Pak nasyonal Twa Bè

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib

Pak nasyonal Twa Bè (Aire Protégée de Ressources Naturelles Gérées des Trois Baies) se dezyèm pi gwo zòn ki deklare pwoteje ann Ayiti aprè zòn pwoteje Pòsali / Aken (Aire Protégée de Ressources Naturelles Gérées de Port Salut / Aquin) ak premyè zòn ki pwoteje nan peyi a yo dwe ko-jere ant Agence Nationale des Aires Protégées (ANAP) nan Ministè anviwònman an ak Fondasyon pou pwoteje Biyodivèsite marin (Fondation pour la Protection de la Biodiversité Marin) (FoProBiM).

Pak nasyonal Twa Bè a gen yon perimèt fwontyè apeprè 170 km (110 mil) ki ap anglobe plis pase 75,000 ekta (190,000 kawo tè). Zòn nan gen kèk nan pi vas baryè resif koray, fon lanmè, ak forè mangwov nan peyi a, sa ki bay pwoteksyon kritik ak sèvis ekosistèm pou kominote bò lanmè li yo. Zòn sa a pwodiktif jan biyolojik, men anpil kominote pèche twòp nan rejyon an.

Kategori IV IUCN sa a - Zòn "Habitat/Species Management Area" te kreye pa Dekrè Prezidansyèl sou 21 mas 2014[1] [2] pou pwoteje inik konplèks maren li yo nan baryè resif koray, zèb lanmè, forè mangwov, fon lanmè, ak plenn kotyè vwazin li yo te ye pou divès abita dlo akwatik ak salè yo ak forè twopikal sèk . Rejyon an tou gen enpòtans istorik. Li te temwen pandan syèk nan istwa imen ki soti nan tan pre-kolonbyen ak okipasyon endijèn Tayino, rive nan Kristòf Kolon ak sekans nan evènman ki chanje mond lan nan kolonizasyon panyòl ak fransèz ak Revolisyon Ayisyen an. Fò sou mòn Sitadèl-Laferyè, yon sit INESKO Mondyal Eritaj ki sitiye apeprè 10 mil (16 km) nan sidwès, bay yon panorama sou zòn pwoteje Twa Bè.

Fwontyè lès-lwès zòn pwoteje Twa Bè la pwolonje pou plis pase 40 km (25 mil) soti nan Rivyè Masak (fwontyè Repiblik Dominikèn, kote li rele larivyè Dajabón) nan Grann Rivyè dinò nan lwès la. Fwontyè nò-sid la pwolonje soti nan 12 mil (19 km) limit teritoryal lanmè andedan sou liy lan 10-m kontou topografik. Fwontyè lwès la toupre Kap Ayisyen, dezyèm pi gwo vil ak kapital Ayiti nan nò (depatman ayisyen), ki te sèvi pa Ayewopò Entènasyonal Hugo Chávez ak Pò entènasyonal Kap Ayisyen. Fwontyè lès la gen ladan Fòlibète, kapital la nan Nòdès (depatman), ki se youn nan lavil yo pi ansyen nan peyi a ak kote endepandans Ayiti a te pwoklame. Zòn pwoteje tou se dirèkteman toupre 'Parque Nacional Manglares de Estero Balsa' nan Repiblik Dominikèn, toupre vil la ' San Fernando de Monte Cristi ', osi byen ke pak nasyonal 'Parque Nacional Submarino de Monte Cristi', [3] Parque Nacional el Morro '.[4] refij maren 'Cayos Sietes Hermanos' [5] ak refij sovaj 'Laguna Saladilla'.[6]

  • Le Moniteur (21 mas 2014) - Kreyasyon Zòn Pwoteje Twa Bè Twa Bè
    Le Moniteur (21 mas 2014) - Kreyasyon Zòn Pwoteje Twa Bè Twa Bè
  • Solèy seche pwason nan Caracol, Nord-Est
    Solèy seche pwason nan Caracol, Nord-Est
  • Zòn Pwoteje Twa Bè sou orizon an (ki soti nan Sitadèl-Laferyè)
    Zòn Pwoteje Twa Bè sou orizon an (ki soti nan Sitadèl-Laferyè)

Gade tou[modifye | modifye kòd]

Referans[modifye | modifye kòd]

  1. ↑ « New marine protected area in Haiti ». IUCN. fevriye 7, 2014. Archived from the original on oktòb 26, 2020. Retrieved oktòb 31, 2020. 
  2. ↑ [1]
  3. ↑ « MPAtlas » Submarino Monte Cristi ». www.mpatlas.org. 
  4. ↑ « MPAtlas » El Morro ». www.mpatlas.org. 
  5. ↑ « MPAtlas » Cayos Siete Hermanos ». www.mpatlas.org. 
  6. ↑ [2]

Lyen deyò[modifye | modifye kòd]

Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/w/index.php?title=Pak_nasyonal_Twa_Bè&oldid=811687 »