Oswald Durand
Charles Alexis Oswald Durand[1], rele Oswald Durand, ki fèt 17 septanm 1840 nan Kap Ayisyen epi ki mouri 22 avril 1906 nan Pòtoprens (Ayiti), se yon ekriven ayisyen.
Biyografi
[modifye | modifye kòd]Li te fèt 17 septanm 1840 nan Okap.
Li te pitit pitit gason du bawon de Vastey, rele Pompée Valentin Vastey. Manman li te Aricie de Vastey ak papa li te Louis Dolcé Durand. Tranblemanntè a sou 18 me 1842 te fè li yon òfelen manman ak papa. Li soti vivan avèk sè li Juliette ak te leve pa grann manman li yo. Li grandi nan Wanament. Oswald Durand ekri premye powèm li, lè li gen sèz (16) ane. Li se pwofesè pita direktè nan lise.
Li marye an 1863 avèk Virginie Sampeur, yon pwofesè popilè ak fanm powèt.[2] Yo divòse iut (8) an pita, li pral remarye yon mwa pita avèk Rose Thérèse Lescot. Li se wo fonksyonè (sekretè nan Konsèy la nan Minis an 1868, delege eli an 1885), re-eli jiska sis (6) fwa, nan lane 1888, prezidan chanm lan, jounalis (li te fonde yon jounal, Les Bigailles). Li konnen prizon an pou lide politik li an 1883. et se isit la, yo di, ke li ekri pi popilè powèm li an kreyòl, Choucoune. Avèk mizik Michel Mauléart Monton, chan sa a prèske akeri pou Ayisyen estati dezyèm im nasyonal la. Adapte nan lang angle anba tit la Yellow Bird ak fè popilè pa Harry Belafonte, li literalman ale toupatou nan mond lan. Koral orijinal li li jan sa a :
- Ti zwezo nan bwa ki tape koute
- Ti zwezo nan bwa ki tape koute
- Lè mwen sonje sa
- Mwen genyen lapenn
- Ka depi jou sa
- De pye mwen nan chenn
- Lè mwen sonje sa
- Mwen genyen lapenn
- Ka depi jou sa
- De pye mwen nan chenn
Nan lane 1888, Durand konkretize youn nan pi gwo rèv li yo, sa vwayaje nan Frans kote yo resevwa triyonf nan Société des gens de lettres pa selèb François Coppée. Powèm li Chant national te vini im prezidansyèl peyi a. Li pa te jouk 1896 ke li kolekte powèm yo li te bay jounal pou ven ane, nan de (2) liv rele "Rires et pleurs". Oswald Durand konsidere kòm powèt la nan renmen.
Li tou atis-pent ak mizisyen.
Li mouri 22 avril 1906 nan Pòtoprens, Ayiti.
Zèv li yo
[modifye | modifye kòd]- 1872 : Ces Allemands
- 1883 : Choucoune
- 1893 : Quand nos Aïeux brisèrent leurs entraves, chan nasyonal ak imn nasyonal peyi Ayiti soti 1893 rive 1904.
- 1896 : Rires et Pleurs
- 1899 : Quatre nouveaux poèmes
- Choucoune : nou genyen kèk ekstrè
1. Dèyè yon gwo touf pengwen Lòt jou mwen kontre Choukoun Li souri lè li wè mwen Mwen di: "Syèl, ala bèl moun!" Mwen di: "Syèl, ala bèl moun!" Li di: "Ou trouve sa chè?" Ti zwezo nan bwa ki tape koute Ti zwezo nan bwa ki tape koute Kon mwen sonje sa Mwen genyen lapenn Ka depi jou sa De pye mwen nan chenn Kon mwen sonje sa Mwen genyen lapenn De pye mwen nan chenn 2. Choukoun se yon marabou Je li klere kou chandèl Li genyen tete debou A si Choukoun te fidèl A si Choukoun te fidèl Nou rete koze lontan Jis zwezo nan bwa te parèt kontan Jis zwezo nan bwa te parèt kontan Pito bliye sa Se twò gran lapenn Ka depi jou sa De pye mwen nan chenn Pito bliye sa Se twò gran lapenn De pye mwen nan chenn 3. Ti dan Choukoun blan kou lèt Bouch li koulè kayamit Li pa gwo fanm, li gwosèt Fanm konsa plè mwen touswit Fanm konsa plè mwen touswit Tan pase pa tan jodi! Zwezo te tande tout sa li te di Zwezo te tande tout sa li te di Si ou sonje sa Yo dwe nan lapenn Ka depi jou sa De pye mwen na chenn Si ou sonje sa Yo dwe nan lapenn De pye mwen na chenn 4. Nale lakay manman li Yon granmoun ki byen onèt Sito li wè mwen li di: "A mwen kontan sila nèt" "A mwen kontan sila nèt" Nou bwè chokola nwa Eske tout sa fini, ti zwezo nan bwa Eske tout sa fini, ti zwezo nan bwa Pito bliye sa Se two gran lapenn Ka depi jou-sa De pye-mwen nan chenn Pito bliye sa Se two gran lapenn De pye-mwen nan chenn 5. Yon ti blan vini rive Ti bab wouj, bèl figi wòz Mont sou kote, bèl chive Malè mwen, li ki lakòz Malè mwen, li ki lakòz Li trouve Choukoun joli Li pale Franse, Choukoun renmen li Li pale Franse, Choukoun renmen li Pito bliye sa Se two gran lapenn Choukoun kite mwen De pye mwen nan chenn Pito bliye sa Se two gran lapenn De pye mwen nan chenn
Referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ « Durand, 100 ans après . Le Nouvelliste » (in anglais). Retrieved 2023-10-29.
- ↑ « Dictionnaire universel des créatrices » (in français). 2021-12-11.
Lyen deyò
[modifye | modifye kòd]- Oswald Durand sou ile-en-ile.org
- Le fils du noir d'Oswald Durand sou sitwèb poeme.a-lire.fr