Mas chirijikal

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib
Yon mas chirijikal.
Chirijyen ak asistan nan sal operasyon an pote mas chirijikal pou yo pa kontamine zòn esteril la.
Shadogram ki montre ekoulman dè pandan etènye lè ou prann divès mezi baryè : itilize men, yon mouchwa ou yon mas.
Moun ki pote mas chirijikal nan Hong Kong pandan Pandemi kowonaviris an 2019-2020.

Yon mas chirijikal (rele tou yon mas ijyenik oswa yon mas twa-pli) se yon mas ke pwofesyonèl sante itilize pandan yon oerasyon chirijikal gen entansyon anpeche jèm prezante nan aparèy respiratwa yo soti nan kite ak kontamine zòn operatwa esteril. Sa yo se ekipman pwoteksyon endividyèl (EPI).

Li se pafwa itilize pwoteje tèt ou kont enfeksyon posib oswa kont polisyon nan lè byen ke li pa apwopriye pou sa. Yon mas chirijikal pa fèt pou pwoteje itilizatè kont inalasyon bakteri oswa patikil viris ayeryèn yo. Lòt kalite mask ofri pi bon pwoteksyon pou itilizatè a, tankou mas pwoteksyon FFP.

Nan lòt men an, lè li byen mete, efikasite li kont dispèsyon goutlèt yo pandan yon etènye se olye bon (gade videyo a), epi li limite transmisyon an viris nan lè (grip, kowonaviris...) pa moun ki enfekte. Nan kontèks, peyi oswa rejyon kote pwofesyonèl swen sante oswa pasyan ki gen to vaksinasyon ba, oswa avèk efikasite varyab nan vaksen an, pote yon mas chirijikal se youn nan mwayen pou anpeche oswa diminye pwopagasyon kalite sa a epidemi. Efikasite li te demontre nan espas fèmen (andedan bilding), [1] pou egzanp itilizasyon jeneralize (pasyan, anplwaye, vizitè) nan mas chirijikal nan lopital diminye anpil siyifikativman risk grip nozokomyal, [2] men nan espas ouvri (deyò) enterè li ba. [3]

Deskripsyon[modifye | modifye kòd]

Mas "swen" yo se mas chirijikal senplifye, mwens enpèmeyab ak mwens chè. Yo pafwa itilize pa popilasyon an, espesyalman nan gwo vil yo nan Azi Sidès ak Lès, pou limite inalasyon polyan lè a, oswa risk pou kontamine lòt moun pa viris tankou sa ki nan grip la, kèk kowonaviris yo, elatriye.

Yo te itilize lajman nan Lachin, Hong Kong, Vyetnam, ak Toronto pandan epidemi grav sendwòm respiratwa egi sevè an 2002-2003, nan vil Meksiko pandan epidemi grip A (H1N1) an 2009 ak nan anpil peyi yo pandan pandemi maladi kowonaviris an 2019-2020. Yo sitou rekòmande pou moun ki gen sentòm (tous ak lafyèv).

Bon pratik pou mete ak retire mas[modifye | modifye kòd]

Mas chirijikal ta dwe tankou ajiste nan figi, ki kouvri bouch la ak nen. Lyen sipò yo dwe donk ase sere ak yon bab epè pa rekòmande. Si lyen yo elastik pase dèyè zòrèy yo, yo ka vin pi kout avèk yon ne pou jèn timoun, men yo rekòmande mas pedyatrik pou timoun, adapte avèk mòfoloji yo. Pou asire kontak optimal nan mas la avèk figi a, yon ti lang metal pèmèt tèt la nan mas la yo dwe ajiste nan pon an nan nen an.[4] An jeneral, mas chirijikal gen de (2) kote, youn blan, ki gen yon filt, ak lòt la ble, ki pa gen yon filt. Kote blan dirije nan direksyon pou sous kontaminasyon ak donk an jeneral nan direksyon pou bouch la ak nen itilizatè, nan chiriji oswa pou evite transmèt yon viris nan goutlèt nan lè.

Nan kontèks yon epidemi, si yo itilize yon mas pou pwoteje kont maladi enfektye, li pral sèlman efikas nan konbinezon ak lave men souvan ak efikas. Oganizasyon Mondyal Lasante (OMS) rekòmande [4] : lave men ou byen anvan w mete mas, pa manyen mas la pandan itilizasyon (oswa lave men ou imedyatman) epi chanje mas ou lè li mouye.

Lè mas dwe retire, pa pran li pa lyen yo nan deyè, san manyen devan an mas la, epi, jete nan yon bwat ki apwopriye fèmen anvan ou lave men ankò.[4]

OMS souliye ke si yo itilize li mal, mas la vin tounen yon nich pou mikwòb ak poze plis pwoblèm pase sa li rezoud,[4] ak nan tout ka jès baryè rete esansyèl.

Akseptabilite ak efikasite pandan yon epidemi[modifye | modifye kòd]

Frans[modifye | modifye kòd]

Nan Frans, pote yon mas chirijikal nan yon kontèks yon epidemi se pa espontane oswa tradisyonèl.[5]

An 2017, de (2) sèvis pilòt (maladi enfektye, inite pòs-ijans) nan sant lopital Chambéry sistematik enpoze pote yon mas chirijikal, pou vizitè yo ak pou swayan ak malad (osito ke yo sikile nan zòn komen nan sèvis la) ak sa a, pandan yon epidemi grip antye (ant 19 desanm 2016 ak 10 fevriye 2017).[5]

Pandan eksperyans sa a, "okenn ka grip nozokomyal ki te fèt nan de (2) sèvis ki konsène yo, pandan ke 35 te idantifye nan lòt depatman yo" nan medsin chiriji obstetrik (MCO) nan etablisman sa a nan 780 kabann.[5]

Mezi sa a te parèt « konprann, aksepte ak swiv pa moun kap bay swen, vizitè yo ak pasyan yo, tout plis konsa paske li sanble finalman ki pa trè kontrenan ». [5] .Pwofesyonèl sante, ajan pa vaksinen te santi pi an sekirite e estime pi byen pwoteje pasyan. Malgre ke mas la tou pwoteje lòt viris ( viris respiratwa sensisyal pou egzanp), ak vaksen kont grip la pa efikas nan tout ka yo, pèsonèl ki pran vaksen an te plis retisan sou avantaj ki genyen mete li pandan epidemi grip [2]

Japon[modifye | modifye kòd]

An 2014, kat milya dola mas yo te pwodui oswa enpòte nan Japon, pou yon chif dafè 23 milya yen.[6] Depi lè sa a, demann kontinye ap ogmante, avèk nouvo mas jetab ak yon divèsifikasyon nan itilizasyon. Yo itilize yo kont viris oswa bakteri, men tou, polèn (polinoz) ak polisyon, oswa yo chofe figi ou pandan sezon livè an.[7] Dapre Naoya Fujita, direktè Asosyasyon Japonèz Endistri Ijyèn yo, « volonte pou pwoteje tèt ou kont maladi se yon pati nan siche japonèz. Santiman sa a pi fò pase anbarasman an ki te koze pa mete yon mask an piblik. Nan Japon, politès mande pou fè tout bagay pou evite enfekte lòt moun lè ou soufri de yon rim».

Mete mask ta gaye lè endistriyalizasyon an nan peyi a te vin ogmante polisyon lè nan kòmansman 20yèm syèk (è Meiji). Li te di ke yo te gaye pandan pandemi grip an 1918 ak apre tranblemanntè Kantō an 1923 ki te lakòz yon kriz sanitè.[7]

Gade tou[modifye | modifye kòd]

Referans[modifye | modifye kòd]

  1. Jefferson, Tom; Foxlee, Ruth; Mar, Chris Del; Dooley, Liz (2007-11-27). « Physical interventions to interrupt or reduce the spread of respiratory viruses: systematic review ». BMJ 336 (7635): 77–80. ISSN 0959-8138. doi:10.1136/bmj.39393.510347.be. Retrieved 2020-03-20. 
  2. 2,0 et 2,1 M. Touzet, C. Berrier, M. Deschamps, D. Gorse, O. Lesen, C. Aumeran & M.Vidal, Ressenti du port du masque systématique par les professionnels de santé non vaccinés pendant la période épidémique grippale ; Médecine et Maladies Infectieuses ; Volume 47, Issue 4, Supplement, June 2017, Pages S153-S154 (résumé)
  3. « OMS | Conseils relatifs au port du masque dans les espaces collectifs en cas de flambée de grippe A(H1N1) ». WHO. Retrieved 2020-03-20. 
  4. 4,0 4,1 4,2 et 4,3 (angle) en « When and how to use masks ». www.who.int. Retrieved 2020-03-15. 
  5. 5,0 5,1 5,2 et 5,3 Rudelle, E., Forget, V., Gros, S., Grimaud, L., Covarel, S., Trébuchet, A., ... & Forestier, E. (2017) Porter un masque chirurgical (MC) en permanence pour se protéger contre la grippe: est-ce acceptable?. Médecine et Maladies Infectieuses, 47(4), S153. (résumé)
  6. Pourquoi tant de Japonais portent des masques sanitaires, Nippon.com, 24 janvye 2016
  7. 7,0 et 7,1 (franse) fr Kimiko de Freytas-Tamura (8 me 2009). « Porter un masque, une habitude qui n'est pas née avec la grippe porcine au Japon ». aujourdhuilejapon.com. Aujourd'hui le Japon. Archived from the original on 2016-03-03. Retrieved 8 me 2009. 

Lyen deyò[modifye | modifye kòd]