Telegraf Cooke ak Wheatstone

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib
Telegraf ki te fabrike an 1837 pa Cooke and Wheatstone (Science Museum, London).

Cooke and Wheatstone Telegraph se youn nan premye sistèm telegraf elektrik ki soti nan ane 1830 yo, envantè angle William Fothergill Cooke ak syantifik angle a Charles Wheatstone. Li se yon fòm telegraf zegwi, ak premye sistèm telegraf ki te mete nan itilizasyon komèsyal. Reseptè a konsiste de yon kantite zegwi ki ka chanje pozisyon pa mwayen bobin elektwomayetik pou yo montre lèt sou yon tablo. Karakteristik sa a te apresye pa moun ki te adopte byen bonè ki pa t vle aprann kòd ak pa anplwayè ki pa t vle envesti nan fòmasyon anplwaye yo.

Nan sistèm pita yo te retire etalaj lèt la epi yo te li kòd la dirèkteman nan mouvman men yo. Devlopman sa a eksplike pa rediksyon nan kantite zegwi, ki te fè li posib pou jwenn kòd pi konplèks. Chanjman sa a te kondwi pa bezwen ekonomik pou redwi kantite fil telegraph te itilize, ki te lye ak kantite zegwi. Chanjman an te vin pi ijan lè izolasyon kèk nan premye enstalasyon yo te deteryore, sa ki te fè kèk nan fil orijinal yo pa ka itilize. Sistèm ki gen plis siksè Cooke ak Wheatstone se te finalman yon sistèm sèl-zegwi ki te itilize jiska ane 1930 yo.

Telegraf Cooke ak Wheatstone te jwe yon wòl nan arestasyon ansasen an John Tawell (en). Lè yo te vin konnen ke Tawell te monte nan yon tren nan Lond, yo te itilize telegraph la pou notifye tèminal Paddington pou kriminèl la te kapab arete la. Kado a nan itilizasyon sa a nan telegraf la nan batay krim te lajman pibliye ak mennen nan pi gwo akseptasyon piblik ak itilizasyon telegraf la.

Envantè[modifye | modifye kòd]

Charles Wheatstone (agòch) ak William Fothergill Cooke (adwat).

Telegraph la te fèt nan yon kolaborasyon ant William Fothergill Cooke ak Charles Wheatstone. Kolaborasyon sa a pa t kontan akòz objektif divèjan de mesye yo. Cooke se yon envanteur ak antreprenè ki vle patante ak eksplwate komèsyalman envansyon li yo. Wheatstone, yon lòt bò, se yon akademisyen ki pa enterese nan antrepriz komèsyal yo: li gen entansyon pibliye rezilta li yo epi pèmèt lòt moun sèvi ak yo lib[1] . Diferans sa a nan opinyon evantyèlman mennen nan yon diskisyon anmè ant de mesye yo sou reklamasyon priyorite pou envansyon an. Diferans yo menm te mande abitraj, pandan sa Marc Isambart Brunel te entèvni pou Cooke ak John Frederic Daniell pou Wheatstone. Cooke finalman te achte enterè Wheatstone an echanj pou yon royalty[2].

Cooke te gen kèk ide pou konstwi yon telegraph anvan patenarya li ak Wheatstone e li te konsilte syantis Michael Faraday pou konsèy ekspè. An 1836, Cooke te konstwi yon eksperimantal sistèm elektwometrik ak yon telegraf mekanik ki enplike yon mekanis revèy ak yon deklanche elektwomayetik. Sepandan, pi fò nan konesans syantifik pou modèl telegraf la aktyèlman mete an pratik soti nan Wheatstone. Lide pi bonè Cooke yo te sitou abandone.

Istwa[modifye | modifye kòd]

Telegraf senk zegwi, sis fil Cooke ak Wheatstone.

Nan , Cooke te pwopoze yon konsepsyon pou yon kod 60 telegraf mekanik bay direktè Liverpool ak Manchester Railway[3]. Pwojè sa a twò konplike pou bezwen imedya yo, ki se etabli kominikasyon senp pa siyal ant Liverpool estasyon ak yon chanm motè pou transpò kab, ki chita sou yon pant apik ak nan yon tinèl long deyò a. estasyon. Transpò kab nan estasyon prensipal yo te komen nan moman sa a pou fè pou evite bri ak polisyon, ak nan ka sa a gradyan an te twò apik pou locomotive a monte san asistans. Tout sa li pran se kèk siyal senp, tankou di chanm motè a kòmanse tire. Kidonk, yo te mande Cooke pou l konstwi yon vèsyon ki pi senp ak mwens kòd, sa li te fè nan fen [4]. Sepandan, konpayi tren an deside sèvi ak yon tib pneumatik olye e telegraf pneumatik ekipe ak sifle[5]. Yon ti tan apre, Cooke mete fòs ak Wheatstone[6].

Nan , Cooke ak Wheatstone patante yon sistèm telegraf ki te itilize yon kantite zegwi sou yon tablo ki te kapab chanje pozisyon pou montre lèt alfabè a. Patant la rekòmande yon sistèm senk zegwi, men nenpòt kantite zegwi ka itilize depann sou kantite karaktè yo dwe kode. Se konsa, yon sistèm kat pwen enstale ant Euston ak Camden Town nan London sou yon liy tren ke Robert Stephenson te konstwi ant London ak Birmingham. Se te sijè yon demonstrasyon siksè nan [7]. Sa a se yon aplikasyon ki sanble ak pwojè Liverpool la: kabwèt yo detache nan Camden Town epi vwayaje pa gravite nan Euston. Se poutèt sa, yon sistèm oblije siyal yon kay motè nan Camden Town pou kòmanse deplase cha yo moute klas la nan locomotive ap tann la. Kòm nan Liverpool, telegraf elektrik la finalman te rejte an favè yon sistèm pneumatik ak sifle [8].

Atèl an bwa anlè yon poto ki sipòte 5 fil telegraf.

Cooke ak Wheatstone te gen premye siksè komèsyal yo ak yon telegraf ki te enstale an 1838 sou Great Western Railway, sou 21 km ant Paddington Station ak West Drayton. Se konsa, li te vin premye telegraf komèsyal nan mond lan[9]. Li se yon sistèm senk zegwi, sis fil [8]. Câbles yo orijinèlman enstale anba tè nan kondit asye. Sepandan, kab yo kòmanse echwe rapidman akòz deteryorasyon izolasyon [10],[11]. Kòm yon mezi pwovizwa, yo itilize yon sistèm de zegwi sou twa nan kab anba tè ki toujou an sèvis, ki, byenke yo itilize sèlman de zegwi, gen yon pi gwo kantite kòd [12]. Kòm nouvo kòd la te dwe aprann epi li pa senpleman li sou ekran an, se te premye fwa nan istwa telegraf la ki te bezwen operatè telegraf konpetan[13].

Lè liy lan te pwolonje nan Slough an 1843, yo te enstale yon sistèm yon sèl zegwi, de fil [14]. Cooke ranplase tou câbles nan tiyo plon ki antere ak yon sistèm ki pandye fil ki pa izole sou poto ki pa koute chè epi ki pi fasil pou kenbe yo lè l sèvi avèk izolasyon seramik, yon sistèm li patante [15] epi ki ap vin byen vit nan metòd ki pi komen [16]. Ekspansyon sa a te fèt sou depans Cooke a, kòm konpayi tren an pa t vle finanse yon sistèm ke li te konsidere kòm eksperimantal. Jiska lè sa a, Great Western te ensiste sou itilizasyon eksklizif nan liy lan epi li te refize Cooke pèmisyon pou louvri biwo telegraf piblik yo. Nouvo akò Cooke a te bay ray tren an gratis pou sèvi ak sistèm nan an echanj dwa pou Cooke pou louvri biwo piblik yo, etabli yon sèvis telegraf piblik pou premye fwa[17]. Yo peye yon pousantaj plat yon shilling (kontrèman ak tout sèvis telegraf ki vin apre yo ki peye pa mo a), men anpil moun peye montan sa a jis pou wè ekipman etranj la[18].

Soti nan pwen sa a sou, itilizasyon telegraf elektrik la te kòmanse elaji sou nouvo ray tren ki te bati nan Lond. London and Blackwall Railway (en) (yon lòt sistèm traction kab) te ekipe ak telegraf Cooke ak Wheatstone lè li te louvri an 1840, e anpil lòt te suiv egzanp yo[11]. Distans yo dwe kouvri sou Blackwall Railway (6 km) te twò gwo pou siyal vapè, enjenyè Robert Stephenson te sipòte solisyon elektrik la[19]. Nan , yon liy 142 km soti nan Nine Elms rive nan Gosport te konplete sou London ak South Western Railway (en).— li pi long pase nenpòt lòt liy jiskaprezan. Amiralite a peye mwatye pri envestisman an plis 1 500 £ pa ane pou yon telegraf prive de zegwi sou liy sa a pou konekte li ak baz Portsmouth li a, finalman ranplase telegraf optik[20]. Nan , finansye John Lewis Ricardo (en) ak Cooke te kreye Electric Telegraph Company. Konpayi sa a te achte patant yo nan Cooke ak Wheatstone ak byen fèm etabli komès la telegraf. An 1869, konpayi an te nasyonalize e li te vin fè pati Biwo Lapòs Jeneral la[21]. Telegraf yon sèl zegwi a te gen anpil siksè sou ray tren Britanik yo, ak 15,000 posts te toujou nan itilize nan fen 19e syèk yo. Gen kèk ki te rete nan sèvis jiska ane 1930 yo[22].

Telegraph Cooke ak Wheatstone a te lajman limite nan Wayòm Ini a ak Anpi Britanik la. Sepandan, li itilize tou an Espay pou yon ti tan[23]. Apre nasyonalizasyon sektè telegraf nan Wayòm Ini a, Biwo Lapòs te ranplase plizyè sistèm li te eritye yo, sitou telegraf Cooke ak Wheatstone, ak Morse telegraph system[24].

Kouvèti medya nan telegraf la[modifye | modifye kòd]

Jisè John Tawell nan Aylesbury Crown Court.

Yon nonm yo sispèk pou touye moun, John Tawell (en) yo arete gras a voye yon mesaj sou telegraf zegwi ant Slough ak Paddington nan . Yo kwè ke sa a se premye itilizasyon telegraf la pou kenbe yon ansasen. Mesaj la te jan sa a:

« YO KOMET YON ASSASIN NAN SALT HILL E YO WENN ASSASIN AN PREMYE PRAN YON TIKEY PREMYE KLAS POU LONDRES NAN TREN KI TE KITE SLOUGH A 742 PM LI NAN TENDA A. YON KWAKER AK YON GWO MANTO SOU KI RIVE PRESKE JIS PYE LI LI NAN DÈNYE LÒT DEZYÈM KLAS LA[alpha 1] »

Sistèm Cooke ak Wheatstone pa t sipòte ponktiyasyon, miniskil ak kèk lèt. LSistèm de men an menm omisyon lèt "J", "Q" ak "Z", kidonk erè òtograf Modèl:Quote etranje ak Modèl:Quote etranje. Sa a te lakòz kèk difikilte pou operatè k ap resevwa nan Paddington ki te repete mande yon nouvo transmisyon apre li te resevwa "K-W-A", ki li te konsidere kòm yon erè. Sa a ap kontinye jiskaske yon ti gason sijere ke operatè ki voye a dwe pèmèt yo ranpli mo a, apre sa li konprann. Apre yo te rive, Tawell te swiv pa yon detektif nan yon kafe ki tou pre epi yo te arete la. Kouvèti jounal sou ensidan sa a te bay gwo piblisite pou telegraph elektrik la e li te fè konnen piblik la[25].

Arestasyon wo-pwofil John Tawell se te youn nan de evènman ki te pote atansyon piblik la sou telegraf la epi ki te mennen nan itilizasyon toupatou pi lwen pase siyal tren an. Lòt evènman an se te anons telegraf nesans Alfred Ernest Albert, dezyèm pitit gason Rèn Victoria. Nouvèl la te pibliye nan Times ak yon vitès san parèy nan 40 minit apre anons la[26].

Operasyon blòk tren an[modifye | modifye kòd]

sistèm blòk siyal (oswa sistèm blòk) se yon sistèm sekirite tren ki divize tren an an blòk epi sèvi ak siyal pou anpeche yon lòt tren antre nan yon blòk osi lontan ke tren an. deja prezan nan blòk la pa te kite. Sistèm nan te pwopoze pa Cooke an 1842 nan travay (en) Telegraphic Railways or the Single Way[27] kòm yon fason ki pi an sekirite pou travay sou liy sèl. Anvan sa, separasyon tren yo te baze sèlman sou yon orè strik, ki pa te pèmèt pou evènman enprevi yo dwe pran an konsiderasyon. Premye itilizasyon sistèm blòk la genlè remonte nan 1839, lè George Stephenson te enstale yon telegraf Cooke and Wheatstone nan Clay Cross Tunnel (en) nan. North Midland Railway (en). Enstriman espesifik pou operasyon blòk yo te enstale an 1841[28]. Sistèm blòk la te vin nòmal e li rete konsa jouk jounen jodi a, eksepte ke teknoloji modèn fè li posib pou ranplase blòk fiks ak blòk mobil sou ray ki pi okipe yo[29].

Operasyon[modifye | modifye kòd]

Telegraf senk zegwi k ap resevwa lèt “G”.

Telegraf Cooke ak Wheatstone a konsiste de yon kantite zegwi mayetik ki ka vire yon ti distans, nan direksyon goch oswa envers, pa endiksyon elektwomayetik nan yon bobin eksitasyon. Direksyon mouvman an detèmine pa direksyon kouran nan fil telegraf yo. Tablo a make ak yon kadriyaj ki gen fòm dyaman ak yon lèt nan chak entèseksyon kadriyaj la, epi li ranje pou lè de zegwi yo mache, yo montre yon lèt espesifik.

Kantite fil ki nesesè nan sistèm Cooke ak Wheatstone egal a kantite zegwi yo itilize. Nimewo a nan men detèmine kantite karaktè ki ka kode. Patant Cooke ak Wheatstone rekòmande senk zegwi, e sa se konfigirasyon premye modèl demonstrasyon yo. Kantite kòd ki ka jwenn ant 2, 3, 4, 5 oswa 6 men se respektivman 2, 6, 12, 20, 30 (ak sou sa)[30].

Nan fen voye gen de ranje bouton, yon pè bouton pou chak bobin nan chak ranje. Operatè a chwazi yon bouton nan chak ranje. De nan bobin yo se konsa konekte respektivman nan pwent pozitif ak negatif batri a. Lòt bout bobin yo konekte ak fil telegraf yo epi soti nan yon bout bobin yo nan estasyon k ap resevwa a. Lòt bout bobin yo, nan mòd resepsyon, yo tout pisin. Se konsa, aktyèl ap koule nan menm de bobin yo nan tou de bout ak pouvwa menm de zegwi yo. Avèk sistèm sa a, zegwi yo toujou mache an pè epi yo toujou vire nan direksyon opoze[31].

Telegraf senk zegwi[modifye | modifye kòd]

Telegraph senk-zegwi a, ak ven pozisyon zegwi posib, ka sèlman kode alfabè a tout antye ak sis kòd. Lèt omisyon yo se "C", "J", "Q", "U", "X" ak "Z" [32]. Yon pwen vann pi gwo nan telegraph sa a se ke li se senp yo sèvi ak epi li mande ti fòmasyon operatè. Pa gen okenn kòd pou aprann, paske lèt ki te voye a parèt vizib pou operatè k ap voye ak k ap resevwa a.

Lè posiblite pou deplase yon sèl zegwi poukont parèt, li imedyatman ajoute. Sa mande yon kondiktè adisyonèl pou yon retou komen, petèt pa mwayen yon retounen tè[8]. Sa a ogmante anpil cheje kòd, men lè w sèvi ak kòd abitrè yo ta ka mande plis fòmasyon operatè paske ekspozisyon an pa ka li pa wè sou kadriyaj la tankou kòd alfabetik senp yo. Pou rezon sa a, fonksyonalite adisyonèl la sèlman itilize pou ajoute chif lè w montre yon zegwi sou chif obligatwa ki make sou kwen tablo a [33]. Bezwen ekonomik la pou redwi kantite fil yo finalman pwouve ke yo dwe yon motivasyon pi fò pase fasilite nan itilizasyon e li te mennen Cooke ak Wheatstone yo devlope telegraf de zegwi ak yon sèl zegwi[12].

Cooke and Wheatstone telegraph circuit configuré pou emèt lèt "A".

Telegraf twa zegwi[modifye | modifye kòd]

Telegraf de zegwi a mande twa fil, youn pou chak zegwi ak yon retou komen. Kodaj la se yon ti jan diferan de sa yo ki nan telegraf senk zegwi a epi yo dwe aprann, olye ke li nan yon ekran. Men yo ka chanje pozisyon a goch oswa adwat youn, de oswa twa fwa nan yon ranje, oswa sèlman yon fwa nan toude direksyon yo. Swa zegwi, oswa tou de ansanm, ka chanje. Sa a bay yon total de 24 kòd, youn nan yo ki okipe pa kòd la sispann. Kidonk, twa lèt yo omisyon: "J", "Q" ak "Z", ki ranplase respektivman pa "G", "K" ak "S"[25].

Okòmansman, telegraf la te ekipe ak yon klòch ki te sonnen lè yon lòt operatè te mande atansyon. Klòch sa a te tèlman anmèdan ke yo te retire l: klike sou zegwi a kont stop li te ase pou atire atansyon[34].

Telegraph yon sèl zegwi[modifye | modifye kòd]

Sistèm sa a te devlope pou ranplase telegraf milti-fil ki echwe sou liy Drayton Paddington - West. Li mande sèlman de fil, men kòd pi konplèks ak vitès transmisyon pi dousman. Pandan ke sistèm de zegwi a mande pou yon kòd twa inite (sa vle di, jiska twa mouvman nan men yo reprezante chak lèt), sistèm nan yon sèl zegwi sèvi ak yon kòd kat inite, men li gen ase kòd pou kode tout antye. alfabè. Kòm nan sistèm de-zegwi anvan an, inite kòd yo konpoze de devyasyon rapid nan zegwi a sou bò gòch la oswa dwa nan siksesyon rapid. Zegwi a frape yon kanpe lè li chanje pozisyon, sa ki lakòz yon son k ap sonnen. Yo bay diferan ton pou mouvman goch ak dwa pou operatè a ka tande ki direksyon zegwi a te deplase san gade li[22].

Kòd[modifye | modifye kòd]

Kòd orijinal pou telegraf youn, de ak senk zegwi[alpha 2]. Yon liy panche sou bò goch la endike yon zegwi ki vire nan direksyon goch, sa vle di ki gen pwent sou bò gòch la. Yon liy panche sou bò dwat la endike ke zegwi a oryante sou bò dwat la. Pou kòd milti-konjesyon serebral, premye mouvman an se nan direksyon kou ki pi kout la. Pa egzanp, nan kòd yon sèl zegwi a, "E" konfigirasyon kòm gòch-dwa-gòch, "L" kòm dwa-gòch-dwa-gòch, ak "U" kòm gòch-gòch-dwa[alpha 3].

Kòd yo rafine ak adapte pandan y ap itilize yo. An 1867, nimewo yo te ajoute nan kòd senk men an. Sa a se reyalize pa adisyon a nan yon sizyèm fil pou retounen an komen, ki pèmèt sèlman yon sèl zegwi yo dwe deplase. Avèk senk fil orijinal yo, li posib sèlman pou avanse pou pi zegwi yo nan pè epi toujou nan direksyon opoze, paske pa gen okenn fil komen. Anpil lòt kòd yo teyorikman posib ak siyal komen fidbak, men se pa tout nan yo ka itilize pratikman ak yon ekran endikasyon pòtay. Nimewo yo entegre lè yo make yo sou kwen kadriyaj dyaman an. Men 1 a 5, lè yo eksite sou bò dwat, lonje dwèt respektivman nan direksyon nimewo 1 a 5, epi sou bò goch la nan direksyon nimewo 6 a 9 et 0. Yo bay de bouton adisyonèl sou estasyon telegraf pou pèmèt retounen komen an konekte ak tèminal pozitif oswa negatif batri a selon direksyon kote li vle deplase zegwi a[37].

An 1867 tou, kòd pou "Q" () ak "Z" ()[alpha 4] yo ajoute nan kòd la nan yon zegwi, men aparamman pa pou "J". Sepandan, kòd yo pou "Q" (), "Z" (), ak Yo make "J" () sou plak telegraf zegwi ki vin apre yo, ansanm ak kòd sis inite pou chanjman chif yo () oswa lèt ()[39]. Anpil kòd konpoze yo ajoute pou kòmandman operatè yo, tankou "tann" ak "repete". Konpoze sa yo sanble ak siy pwosedi yo jwenn nan Kod Morse kote de karaktè yo fèt ansanm san okenn espas ant karaktè yo. Chanjman chif de zegwi ak kòd chanjman lèt yo tou konpoze, se poutèt sa yo ekri ak yon ba anwo Shaffner 1859, p. 221.

Kòd yo itilize pou telegraf kat zegwi yo pa konnen, e pa gen youn nan ekipman yo siviv. Li pa konnen ki lèt yo te asiyen nan douz kòd posib yo[8].

Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]

(en) Cet article est partiellement ou en totalité issu de la page de Wikipédia en anglè intitulée « Cooke and Wheatstone telegraph » (voir la liste des auteurs).

Nòt[modifye | modifye kòd]

  1. ↑ Tradiksyon: « Yon asasinay fèk fèt nan Salt Hill ak yo te wè ansasen an swadizan pran yon tikè premye klas nan Lond nan tren an ki te kite Slough a 7.42 pm; li abiye tankou yon kwakè ak yon gwo manto ki rive prèske nan pye l; li sitiye nan dènye lòj dezyèm klas la[25]. »
  2. ↑ Shaffner 1859, p. 221 gade sèl la -kod zegwi pou "K" ak "L" jan yo montre nan tablo sa a; Sepandan, sa parèt tankou yon erè. Huurdeman 2003, p. 68 ak Guillemin 1877, p. 551 bay kòd sa yo nan yon tablo, ansanm ak egzanp enstriman ki siviv yo. Anplis de sa, glif yo make sou fas enstriman an, sa ki sou bò dwat yo se imaj la.e glas nan glif ki koresponn lan sou bò gòch la. Aranjman Shaffner kraze simetri miwa sa a.
  3. ↑ Huurdeman 2003, p. 68 li kou glif yo nan lòd strik goch-adwat, kèlkeswa longè kou yo. Sa a pa ka kòrèk paske li mennen nan kòd Limit — egzanp "E" ak "U" ta tou de dwe configuré kòm gòch-gòch-dwa. Anplis de sa, simetri glif yo sijere ke kòd yo sou bò dwat la (sa vle di kòmanse nan "M") yo ta dwe li de dwat a goch, pa agoch ​​a dwat (men toujou obsève kout konjesyon serebral la an premye). Shaffner, ki te viv lè telegraf sa a te toujou nan itilize epi obsève li nan Angletè, se sous la nan prensip la nan egzekite kout konjesyon serebral la an premye[35] . Guillemin pa endike prensip la klèman, men nou ka dedwi li paske li bay yon lòt kòd tou de an tik ak nan nimewo[36].
  4. ↑ Shaffner te fè not pa bay yon eksplikasyon klè sou fason yo ta dwe li glif ak . Li di ke « chak lèt ​​sa yo konpoze de de devyasyon nan chak direksyon »[38], ki sijere ke yo ekivalan a ak respektivman, epi yo pa yon lòt kòd.

Referans[modifye | modifye kòd]

  1. ↑ Bowers 2001, p. 119.
  2. ↑ Bowler et Morus 2010, p. 403–404.
  3. ↑ Schaffner 1859, p. 190.
  4. ↑ Bowers 2001, p. 123.
  5. ↑ Burns 2004, p. 72.
  6. ↑ Bowers 2001, p. 124–125.
  7. ↑ (en) « The telegraphic age dawns », sur connected-earth.com.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 et 8,3 Bowers 2001, p. 129.
  9. ↑ Huurdeman 2003, p. 67.
  10. ↑ Huurdeman 2003, p. 67–68.
  11. ↑ 11,0 et 11,1 Beauchamp 2001, p. 35.
  12. ↑ 12,0 et 12,1 Mercer 2006, p. 7.
  13. ↑ Kieve 1973, p. 32-33.
  14. ↑ Huurdeman 2003, p. 69.
  15. ↑ Kieve 1973, p. 32.
  16. ↑ Duffy 2003, p. 5.
  17. ↑ Kieve 1973, p. 31-32.
  18. ↑ Kieve 1973, p. 33.
  19. ↑ Kieve 1973, p. 30-31.
  20. ↑ Kieve 1973, p. 37-38.
  21. ↑ Mercer 2006, p. 8.
  22. ↑ 22,0 et 22,1 Huurdeman 2003, p. 67–69.
  23. ↑ Huurdeman 2003, p. 107.
  24. ↑ Kieve 1973., p. 76.
  25. ↑ 25,0 25,1 et 25,2 (en) « John Tawell: Nonm lan pann pa Electric Telegraph ».
  26. ↑ Burns 2004, p. 78–79.
  27. ↑ (en) Telegraphic railways : oswa, Selibatè fason sekirite, ekonomi, ak efikasite rekòmande, anba pwoteksyon ak kontwòl telegraf elektrik la, ak referans patikilye a kominikasyon tren ak Scotland ak ray tren Ilandè, London, Simpkin Marshall & Co., .
  28. ↑ Kieve 1973, p. 33-34.
  29. ↑ Duffy 2003, p. 378.
  30. ↑ (en) « Oblong (oswa promic, pronic, oswa heteromecic) nimewo: a(n) = n* (n+1) ».
  31. ↑ Burns 2004, p. 75–77.
  32. ↑ Shaffner 1958, p. 201.
  33. ↑ Shaffner 1958, p. 204–207.
  34. ↑ Kieve 1973, p. 81.
  35. ↑ Shaffner 1859, p. 221.
  36. ↑ Gade Shaffner 1859, p. 204–205 pou kòd ak senk men; Shaffner 1859, p. 226–229 pou moun ki gen de men; Shaffner 1859, p. 221 pou yon sèl zegwi a (dènye kòd pibliye) ak Huurdeman 2003, p. 68 pou yon sèl zegwi a (premye kòd yo itilize).
  37. ↑ Shaffner 1859, p. 204– 206.
  38. ↑ Shaffner 1859, p. 221-222.
  39. ↑ stkone, « Telegraf yon sèl zegwi - Zeigertelegraf », sur Flickr, .

Bibliyografi[modifye | modifye kòd]

Bibliyografi kontanporen ak devlopman telegraf Cooke ak Wheatstone[modifye | modifye kòd]

  • (en) Telegraphic Railways or the Single Way, Marshall & Company, (OCLC 213732219).
  • (en) The Applications of Physical Forces, (OCLC 5894380237).
  • (nan) The Telegraph Manual, (OCLC 258508686).

Bibliyografi sentetik ki vin apre[modifye | modifye kòd]

Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/w/index.php?title=Telegraf_Cooke_ak_Wheatstone&oldid=837892 »