Kanal Panama

Kanal Panama (espanyòl : canal de Panamá) se yon kanal maritim ki mezire 80 km nan longè, ki travèse Istm Panama nan Amerik Santral, li konekte Oseyan Pasifik la ak Oseyan Atlantik la . Konstriksyon li se te youn nan pwojè enjenri ki pi difisil yo te janm antreprann. Enfliyans li sou komès maritim te enpòtan anpil, piske bato yo pa bezwen navige ankò atravè Kap Òn ak pasaj Drake, nan pwent sid Amerik di Sid . Yon bato ki soti New York pou ale San Francisco atravè kanal la pakouri 9 500 kilomèt, mwens pase mwatye nan 22 500 kilomèt vwayaj la alantou Kap Òn..

Istwa kanal Panama gen anpil evènman. Konsèp yon kanal nan Panama date depi nan kòmansman XVI^e syèk. Youn nan premye reprezantasyon ikonografik kanal la endike sou kat Konsèy yo misyonè Breton Michel Le Nobletz alantou 1630. Premye tantativ konstriksyon an pa t kòmanse jiska 1880. , anba lidèchip fransè Ferdinand de Lesseps, gras ak yon gyanman ranmase lajan nan bous Pari. . Apre tantativ sa a te echwe, travay la te fini pa Etazini sou direksyon George Washington Goethals, epi kanal la louvri nan 15 out 1914 . Konstriksyon 80 kilomèt kanal la te chaje ak pwoblèm, soti nan maladi tankou malarya ak fyèv jòn, rive nan glisman tè. Yo estime kantite travayè ki te mouri akòz maladi pandan konstriksyon an nan plizyè milye (plis pase 5 600 pou peryòd franse 1881-1889 sèlman) .

Depi ouvèti li, kanal la te yon gwo siksè e li kontinye ap yon pwen travèse estratejik pou navigasyon. Chak ane, plis pase 14,000 bato ki pote plis pase 203 milyon tòn kago yo itilize li. Jiska 2002, yon total de n^o 800,000 te pase nan kanal la. Travay pou elaji kanal la te lanse nan mwa septanm 2007 pou bay pasaj pou pi gwo bato tonaj, ki te pote jiska 12,000 konntenè, sa vle di plis pase doub chaj ki te deja otorize pou itilize a. vwa navigab la. Li se yon gwoup konpayi ki te dirije pa konpayi Panyòl Sacyr, Italyen Salini Impregilo, Bèlj Jan de Nul ak Panamen Constructora Urbana, ki te fè travay yo. Premye bato "new Panamax" (oswa neopanamax) pase nouvo kadna yo nan dat 26 jen 2016.

Istwa

Travay konstriksyon sou koupe Gaillard an 1907.

Premye mansyone nan yon kanal atravè istm nan dat tounen nan 1534: Charles V sijere ke yon kanal nan Panama ta fasilite vwayaj la nan bato ki pral nan Peru ak Ekwatè .

Etandone enpòtans estratejik Amerik Santral la kòm yon ti moso tè ki separe de gwo oseyan, yo te eseye lòt fòm lyen komès.

An 1698, Peyi Wa ki nan Scotland te antre nan Darién Project te gen entansyon kreye yon wout komès sou tè a, men li te abandone nan 1700 akòz kondisyon inospitalye.

XIX^e syèk

Ray Panama te bati epi mete an sèvis nan 27 janvye 1855. Se te premye ray tren transkontinantal la. Lyen tè ​​sa a te fasilite komès anpil e li te yon eleman enpòtan nan etablisman kanal la, pa egzanp pou transpò materyèl.

Yon wout lanmè ant oseyan yo te toujou konsidere kòm solisyon ideyal la, epi lide yon kanal te reviv nan plizyè okazyon, ak pa plizyè wout: yon Kanal Nikaragua te konsidere plizyè fwa. Finalman, apre siksè Kanal Suez, Fransè, sou direksyon Ferdinand de Lesseps ki te fini dènye a, te kòmanse konstriksyon yon kanal atravè lanmè. nivo (san fèmen) nan Panama nan 1^e janvye 1882. Pwojè a imedyatman te rankontre opozisyon nan men Etazini; Prezidan Rutherford B. Hayes fè piblik dezakò li konsènan kontra franko-kolombyen an:

« Enterè komèsyal nou an pi wo pase tout lòt peyi yo, menm jan ak relasyon kanal la ak pouvwa nou ak pwosperite nou an. kòm yon nasyon. […] Etazini gen dwa ak devwa pou revandike epi kenbe otorite entèvansyon li sou nenpòt kanal entè-oseyan ki travèse istm la. »

Aksyon Konpayi Inivèsèl Kanal Interoceanic Panama ki gen dat 29 novanm 1880

Nan mwa septanm nan menm ane a, yon tranbleman tè te tranble Isth Panama, sa ki lakòz pri aksyon Konpayi inivèsèl kanal entèwoseyanik Panama te kreye twazan avan. Lafyèv jòn, ansanm ak difikilte pou donte rio Chagres, ki te fè eksperyans regilyèman inondasyon devastatè e egalman mòtèl pandan sezon lapli a, te mine pwojè a ke Gustave Eiffel te sove nan desine yon sistèm nan dis kadna. Sepandan, gwo difikilte sa yo anplifye pa pwofite te mennen nan fayit konpayi an nan 1889, konsa deklanche pi popilè eskandal Panama.

Nan 1894, enjenyè anchèf nan sit la, Philippe Bunau-Varilla, te kreye Konpayi nouvo Kanal Panama pou repran pwojè a. Li pibliye nan laprès fransè, e an patikilye nan jounal Le Matin, ki fè pati frè li, atik pou motive envestisè yo, men kriz politik ki te mennen demisyon kabinè ministè franse a an me 1894 te lakòz yon tonbe nan envestisman. Nan mwa desanm 1901, san yo pa konnen gouvènman Kolonbyen an, e san yo pa enkyete pou ale kont kloz kontra a, gouvènman fransè a ak aksyonè Compagnie Nouvelle te otorize vann aksyon Ozetazini.

XX^e syèk

Trak nan yon fim 1912 sou konstriksyon Kanal Panama.

Sitiyasyon Panama a, ki te an difikilte, ki te pwolonje pa fayit ak eskandal ki te fèk toujou, te jwenn tèt li an konpetisyon ak pwojè kanal Nikaragwa. Dapre rechèch kontinyèl depi 1886, Nikaragwa ta dwe te sit la pou yon fiti kanal bati pa Washington, men Bunau-Varilla ak Cromwell te deside konvenk Kongrè Ameriken an ke pwojè Panama a te pi avantaje. Pou sa, yo distribye 60,000 dola bay manm kle Pati Repibliken an. Nan 29 jen 1902, Kongrè a te ratifye desizyon Prezidan Theodore Roosevelt pou achte aksyon nan Nouvo Konpayi an.

Sepandan, Kolonbi refize bay Etazini souverènte prèske total sou fiti kanal la ak rejyon ki antoure a. Anbasadè Ameriken an nan Bogota Lè sa a, te avèti ke si trete a pa te ratifye, relasyon amikal ant de peyi yo ta tèlman seryezman konpwomèt ke Kongrè Etazini an te kapab pran mezi ke nenpòt zanmi Kolonbi ta regrèt. Nan 3 novanm 1903, separatis Panama yo te deklare tèt yo endepandan de Kolonbi, ak sipò twoup Ameriken yo. Bato de gè Ameriken ankre nan kòt la entèdi nenpòt entèvansyon pa lame Kolonbyen an.

Nan dat 18 novanm 1903, nan Nouyòk, Trete Hay-Bunau-Varilla te siyen, ki te fè Panama tounen yon pwoteksyon. Lèzetazini resevwa yon bann 10 mil lajè sou toude bò kanal la, pou konstriksyon li ak fonksyone pou tout tan. Souverènte nan Zòn Kanal la se sou yo, Panama yo « eskli nan egzèse dwa souveren sa yo, pouvwa oswa otorite ». Yo tou akòde yon dwa pèmanan nan entèvansyon nan zafè entèn Panama, ak posibilite pou entèvansyon militè nan ka yon vyolasyon nan lòd piblik. Paragraf sa a te pran fòs lalwa lè yo te mete l nan Konstitisyon an, ki te pibliye nan 20 fevriye 1904, epi ki te ekri ak patisipasyon konsil Ameriken an William I. Buchanan .

Kò jeni lame Etazini anba direksyon enjenyè anchèf la, Kolonèl George Washington Goethals, Lè sa a, devlope yon nouvo pwojè ki enplike konstriksyon twa seri kadna ak kreyasyon yon lak atifisyèl, [ [Lak Gatún]]. Pwojè sa a baze sou yon etid ki te fèt an 1879 pa enjenyè franse Adolphe Godin de Lépinay, men ki te rejte pa kongrè ki te dirije pa Ferdinand de Lesseps.

Konstriksyon kanal la li menm te koute lavi plis pase 5,600 travayè pandan peryòd "fransè" 1881-1889, e yon sous Ameriken te estime an 1912 ke konstriksyon (fransè). peryòd + peryòd Ameriken) te lakòz plis pase 22,000 lanmò, prèske tout yo te akòz maladi bakteri, viris, elatriye.

Apre plis pase dis ane travay adisyonèl (ki te ajoute nan peryòd franse a soti 1881 rive 1889), kannal la te finalman fini ak inogire nan 15 out 1914 abò bato Ancón. ', an prezans Prezidan Panamayen an Belisario Porras Barahona, akonpaye pa ofisye Ameriken.

Nan ane 1950 yo, pandan ke kanal la te pote 50 milyon dola nan Etazini, dènye a sèlman peye de milyon dola nan Panama. Nan lane 1963, te fè fas ak reklamasyon teritoryal panameyen yo, Etazini te dakò pou yo mete drapo panamen an ansanm ak pa yo sou bilding sivil nan zòn kanal la. Nan 9 janvye 1964, Jeneral Ameriken Flemming, lè li te bay lòd pou yo retire drapo Panama yo, te pwovoke yon revòlt ki gen represyon ki te kite vennsèt mò ak plizyè santèn blese.

Jeneral Omar Torrijos, ki sou pouvwa depi 1968, lanse yon batay kont Etazini pou jwenn souverènte pou Panama. An 1973, fas ak mank pwogrè nan negosyasyon ak Washington, li te eseye enplike ONU: « Nou pa janm te, nou pa e yo p ap janm asosye ak yon eta, yon koloni oswa yon pwoteksyon, epi nou pa gen entansyon ajoute yon etwal nan drapo Etazini an. » Yo pa vote, Washington mete veto sou rezolisyon an adopte. Finalman, an 1977, Torrijos te reyisi renegosye akò sou Zòn Kanal Panama (Trate Torrijos-Carter) e li te retounen Panama ven ane apre an 1999.

XXI^e syèk

Graph evolisyon trafik soti 1981 rive 2005.

Ak ogmantasyon nan demann lan, kanal la rete nan yon pozisyon nan eleman estratejik nan komès maritim komès mondyal. Sepandan, ogmantasyon nan gwosè bato a montre nesesite pou chanjman yo dwe fè nan kanal la si li vle kenbe pati nan mache li yo. An 2005, prèske 50% nan bato ki t ap tranzit kanal la te deja itilize lajè maksimòm kadna yo. An 2011, yo^[Kilès ?] te estime ke 37% nan bato kontenè yo te twò gwo pou kanal ki egziste deja a, ki gen kapasite maksimòm, ki te estime ant 330 ak 340 milyon tòn pa ane. mwayèn kèk amelyorasyon minè, yo te dwe reyalize ant 2009 ak 2012^{[réf. swete]}.

Nouvo seri fèmen epi apre nèf ane travay, nouvo kanal la inogire nan 26 jen 2016^{[réf. swete]}.

An jiyè 2019, anplwaye pò Balboa, nan papòt sid Kanal Panama, te mennen yon grèv pou yo ka jwenn pi bon salè ak negosyasyon yon akò kolektif.

Estati kanal la

Zòn kanal Panama, ki te vin anba dominasyon Etazini kèk jou apre endepandans Panama an 1903, yo te retounen nan dènye a an 1999 apre Trete Torrijos-Carter yo.

Premye trete a ofisyèlman rele Treate of Pèmanan Netralite ak Operasyon Kanal Panama (Panyòl: Tratado Concerniente a la Neutralidad Permanente y Funcionamiento del Canal de Panama) epi yo souvan refere yo kòm ' Trete netralite.

Dapre trete sa a, Etazini kenbe dwa pèmanan pou defann kanal la kont nenpòt menas ki ta ka entèfere ak kontinye sèvis net li bay bato tout nasyon yo.

Dezyèm trete a rele Panama Canal Treaty (Tratado del Canal de Panamá), epi li di ke apati 12 è nan 31 desanm 1999, Panama pral pran tout kontwòl operasyon kanal la epi vin responsab defans li.

Kanal Panama se, dapre American Society of Civil Engineers, setyèm mèvèy mond modèn lan.

Otorite Kanal Panama

Otorite sa a responsab pou jesyon ak operasyon kanal Panama. Li te ranplase Komisyon Kanal Panama, yon ajans Panameriken ki te jere kanal la anvan Etazini te remèt kanal la bay Panama nan 31 desanm 1999.

Chif dafè

An 2003, woulman (Chif dafè) anyèl kanal la te depase kantite milya dola pou yon pwofi yon tyè. Pwojè elajisman an, ak yon pri total de uit milya dola, ki fè li posib pou akomode bilding de fwa gwosè sa yo ki pase jodi a, te sijè a yon referandòm sitwayen nan ane 2006. Dapre rezilta ofisyèl vòt tribinal elektoral Panama a bay, "wi" te ranpòte ak prèske 77 % vòt yo. 5 % komès maritim mondyal pase nan Kanal Panama. Inogirasyon kanal elaji a te fèt nan 26 jen 2016, apre nèf ane konstriksyon faraonik la. Pri travay la te dwe 5,4 milya dola men te gen yon ekstansyon de 3,5 milya akòz reta sou sit la. Anvan, bato kago yo te pase ak 4 000 kontenè, men kounye a bato kago pase ak plis pase 18 000 kontenè.

Deskripsyon

Yon kannòt remorqueur, kap dirije bò Karayib la, ap tann pou l jwenn yon bato nan chanm anwo eklou Gatun an.

Depase tan travèse Kanal Panama. Janvye 2014.

Kanal Panama konekte Gòlf Panama, nan Oseyan Pasifik la, ak lanmè Karayib la ak Atlantik. Fòm nan sipandan Istm nan Panama vle di ke kanal la aktyèlman detire soti nan sidès la (soti nan Pasifik la) nan nòdwès la (nan direksyon Atlantik la). Pou evite konfizyon, otorite kanal yo klase transpò yo nan de kategori: direksyon nò (soti nan Pasifik la rive nan Atlantik la) ak direksyon sid (soti nan Atlantik la nan Pasifik la).

Kanal la kapab akomode veso ki gen diferan gwosè, soti nan yatch prive ak gwo veso komèsyal yo. Yo deziyen bato ki gen pi gwo gwosè akseptab nan kanal la kòm "Panamax". Yon nimewo ogmante nan bato depase gwosè sa a epi yo rele "post-Panamax". An mwayèn, yon kannal travèse pa yon batio kago pran anviwon nèf èdtan. An 2005, 14,011 bato te pase nan kanal la, ki reprezante yon tonnaj total de 278,8 milyon tòn ak yon mwayèn de 40 bato pa jou.

Lè kwirase USS Missouri te pase nan kanal la an 1945, te rete yon maj 15,25 cm (6 pous) sou la. lajè, nan pwen ki pi etwat la.

USS Missouri an 1945.

Dispozisyon

Kanal la konsiste de de lak atifisyèl, plizyè kanal, ak twa seri lock. Yon lak atifisyèl adisyonèl, Lak Alajuela, aji kòm yon rezèvwa pou kanal la. Yon bato k ap vwayaje soti nan Pasifik la rive nan Atlantik la pran wout sa a:

• soti nan boue ki make antre nan Gòlf Panama pou rive nan kadna Miraflores yo, bato yo vwayaje 13,2 km nan kanal la, pase anba Pon Amerik la ;
• sistèm fèmen Miraflores la se 1,7 km longè (ki gen ladan mi apwòch yo), ak yon gout 16,5 m nan mitan mare;
• lak atifisyèl Miraflores se 1,7 km e li 16,5 m anwo nivo lanmè;
• kadna Pedro Miguel, ki long 1,4 km, se dènye pati monte a ak yon diferans wotè 9,5 mèt;
• Koupe Gaillard gen 12,6 km nan yon altitid 26 mèt, epi li pase anba Pon Centennial;
• rivyè Chagres (río Chagres), yon kou dlo natirèl ki te amelyore pa yon baraj sou Lake Gatún, vwayaje 8,5 km nan direksyon lwès pou koule nan Lake Gatún;
• Lak Gatún, yon lak atifisyèl ki te fòme pa Baraj Gatún, pote bato sou 24,2 km;
• kadna Gatún yo gen twa etap pou yon longè total 1,9 km epi fè bato yo tounen nan nivo lanmè;
• yon kanal 3,2 km fòme apwòch la nan kadna yo sou bò Atlantik la;
• Bay Limón (bahía Limón), yon gwo pò natirèl, bay ankraj pou bato k ap tann transpò epi li se 8,7 km nan dig la deyò.

Transpò total atravè antre kanal la sou bò Pasifik la rive nan dig la sou bò Atlantik la se 76,9 km. Mare maksimòm Pasifik la se 6,55 m (+3,35 m nan mare wo ak −3,20 m nan mare ba) ; Se poutèt sa diferans wotè nan Miraflores varye ant 13,1 m nan mare segondè rive nan 19,7 m nan mare ba. Sou bò Atlantik la, ranje mare yo pa depase 60 cm. Mwayèn nivo lanmè sou bò Pasifik la an mwayèn 20 cm pi wo pase sou bò Atlantik.

Limón Bay sou bò Atlantik la se yon ancrage ki pwoteje pa yon dig; sepandan, kapasite li pa adapte ankò ak kantite ak gwosè veso yo itilize yoizing kanal la, ak anpil bato ap tann lank deyò Bay la. Ancrage bò Pasifik la louvri men li pwoteje pa topografi Gòlf la.

Fèmeti

Pati ki pi espektakilè nan kanal la se kadna yo. Okòmansman, sa yo se 33,53 m lajè epi yo gen yon longè ka itilize nan 304,8 m. Pwofondè ki disponib varye men pwofondè minimòm lan se 12,55 m nan pati sid kadna Pedro Miguel yo. Dimansyon sa yo detèmine gwosè maksimòm bato yo, Panamax la. Tout kadna sou kanal la vini an pè: yo jwenn de seri paralèl nan chak nan twa sit yo, an prensip ki pèmèt bato yo pase ansanm nan toude direksyon yo. Sepandan, gwo bato pa ka pase youn ak lòt nan gwo vitès nan Gaillard Cut la; an pratik, trafik altène epi de liy kadna yo itilize sèlman nan yon direksyon alafwa.

Chak chanm plen ak 101 000 m³ dlo. dlo antre pa gravite atravè yon rezo tiyo anba chak chanm. Yo rale bato yo pa ti lokomotiv yo rele "mulas" » sou ray yo ranje sou mi kadna yo. Ki pi piti bato yo mare pa anmaraj men yo.

Gatún ak Alajuela Lakes

Lak Gatún ak Chagres Rivyè a se eleman kle nan kanal la, ki pèmèt bato yo travèse yon pòsyon enpòtan nan istm la. Lak la tou se yon rezèvwa, estoke dlo ki pèmèt kadna yo opere pandan sezon sèk la. Fòmasyon lak la ak elajisman rivyè a te fèt gras ak Baraj Gatún sou Rivyè Chagres. Se konsa, fon orijinal la te inonde. Prèske yon syèk apre, souch yo nan akajou toujou monte nan sifas la, ak kòf yo mwatye submerged yo ka reprezante yon danje pou bato ki riske andeyò chanèl ki make yo.

Gen yon ti chemen kout atravè lak la, ki rele "Banana Cut", ke yatch yo ak otorite kanal yo itilize pou evite gwo trafik. Plizyè zile yo sitiye sou Gatún Lake, ki gen ladan Barro Colorado Island, lakay yo nan Smithsonian Twopikal Research Institute.

Volim dlo yo itilize pou bato ki pase nan kadna yo, ansanm ak varyasyon sezon lapli nan Panama, fè li difisil pou kenbe nivo dlo Lake Gatún, sitou pandan sezon sèk la. Yon lòt baraj, Madden Dam, te bati sou Chagres, ki te kreye Lake Alajuela (ke yo rele tou Lake Madden), ki te bay yon rezèv dlo adisyonèl pou kanal la.

Travèse kanal la

Gen plizyè fason pou travèse kanal la. Nan sid, sou bò Pasifik la, Pon Amerik yo se yon gwo pon wout, ki te louvri an 1962; pandan plizyè ane sa a se te sèl fason yo travèse kanal la. Anvan konstriksyon li, trafik wout la te itilize yon ferry nan menm kote sa a. Pli lwen nan nò, toupre kadna Miraflores yo, gen yon pon balanse wout ak tren. Louvri an 1942, li ka opere sèlman nan absans trafik maritim, epi li se raman itilize kounye a. Nan menm kote a, se yon ti pon wout balanse entegre nan estrikti a nan seri a; li tou piti itilize.

Yon mwayen ki pi resan pou travèse se Po Centennial anlè Gaillard Cup, nan nò Kadna Pedro Miguel. Konplete an 2004 epi ouvè pou trafik an 2005, li gen sis liy pou otomobil.

Yon twazyèm pon, Pon Atlantik la te inogire nan mwa Out 2019. Jan non li sijere, li pèmèt ou travèse kanal la sou bò Atlantik la, toupre Colón. , ant Katun Gatún yo ak Limón Bay, ranplase Ferry yo te itilize la.

Finalman, yon dènye pon balanset enkòpore nan kadna Gatún yo, li ka itilize sèlman lè kadna yo fèmen, epi ak yon kapasite trè ba.

Anplis pasaj piblik yo, anplwaye kanal yo sèvi ak pòtay fèmen yo lè yo fèmen.

• 
  Pon Amerik yo.
• 
  Pon Centennial la.
• 
  Pon Atlantik la.

Dwa pasaj

vehicle carriers tankou sa a nan Miraflores Lock se pami pi gwo bato ki pase nan kanal la.

Dwa pasaj nan kanal la se Otorite a ki deside epi yo baze sou kalite veso a, gwosè ak kalite kago. An 2006, sa yo te pote 1,4 milya nan dola.

Pou bato kontenè, devwa yo depann de kantite TEU (kantite kontenè estandadize). Apati 1^e me 2005, devwa a te 42 $ pou chak TEU, ki te ogmante a 49 $ nan 1^e me 2006 ak nan 54 $ nan 1^e me 2007; Yon bato kontenè Panamax ka transpòte jiska 4 000 kontenè. Devwa yo redwi pou bato lejè.

Pifò lòt bato dwe peye yon devwa selon tonaj yo, ki eksprime an "tòn" ki koresponn ak volim 100 pye kib (2,8 m³). Kalkil nan tèt li se relativman konplèks. An 2006, dwa sa a se 2,96 $ pou premye 10 000 tòn, 2,90 $ pou chak tòn pou n^o 10000 apre, ak 2,85 $ pa tòn apre sa. Kòm pou bato kontenè, taks la redwi pou bato lejè.

Bato ki pi piti yo peye yon taks depann sou longè yo. An 2006, taks sa a se:

Longè total	Taks ($)
< 15,240 m	500
> 15,240 m < 24,384 m	750
> 24,384 m < 30,480 m	1 000
> 30,480 m	1 500

Taks ki pi wo ki te janm peye a se te 26 jen 2016 pa batio kontenè Andronikos pwopriyetè bato Chinwa COSCO — yo rele Cosco Shipping. Panama pou okazyon an —, trase o aza pou fè premye pasaj ofisyèl jou inogirasyon an, ak montan a 600 000 dola (apeprè 530 000 ewo). Taks ki pi ba a se te 0,36 $, te peye pa avanturyé Ameriken Richard Halliburton ki te naje kanal la an 1928. Frè an mwayèn se 54 000 $.

Pwoblèm aktyèl

Plis pase 100 ane apre ouvèti li a, kanal la kontinye jwenn anpil siksè e li jere satisfè bezwen malgre evolisyon eksponansyèl komès maritim la. Gen, sepandan, yon kantite pwoblèm aktyèl ak potansyèl.

Efikasite ak antretyen

Apre Etazini te retire, dout te parèt konsènan kapasite nouvo pwopriyetè yo pou kenbe kannal la fonksyone. Dout sa yo te vin san fondman depi efikasite nan jesyon kanal parèt amelyore anba lidèchip Panama. Yon mezi efikasite se tan mwayèn yon bato pran pou l pase nan kanal la, yo rele 'Canal Water Times' (CWT). Dapre ACP, CWT a ap diminye. Kantite aksidan yo te pi ba tou nan dènye tan yo.

Ogmante volim machandiz enpòte soti nan Azi ki te deja ateri sou kòt lwès Etazini yo kounye a ap deplase atravè kanal la nan kòt lès la. Kantite total bato ki t ap pase nan kanal la nan ane fiskal 1999 la te 14 336, chif sa a te desann nan 13 154 an 2003, an pati akòz faktè ekonomik mondyal yo, te monte nan 14 011 an 2005. Sepandan, devlopman sa a te akonpaye pa yon ogmantasyon konstan nan gwosè mwayèn nan bato ak kantite bato Panamax an transpò; Tonnaj la te ogmante konsa de 227,9 milyon tòn an 1999 pou rive nan 278,8 milyon tòn an 2005. Malgre efè danjere nan gwo bato sou vitès transpò (pa egzanp, enposib pou yo pase youn ak lòt nan seksyon Gaillard), chanjman sa a nan trafik te akonpaye pa yon ogmantasyon siyifikatif nan kapasite kanal la. Kanal la afiche yon dosye trafik nan 13 mas 2006 ak 1 070 023 tòn nan transpò nan yon sèl jou.

Administrasyon kanal la^[Kisa ?] ​​te envesti prèske $1 milya nan elaji ak modènize kanal la, ak objektif pou ogmante kapasite nan 20 %. Canal Authority^[Kisa ?] site yon gwo kantite amelyorasyon, tankou elaji ak redresman Gaillard Cut pou pèmèt travèse gwo veso yo, pi gwo pwofondè nan kanal navigasyon Gatún Lake pou amelyore rezèv dlo a, ak dragaj la. nan antre Atlantik ak Pasifik nan kanal la. Pou sa, nouvo veso yo te bay lòd: yon bato perçage, yon trailing fistibal drager, epi antreprann yon ogmantasyon nan flòt tugboatss pa 20%. Yo dwe amelyore flòt lokomotiv yo tou, 16 kilomèt ray renouvle, epi sistèm jesyon fèmen yo dwe ranplase. Amelyorasyon yo te deja fèt nan sistèm jesyon trafik la.

Retrè Etazini te pèmèt Panama vann elektrisite ki pwodui nan baraj yo, se sèlman 25% ki nesesè pou opere kanal la.

Kapasite

Kanal la kounye a pèmèt transpò a nan anpil plis bato pase konsèpteur li yo prevwa. An 1934, yo te estime kapasite maksimòm kanal la nan 80 milyon tòn pou chak an. Jan nou note pi wo a, kapasite jere an 2005 te rive nan n^o 278.8 tòn, plis pase twa.

Malgre amelyorasyon yo, kannal la espere byento apwoche kapasite maksimòm. Yon konplikasyon adisyonèl se pwopòsyon ki toujou ap ogmante nan bato ki tou pre Panamax an transpò, ki ta ka mennen nan yon rediksyon nan kantite bato ki ka transpòte.

Konpetisyon

Malgre pozisyon dominant li pandan plizyè ane, kanal la ap fè fas ak konpetisyon ak lòt wout. Konstriksyon yon kanal nan Meksik oswa Kolonbi ki kapab akomode post-Panamax yo te konsidere, epi gen omwen twa pwopozisyon pou bati lyen. Gouvènman an te pwopoze Kanal Nikaragwa a, yon kanal pòs-Panamax te pwopoze pa gouvènman an, ak de pwopozisyon prive pou ray tren ki konekte de kòt yo.

Konpetisyon an tou sou tè ak tren entè-oseyan an nan Meksik. Sa a 300 km tren, ki te bati sou yon ansyen liy tren, pèmèt travèse Istm Tehuantepec, teren ki pi etwat nan peyi a, ant pò ki soti nan Pòto Meksik, rive nan Coatzacoalcos, sou Gòlf Meksik la, nan eta Veracruz, ak pò Salina Cruz, nan 'Eta Oaxaca . Lyen tren sa a, ki te inogire nan 22 desanm 2023 pa prezidan Meksiken an Andres Manuel Lopez Obrador gen entansyon yon ti jan pou transpò pasaje yo men sitou pou transpò machandiz, men li pral jis yon altènatif. nan evènman an nan sechrès nan kanal la, epi yo pa yo pral kapab ranplase li, paske pwopriyetè bato yo se prensipalman transpòtè machandiz nan lanmè, yo pa nesesèman bezwen solisyon tren konplemantè.

Te gen kritik sou ogmantasyon pousantaj kanal la, sijere ke Kanal Suez la ta ka vin yon altènatif solid pou bato ki soti nan Azi nan kòt lès Etazini an. Sepandan, demann pou Kanal Panama a ap kontinye ogmante.

Pousantaj glas fonn nan Oseyan Aktik la te mennen nan plizyè espekilasyon sou itilizasyon Pasaj Nòdwès la, sipoze ke li ta vin solid nan tèm mwayen an. Sèvi ak pasaj la ta sove wout Azi-Ewòp 9,300 kilomèt konpare ak Kanal Panama a, ki mennen nan yon chanjman posib nan trafik nan wout sa a. Sepandan, sèten pwoblèm teritoryal yo poko rezoud toujou.

Anviwònman

Kanal Panama te konekte de oseyan, sa ki te entèwonp kontinwite ekolojik ki te pèmèt sikilasyon fon ak flora nan sant kontinan Ameriken an. Wè nan lwès (anwo imaj Lanmè Karayib la, anba bò gòch Oseyan Pasifik la) (imaj NASA).

Kanal la, lè li konekte de oseyan nan yon latitid kote yo te izole pandan plizyè milyon ane epi lè li konsantre pasaj bato ki soti nan tout gwo pò nan mond lan, se te e li rete yon faktè pwisan nan dispèsyon espès ki te entwodwi yo ak espès anvayisan.

Bato ak antretyen enstalasyon yo (kadna an patikilye) yo responsab pou polisyon epizòd. Debwazman bor kannal la, netwayaj yo ak kadna ki pi souvan yo resespann sedimanyo ki fè dlo a vin pi bouje ak eutrophic.

Lè yo izole fizikman ak byolojikman (eksepte pou zwazo, baton ak sèten ensèk migratè) Amerik di Nò soti nan Amerik di Sid, kanal sa a te yon gwo kòz nan fragmantasyon ekolojik ak pèt nan divèsite biyolojik. Kanal Suez la, ki izole Afrik ak Azi, poze menm pwoblèm, men anpil mwens grav, paske li te fouye nan anviwònman enfiniman mwens rich pou divèsite biyolojik. De kanal sa yo pa t sijè a okenn mesi konsèvatif ni konpansasyon nan moman yo te fouye yo, e pwojè yo nan Agrandisman Kanal Panama pa enkli mezi ki vrèman sipòte efò pou retabli yon rezo ekolojik Panameriken. Enfrastrikti nan kalite ekoduct sou yon lajè konsa tou poze defi teknik. Youn oswa plizyè tinèl oswa pasaj koupe ak kouvri ta pèmèt yon rekoneksyon nan de subcontinents yo, men yo pa sanble yo dwe anvizaje.

Gatun Lake, ki te wè isit la an 2000, gen difikilte pou bay kanal la dlo.

Kanal Panama ap rankontre difikilte pou rezèv dlo. Kantite dlo ki estoke nan Lake Gatún ap diminye, sitou akòz debwazman. Chak fwa yon bato pase nan kanal la, 197 000 m³ dlo lage nan lanmè ; byenke gen ase presipitasyon pou renouvle dlo nan lak la chak ane, li pa ase ankò nan sezon sèk la. Tradisyonèlman, forè twopikal la te jwe yon wòl tanpon pa piti piti absòbe ak lage dlo (pwòp) nan lak la. Lè vejetasyon an vin pi piti, dlo lapli koule pi vit epi labou koule nan lak ki fè limon an. Pandan sezon sèk la, dlo ka manke. Nan mwa me 2019, nivo dlo a te bese drastikman apre plizyè mwa nan sechrès. Se ta peryòd ki pi sèk nan istwa kanal la. Pandan plizyè semèn nan sezon lete an 2023, sèlman 32 bato ak yon tiraj maksimòm de 13.41 mèt yo gen dwa pase nan kanal la chak jou, konpare ak anviwon 36 nan tan nòmal. Lè mwa Oktòb 2023 la te pi sèk la nan basen vèsan an, otorite kanal la anonse restriksyon kantite transpò chak jou a 22 nan mwa desanm 2023, 20 an janvye 2024 ak 18 nan mwa fevriye 2024. Men, presipitasyon nan fen ane a ak ranpli gradyèl nan Lak Gatùn fè li posib ogmante kantite transpò chak jou a 24 apati mitan mwa janvye 2024. Nòmalman, yon mwayèn de 40 bato pase nan kanal la chak jou, sa ki te plis nan demann depi presyon Houtis rebèl yo sou Kal Suez la nan dènye trimès 2023 la.

Prezans Chinwa

Seksyon sa a pa site ase sous (avril 2024). 

Pou amelyore l, ajoute referans ki gen kalite epi ki verifyab (kijan pou fè ?) oswa modèle {{Referans nesesè}} sou pasaj ki bezwen gen yon sous.

Anvan yo te pran posesyon kanal la an 1999, gouvènman Panama te negosye yon kontra n^o 25 pou jesyon tèminal kontenè kanal la (sitou de tèminal nan antre Pasifik ak Atlantik) ak yon konpayi konpayi Chinwa. , Hutchison Whampoa, ki baze nan Hong Kong, ki gen pwopriyetè Li Ka-shing se moun ki pi rich nan Lachin. Konpayi an te rantre nan mwa jen 2015 ak Cheung Kong Holdings pou fòme yon nouvo konglomera ki te rele CK Hutchison Holdings. Kèk Ameriken te eksprime kritik sou sa, akize ke li ta louvri wout la pou okipasyon militè Chinwa ak kontwòl kanal la, oswa menm posibilite pou yon atak Chinwa sou Etazini yo soti nan pò yo nan kesyon an. Gouvènman Panama a te reponn ke Lachin te opere sèlman nan pò epi yo pa sou kanal la, e ke gouvènman ameriken an toujou te gen dwa entèvni militè si li nesesè.

Travay ekspansyon

Yo te konsidere yon pwojè elajisman ki sanble ak sa ki te fèt 1939 ki te kapab pèmèt plis trafik. Nan 4 avril 2006, BBC rapòte ke yon pwojè elajisman te apwouve pa gouvènman Panama a, sa a te apwouve pa referandòm referandòm nan 22 oktòb 2006 ak 78 % vòt la .

Travay elajisman an te lanse ofisyèlman nan 3 septanm 2007, pandan yon seremoni ansyen prezidan ameriken Jimmy Carter ansanm ak chèf deta Salvador ak Nikaragwa te patisipe. Premye faz pwojè a te konfye nan konpayi Panamen Constructora Urbana S.A.

Travay elajisman yo te fini ak inogire nan 2016.

Kreyasyon yon twazyèm seri kadna

Travay an 2010.

Yo te konstwi de nouvo seri kadna: youn nan bò solèy leve nan kadna Gatún ki egziste deja, lòt la nan sidwès kadna Miraflores yo, yo chak sèvi pa yon kanal apwòch. Chak seri mennen dirèkteman nan nivo lanmè a nan nivo Lake Gatún epi yo pa nan de etap kòm deja nan nivo Miraflores / Pedro Miguel kadna yo. Nouvo kadna yo gen pòt koulisan, doub pou sekirite, epi yo gen 427 mèt longè, 55 mèt lajè, ak 18,3 mèt pwofondè, sa ki pèmèt transpò piblik la. nan bato 49 m lajè, ki gen yon longè 366 mèt ak yon tirè dlo 15,2 m, ki koresponn ak yon veso. bato 13 000 TEU.

Nouvo kadna sa yo opere anplis lòt kadna yo.

Chanèl apwòch yo se 6,2 km nan Miraflores (kontourne Lake Miraflores). Chak kanal gen 218 mèt lajè, sa ki pèmèt trafik sèlman nan yon direksyon pou veso ki rele « neo-panamax » oswa « nouvo panamax ». Lòt kanal yo ta elaji jiska 280 m sou pòsyon dwat yo ak 366 m sou koub yo. Nivo maksimòm Lake Gatún te ogmante soti nan 26,7 m rive nan 27,1 m.

Ilustrasyon chematik nan mekanis fonksyònman nan basen dlo réutilisation.

Chak seri kadna akonpaye pa nèf basen dlo reutilizasyon, twa pou chak chanm. Chak pisin gen apeprè 70 m lajè, 430 m longè ak 5,5 m pwofondè. Nouri pa gravite, yo pèmèt 60% nan dlo yo itilize pandan chak transpò piblik yo dwe reyitilize. Nouvo kadna yo Se poutèt sa, yo konsome 7% mwens dlo pase sa yo kounye a pou yon volim prèske double. Sa a te fèt pou pèmèt operasyon nouvo kadna sa yo san yo pa gen nouvo rezèvwa. Ogmantasyon nan pwofondè nan Lake Gatún ak ogmantasyon nan nivo maksimòm li amelyore kapasite depo.

Travay aktyèl

Konparezon ant ansyen kadna yo ak sa yo inogire an 2016.

Yon twazyèm pon sou kanal la ap konstwi an 2016 nan direksyon Colon pa konpayi franse Vinci. Sa a pral pil la pi long bati pa li. Li pral fasilite ouvèti tout rejyon an ki nan lwès Kanal la sou kòt Atlantik la.

Pri orijinal estimasyon pwojè a se 5,25 milya dola dola ameriken, li te ogmante de 3,4 milya dola $$ ak 20 mwa an reta.

Ant dis ak swasanndis chèf deta, ki gen ladan Barack Obama Ameriken, Xi Jinping, prezidan Tsai Ing-wen taiwanè ak Chilyen Michelle Bachelet, pral patisipe nan seremoni ouvèti a nan dat 26 jen 2016. Bato kontenè Andronikos ki soti nan mèt bato Chinwa COSCO, ki rele Cosco Shipping Panama pou okazyon an, te trase fè premye pasaj ofisyèl la nan jou inogirasyon an .

Li ta ogmante kapasite maksimòm kanal la a 510 milyon tòn pou chak ane an 2025. Tarif yo ta toujou ap kalkile sou baz tonnaj e non pa kadna yo itilize. Okòmansman, ouvèti nouvo kadna yo te planifye pou Oktòb 2014. Ansyen kadna yo, ki pral 100 ane, ap pi disponib pou renovasyon.

Pwoblèm

Dispit ki te parèt ant GUPC, konsòsyòm ki responsab konstriksyon — ki te reklame yon frè adisyonèl de 1,6 milya dola nan ane 2013/2014 anplis de 3,2 milya. inisyal — ak la Panama Canal Authority te mennen nan grèv. Blokaj la te dire plizyè mwa anvan konfli a te rezoud. Apre sa, lè kadna yo sou bò Pasifik la te sezi, fant parèt nan estrikti konkrè yo, ki mennen nan fwit enpòtan. Ranfòsman adisyonèl te pwouve nesesè, ki enplike travay enpòtan nan mi yo beton, ki lakòz plizyè mwa reta. Nan 26 jen 2016, agrandisman kanal la te inogire, apre 9 ane travay, pa prezidan panamen an, Juan Carlos Varela.

An 2019, amelyorasyon adisyonèl nan fòm yon twazyèm lak yo ankò nesesè pou kenbe trafik abityèl nan kondisyon metewolojik yo espere akòz rechofajman global. Aktivis anviwònman Félix Wing Solís avèti gouvènman an ke bati nouvo lak "sou depans pou forè ta defèt objektif la”.

Nan kilti popilè

• Kanal Panama ka konstwi kòm yon mèvèy mondyal nan plizyè vèsman nan franchiz jwèt videyo Sid Meier's Civilization ( Sivilizasyon V ak Sivilizasyon VI ).

Sous

• (en) Yon pati nan atik sa a oswa tout atik la soti nan Wikipedya en anglè Ki gen pou tit « Panama Canal » (gade lis otè yo).
• Le Canal de Panama, épisode docufiction de la série Les Sept Merveilles du Monde Industriel de la BBC, diffusé en 2003.

Bibliyografi

• Hermann Bertschinger (résumé de M. Goupil), « Les travaux du canal de Panama », Annales des ponts et chaussées, Mémoires et documents relatifs à l'art des constructions et au service de l'ingénieur, 8e série, t. 37, no 1,‎ 1909, p. 142-150 (lire en ligne sur Gallica).
• Philippe Bunau-Varilla, Panama, la création, la destruction, la résurrection, Paris, Plon, 1913, p. 774.
• Albin Dumas, « Le Canal de Panama : historique, description, état actuel des travaux, conséquences économiques », Annales des ponts et chaussées, Mémoires et documents relatifs à l'art des constructions et au service de l'ingénieur, 9e série, t. 37, no 1,‎ 1912, p. 157-306 (lire en ligne sur Gallica), planches 7 à 12 lire en ligne sur Gallica.
• Albin Dumas, « Le canal de Panama : inauguration d'un monument aux promoteurs et aux ouvriers du canal interocéanique. Le trafic en 1923 », Le Génie civil, no 2167,‎ 23 février 1924, p. 173-179 (lire en ligne sur Gallica).
• Édouard Imbeaux, « Les Mesures sanitaires à Panama », Annales des ponts et chaussées, 9e série, t. 19, no 1,‎ 1914, p. 75-117 (lire en ligne sur Gallica).
• Mandagaran, Bernard; Le Canal, roman, Paris, Éditions Le Sémaphore, 2023, 428 pages, 25 €

Lyen deyò

Sou lòt pwojè yo :

Kanal Panama, sou Wikimedia Commons

• Projet d'un canal de Panama, sou Wikisource
• Le Futur Canal interocéanique de l’Amérique centrale, sou Wikisource

• (en + es) Site de l’autorité du canal.
• (angle) en Panama Canal History Museum.
• Structurae : canal de Panama.
• Canal de Panama (site du jour).