li te touye kèk tan apre pou li te trayi, yo te kwè, Revolisyon ayisyen an. Vèv, Marie-Jeanne te mete tèt li anba otorite Jean-Jacques Dessalines, ki te konnen militan aktif ak vanyan sòlda sa a pa repitasyon. Li te vin metrès li.[2]
Apre sa, Marie-Jeanne te kole ak yon lòt ofisye ki te goumen ansanm ak li pandan batay La Crête nan Pierrot, Jean-Louis Larose, ki te antere kò defen mari li avèk diyite aprè asasina li.[3]
Omaj
[modifye | modifye kòd]Pami lòt, twou wòch Marie-Jeanne ki sitiye nan Pòtapiman pote prenon li.
Referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ « Marie Jeanne Lamartinière ». Archived from the original on 2016-03-03. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ Marie-Jeanne et ses compagnons de vie
- ↑ Thomas Madiou, Histoire d'Haïti: Tome II 1799-1803, éditions Henri Deschamps, Port-au-Prince, 1989, p. 386