Françoise d'Eaubonne

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib
Françoise d'Eaubonne
Image illustrative de l’article Françoise d'Eaubonne
Biyografi
Otè
Zèv prensipal
Zèv prensipal
  • Feminis oswa lanmò (1974)
  • Fanm anvan patriyachi (1976)
  • Ekoloji, feminis (1978)
  • Louise Michel la Canaque (1985)

Françoise d'Eaubonne, ki fèt Françoise Marie-Thérèse Piston d'Eaubonne nan nan Pari e li te mouri nan menm vil la sou , se yon fanm lèt Fransè, womansye, filozòf, rezatè ak biyograf, aktivis liberatè feminis ak ekofeminis.

Biyografi[modifye | modifye kòd]

Fanmi ak anfans[modifye | modifye kòd]

Françoise d'Eaubonne, ki fèt an 1920, se twazyèm nan kat pitit Étienne Piston d'Eaubonne ak Rosita Martinez Franco. Youn nan sè l yo se ekriven Jehanne Jean-Charles.

Manman li, pitit fi yon lidè Carlist Panyòl [1], [2] , se youn nan premye fanm ki te pouswiv etid syantifik nan Fakilte Syans nan Pari, kote li te swiv kou Marie Curie[3]. Paran li te rankontre nan Sillon[4], mouvman kretyen pwogresis ki te dirije pa Marc Sangnier. Papa l ', orijinèlman soti nan Brittany, te soti nan yon fanmi nan vwayajè gwo, konte nan mitan zansèt li yo yon navigatè anti-esklavaj soti nan West Indies yo. Li se Anarchis Kretyen. Étienne d'Eaubonne se sekretè jeneral yon konpayi asirans pandan ke Rosita-Mariquita Martinez y Franco entèwonp karyè syantifik li yon fwa marye. Manman l te fè Françoise d'Eaubonne konnen byen bonè inegalite fanm yo te fè eksperyans[3].

Anfans Françoise d'Eaubonne nan Toulouse te make pa deperi fizik papa l akòz efè gaz nan tranche Premye Gè Mondyal la. Li te gen sèz lè Gè espanyòl la te pete, ak diznèf lè li te wè Repibliken an egzile yo rive.

Etid ak karyè kòm ekriven (1940-1960)[modifye | modifye kòd]

Françoise d'Eaubonne te kontinye etid li nan Fakilte Lèt ak Fine Arts nan Toulouse. Pandan l te antre nan rezistans kont Nazis, li te pibliye premye powèm li an 1942, ak The Heart of Watteau, premye woman li an 1944[3]. Soti nan laj 20 a 25 an, li te soufri privasyon espesifik nan epòk la epi li te rankontre sivivan jwif ki te retounen soti nan kan yo nan Liberasyon, nan yon gwo estasyon tren Parisyen. Li ta pita rezime santiman li sou peryòd sa a nan lavi li anba tit la evok nan Jèn chen fi.

An 1947, li te resevwa Pri Lektè nan men sèk Interallié pou woman li a Comme un vol de gyrfalcons[5],[6].

Soti nan 1945 e jiska 1956, Françoise d'Eaubonne te yon manm nan Pati Kominis franse a[7]. Toupre Laurent Schwartz, Vladimir Jankélévitch, Lucien Goldmann, li marye ak Jacques Aubenque[3].

Jèn sa a te mete sou yon pèsonalite ipèsansibilite te mennen l pou l pran yon gade kritik sou mond lan ki t ap fòme aktivis radikal la ak feminis. Nan sans sa a, lekti Dezyèm Sèks Simone de Beauvoir, an 1949, se desizif. Dezan apre, li te defann filozòf la nan pibliye Le Complexe de Diane[3]. An 1953, li te vin manm Konsèy Nasyonal Ekriven yo. Lektè nan Julliard nan ane 1950 yo, nan Calmann-Lévy nan kòmansman ane 1960 yo, ak nan fen ane 1960 yo nan Flammarion, li te leve pitit li yo, Indiana ak Vincent, avèk èd nan men. fanmi li[3].

Angajman kont lagè Aljeryen an, pou feminis ak kont pèn lanmò (1960-1990)[modifye | modifye kòd]

Li te fè kanpay aktivman kont Gè Aljeryen an epi nan mwa septanm nan 1960, li te siyen Manifès 121 la, ki rele tou "Deklarasyon sou dwa pou ensibòdinasyon nan Lagè Aljeryen an" [8].

Ko-fondatè Mouvman Liberasyon Fanm yo (MLF) nan fen ane 1960 yo]], siyatè Manifès 343 la pou dwa avòtman[9], li te lanse a Front Omoseksyèl Aksyon Revolisyonè (FHAR) ak ekriven ak jounalis Guy Hocquenghem ak Anne-Marie Grélois nan 1971[1],[2], pandan li te sekretè editoryal nan Fléau social[10]. Nan MLF la, li dirije tou gwoup "Ekoloji ak feminis"[11]. Nan orijin mo "phallocrate" ak tèm "ekofeminis" nan 1974[12],[13], li te fonde asosyasyon Ekoloji-Feminis nan 1978. Lavi literè ak aktivis sa a kwaze ak sa Violette Leduc, Nathalie Sarraute[10], Colette, Jean Cocteau, Simone de Beauvoir, li te yon bon zanmi, Jean-Paul Sartre.

Zanmi Michel Foucault, Françoise d'Eaubonne pran angajman tou pou dwa prizonye yo e kont pèn lanmò. Nan dat 6 septanm 1976, li te marye "prizonye Pierre Sanna, nimewo 645 513, nan Fresnes, kondane a ven ane nan prizon pou yon asasina li pa te fè" epi li te anonse sa nan kolòn yo nan jounal la 'Liberasyon':

« Nan revòlt kont klas la kote mwen soti a, mwen vle vire kont li zam li ban mwen yo epi detounen enstitisyon ke li sèvi nan klas. ak opresyon sèks. Mwen marye Pierrot [Pierre Sanna] paske li pa janm bese tèt li, pou grèv grangou li ki te andomaje sante li san rezilta […]; paske li te konprann, kòm lwa komen, dimansyon politik sitiyasyon li a[14]. »

Ane annapre, li te parèt ansanm ak aktè Guy Bedos ak chantè Yvan Dautin, sou platfòm Mutualité, pou mande abolisyon pèn lanmò< non ref = "CathSimon" />.

An 1981, li te ko-sipote piblikasyon Avis de recherche ki te dedye a sipòte konskripsyon ki te ekri nan sèvis militè[15].

Apati 1988, Françoise d'Eaubonne vin sekretè jeneral SOS Sexisme. Li travay kòm kritik literè sou Radio Mouvance, Paris Pluriel, Paris FM, Radio-Paris ak Radio-Beur (1989).

Fen lavi ak pitit pitit (1990-2005)[modifye | modifye kòd]

Li te mouri nan Pari nan epi yo te boule l nan simityè Père-Lachaise, nan Pari[12].

Achiv li yo konsève nan Memory Institute of Contemporary Edition[10].

« Pa yon jou san liy »: se anba règ eslogan sa a ke otè a te pwodwi plis pase senkant zèv, Kolòn nanm nan (powèm, 1942) nan Levanjil Véronique (redaksyon, 2003) atravè kèk woman syans fiksyon (Echipye tan, Rèv nan dife, Sousmaren an espas, Sèt pitit gason zetwal yo).

Li se grann ekriven-direktè David Dufresne[16].

Angajman[modifye | modifye kòd]

Françoise d'Eaubonne te fè kanpay pou plizyè kòz, tankou endepandans Aljeri ak abolisyon pèn lanmò. Men tou, dwa omoseksyèl yo[17], dekwasans ak sòti nan sistèm kapitalis la, kont maryaj[17], fòs nikleyè ak psikyatrizasyon[8].

Feminis ak ekoloji[modifye | modifye kòd]

Françoise d'Eaubonne te ko-fondatè Mouvman Liberasyon Fanm yo (MLF) an 1968. Nan li, li te dirije gwoup "Ecology and Feminism", nan yon moman kote kèk feminis te enterese nan tèm sa a. [18], Lè sa a, te fonde asosyasyon Ekoloji-Feminis nan 1978.

Desine sou teyori Serge Moscovici[19], li se youn nan premye moun ki panse yo te atikile , nan ane 1973-1974, lyen teyorik ak politik ant ekoloji ak feminis[20] « pa postule ke gason — patriyachi a — pran sou vant fanm yo ak resous natirèl yo »[18]. Apre sa, li te kreye mo "ekofeminis", ke li te defini kòm yon nouvo imanis ki gen objektif ki pa pran pouvwa a pa fanm, men « jesyon egalitè a nan 'yon mond ki gen pou rene. »[21].

Nan lane 1975, li te patisipe nan aktivite Ulrike-Meinhof-Puig-Antich komando a nan domaj ak de chaj eksplozif, ak konpayon li Gérard Hof[8], la. réacteurs nan konstriksyon Fessenheim santral fòs nikleyè a koze chan konstriksyon an reta plizyè mwa[17].

Prim ak distenksyon[modifye | modifye kòd]

Pri Literè[modifye | modifye kòd]

  • Pri lektè 1947 nan sèk Interallié, pou woman li Comme un vol de gyrfalcons[5],[6]

Dekorasyon[modifye | modifye kòd]

Travay[modifye | modifye kòd]

Pami piblikasyon li yo gen powèm, woman, redaksyon, biyografi. Se la nou jwenn an patikilye "roman syans fiksyon post-patriyakal", radikal pou epòk la[18], ak woman erotik.

Woman[modifye | modifye kòd]

  • Kè Watteau, 1944
  • Tankou yon vòl gyrfalcons, pri lektè 1947[5],[6]
  • Jou chalè, Éditions de Paris, seri blond (erotik), 1955
  • The Ministry of Vain Desires, nouvo edisyon Debresse, 1955
  • Belle Humeur or the True Story of Mandrin, 1957
  • Mwen pral krache sou tonm ou yo, ki baze sou travay sinematografik Boris Vian ak Jacques Dopagne, 1959
  • The Cheaters (ki baze sou fim The Cheaters), 1959
  • Jiska bò gòch la, 1963
  • Yo rele nou teworis, 1979
  • Mwen pa fèt pou m mouri, 1982
  • Teworis's blues, 1987
  • Florali nan dezè a, 1995

Syans fiksyon[modifye | modifye kòd]

  • The Chessboard of Time, 1962
  • The Seven Sons of the Star, 1962
  • Rèv dife, 1964
  • The Satellite of the Almond, 1975
  • The Shepherdess of the Apocalypse, 1978
  • Yon kontantman gason, 2022

Pou jèn[modifye | modifye kòd]

Biyografi[modifye | modifye kòd]

Tès[modifye | modifye kòd]

  • Diane's Complex, erotik oswa feminis, 1951
  • Èske gen gason toujou?, 1964
  • Eros minorite, 1970
  • Feminis oswa lanmò, 1974; wozo. 2020, edisyon Stowaway la, prefas Myriam Bahaffou ak Julie Gorecki
    • Nesans ekofeminis, (ISBN 978-2-13-082253-0). (Tèks sa a se yon chapit santral nan travay li Feminis oswa Lanmò).
  • Fanm anvan patriyachi, 1976 Modèl:Isbn
  • Kont vyolans oswa rezistans nan eta a, 1978
  • Istwa atizay ak lit sèks yo, 1978
  • Ekoloji/feminis. Revolisyon oswa mitasyon?, 1978; wozo. 2023, edisyon Stowaway la, prefas Geneviève Pruvost
  • Les Grandes Demi-mondaines, volim X nan Histoire de la gallanterie, 1981
  • S pou Sekte, 1982
  • Fanm Ris la, 1988
  • Feminite ak filozofi: yon alèji istorik, 1997
  • Lektè a ak lir la, 1997
  • Seksosid sorcier yo, 1999
  • Souvni ki pa ka diminye: soti nan peryòd ant lagè a rive nan ane 2000 la, edisyon Dagorno, 2001

Powèm[modifye | modifye kòd]

  • 1942: Kolòn nanm nan
  • 1951: Demon ak bèl bagay
  • 1981: Ni kote, ni mèt

Lòt ekriti[modifye | modifye kòd]

Bwochi ("20 an de manti", kont Kooperativ Longo Maï, ki te deklanche yon plent pou difamasyon, yon pwosedi ki dire 14 ane), tradiksyon (powèm Emily Brontë), edisyon kritik nan lèt Flaubert, anpil prefas, elatriye.

Anvan mouri, li te kite yon volim enpresyonan nan memwa, anba atit Mémoires irreductibles, ki rasanble Putain de jeunesse (ki te pibliye deja anba tit ki pi kòrèk ke piblikatè li a te vle, Bitch of youth), The Monsters of Summer. , The Network Endikatè ak The Fires of Twilight, dènye a pa te pibliye deja.

Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]

  1. 1,0 et 1,1 De zanmi yo: redaksyon sou la koup fanm nan atizay, (ISBN 978-2-911621-94-9)
  2. 2,0 et 2,1 « Françoise d'Eaubonne, yon figi feminis franse », Le Monde.fr,‎
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 et 3,5 « EAUBONNE (pa) Françoise [PISTON d'EAUBONNE Françoise, Marie-Thérèse, ke yo rekonèt kòm] », dans Diksyonè anachis, Erè nan sitasyon : Baliz <ref> pa valab ; yo defini non « :0 » plizyè fwa ak kontni diferan
  4. Caroline Goldblum, Françoise d'Eaubonne & ecofeminism, (ISBN 978-2-36935-221-1)
  5. 5,0 5,1 et 5,2 « Poukisa li Françoise d'Eaubonne, la. yon moun ki te envante konsèp nan "sèkssid"? »,
  6. 6,0 6,1 et 6,2 Caroline Goldblum, « Françoise d’Eaubonne, à l’origine de la pensée écoféministe », revue L'Homme & la Société, 2017/1-2 (n° 203-204), pages 189 à 202. lire en ligne.
  7. Julie Carriat ak Brice Laemle, « Ekofeminism, konsèp sipriz primè anviwònman an », .
  8. 8,0 8,1 et 8,2 Christine Rousseau, « Françoise d'Eaubonne, "radioactive feminist" », Le monde,‎ , p. 26.
  9. « Lis la 343 fanm franse ki te gen kouraj pou yo siyen manifeste a: "Mwen te fè yon avòtman", Le Nouvel Observateur n° 334, 5 avril 1971, kouvèti.
  10. 10,0 10,1 et 10,2 « Fonds Françoise d'Eaubonne (1920-2005) », sur imec-archives.com.
  11. Maïté Albistur ak Daniel Armogathe, Istwa feminis fransè depi Mwayennaj jiska jounen jodi a, ed. Fanm, Pari, 1977, p. 458.
  12. 12,0 et 12,1 , « Françoise d'Eaubonne , lanmò yon pyonye. », sur liberation.fr, .
  13. Lorene Lavocat, « Françoise d'Eaubonne, pyonye ekofeminis ak patizan sabotaj », .
  14. she-married-yon-detenue-of-fresnes_2966389_1819218.html Gade sou lemonde.fr.
  15. Modèl:Article
  16. {{article |langue=fr |auteur1=Usul |auteur2=Ostpolitik |date =09/11/2022 |title= FRANÇOISE D'EAUBONNE, PREMYE EKOFEMINIS LA |periodik=Blast |url=https://www.youtube.com/watch?v= jSyO8uWJ4_4 } }
  17. 17,0 17,1 et 17,2 (en) « Ekofeminis: Françoise d’Eaubonne, revolisyonè dezi », Release,‎ .
  18. 18,0 18,1 et 18,2 Isabelle Cambourakis, « Ekofeminis Lit ak fanm », Nati ak Pwogrè,‎ jen-jiyè-out 2017, p. 18 (ISSN 3602&lang=fr 1632- 3602).
  19. « Serge Moscovici ak nati mouvman anviwònman an, yon epistemoloji psiko-politik », sur theses.fr,
  20. « Ekofeminis: reflechi feminis sou lanati ak sosyete », Rechèch feminis, vol. 22,‎ , p. 5–25 (ISSN 0838-4479 ak 1705-9240, DOI https://doi.org/10.7202/037793ar) .
  21. Françoise d'Eaubonne, Feminis oswa lanmò, .

Gade tou[modifye | modifye kòd]

Bibliyografi[modifye | modifye kòd]

  • Françoise d'Eaubonne & ecofeminism, redaksyon 53 paj istoryen Caroline Goldblum ak koleksyon tèks Françoise d'Eaubonne, 128 paj, [[The Clandestine Passenger (edisyon)|The Clandestine Passenger] ] koleksyon Précurseurs de degrowth, Paris, 2019, (ISBN 978-2-36935-221-1).
  • The Green Amazon (Roman Françoise d'Eaubonne), Élise Thiébaut, edisyon Charleston, 2021, (ISBN 978-2-36812-610-3).

Filmografi[modifye | modifye kòd]

Atik ki gen rapò[modifye | modifye kòd]

Lyen ekstèn[modifye | modifye kòd]