Lang womàn

Lang womàn yo se lang sòti nan laten vilgè, sa vle di, fòm lan laten lan itilize pou kominikasyon chak jou.

Non

Womàn se yon non gason ki soti nan ansyen franse romanz (v. 1135), li menm ki soti nan ba laten romanice ("nan fason Women yo", kòm opoze ak sa yo ki nan Baba yo), ak deziyen soti nan onzyèm syèk la lang nan lang pale nan Nò Lafrans, kontrèman ak laten (lang ekri ak savan) ak jèman frans yo. Fòm adjektif non women an te leve nan 16yèm syèk la pou kalifye yon lang lang ki pale nan Woumani, epi parèt nan lengwistik nan kou 18yèm syèk la pou kalifye lang womàn yo.

Lis lang womans

Lang womàn yo klase nan plizyè gwoup, chak nan yo ka gen ladan plizyè "dyalèk"; chwa youn nan dyalèk sa yo kòm lang ofisyèl la se piman politik e, sitou, relativman resan nan anpil peyi (eksepte an Frans, kote premye etap enpòtan yo te mete nan sèzyèm syèk la pa edik la nan Villers-Cotterêts). Kèlkeswa sa, lang womàn yo fòme yon kontinyèl lang ant ki diferans ki genyen pafwa minim; li toujou posib pou distenge nan yon seri sa yo pral rele youn oswa plis "dyalèk". Lis sa a prezante nan parantèz : non nan lang entansyon an, dat premye sètifika li te ye a.

Egzanp

Resanblans leksik ak gramatikal nan lang womàn yo ak dyalèk li yo, osi byen ke laten ak chak nan yo, ka mete aksan sou lè l sèvi avèk egzanp sa yo:

Kreyòl ayisyen	Laten	Sàd	Sisilyen	italyen	Kòs	panyòl	Pòtigè	Galego	Oksitan	Katalan	Foulan	Franse	Woumen
fwomaj	caseus	casu	furmanciu	formaggio / cacio	casgiu / furmagliu	queso	queijo	queixo	formatge	formatge	formadi	fromage	caş
chante	cantare	cantai	cantari	cantare	cantà	cantar	cantar	cantar	cantar	cantar	cjantâ	chanter	cânta
kabrit	capra	craba	crapa	capra	capra	cabra	cabra	cabra	cabra	cabra	cjavre	chèvre	capra
kle	clave	crai	chiavi (ciavi)	chiave	chjave	llave	chave	chave	clau	clau	clâf	clé	cheie
legliz	ecclesia	crèsia	chiesa	chiesa	chjesa	iglesia	igreja	igrexa	glèisa	església	glesie	église	bisericǎ
lopital	hospitalis	spidali	spidali	ospedale	ospidale	hospital	hospital	hospital	espitau	hospital	ospedâl	hôpital	spital
lang	lingua	lingua	lingua	lingua	lingua	lengua	lingua	lingua	lenga	llengua	lenghe	langue	limbǎ
plas	platea	prazza	chiazza	piazza	piazza	plaza	praça	praza	plaça	plaça	place	place	piaţǎ
pon	pons	ponti	ponti	ponte	ponte	puente	ponte	ponte	pònt	pont	puint	pont	pod
nwit	nocte	notti	notti	notte	notte	noche	noite	noite	nuèit / nuèch	nit	gnot	nuit	noapte

Referans

Lyen deyò