Le Roman de la Rose (Guillaume de Lorris ak Jean de Meung)
Le Roman de la Rose se yon travay powetik franse medyeval ki gen 21 780 Oktosyllab vèsè sou fòm yon rèv alegorik. Li te ekri an de etap: Guillaume de Lorris te ekri premye pati a (4 058 verse) ant 1230 ak 1235, answit travay la te reprann epi fini pa Jean. de Meung (17 722 circa) ant 1275 ak 1280.
Roman de la Rose te yon gwo siksè literè depi piblikasyon li jiska Renesans la. An reyalite, yo te jwenn anviwon san (100) maniskri an Frans, yo souvan ilistre anpil, epi yo konnen anviwon 300 kopi istorik (maniskri ak incunable)[1].
Prezantasyon
[modifye | modifye kòd]Datasyon Roman de la Rose jodi a fikse pito nan fen rèy Louis IX pou dezyèm pati a (ant 1264 ak 1269). Se opinyon anpil espesyalis tankou Michel-Marie Dufeil, Louis, Jean Batany. Pou lektè a ki abitye ak fransè modèn, tèks la pa lizib jan li sanble; ou dwe abitye ak sèten konvansyon òtograf nan XIIIe syèk epi tou ak sèten karakteristik dyalektal nan maniskri yo; se yon lang rafine nan Guillaume de Lorris, enèjik ak bon gou nan Jean de Meung[Referans nesesè]. Li nesesè mete aksan sou enterè sikolojik premye pati a ak valè entelektyèl ak ansiklopedi dezyèm lan.
Premye pati a pale de kouraj yon nonm nan mennaj li a ak tantativ li fè pou antre nan yon jaden/rezèv klotire ki senbolize bèl Modèl:Referans vle. Dezyèm lan prezante yon diskisyon plis filozofik sou lanmou ansanm ak digresyon sou plizyè sijè pafwa pase sèten lide ak santiman Guillaume de Lorris eksprime.
Romans Rose a pa Guillaume de Lorris
[modifye | modifye kòd]Travay la kòmanse ak yon preambule prentan ki te mete senk ane anvan. Lanmou chita nan yon jaden ranpa, vis ak defo yo reprezante pa karaktè alegorik yo rejte deyò miray yo. Kidonk, "Danger" reprezante kontrent mari a oswa moun ki fè jalouzi.
Roz ki « eklips tout mèvèy ki sou tè a » parèt an reta ak deskripsyon Largesse (v. 1197-1206) se yon okoumansman de karaktè Liénor nan lòt Roman de la Rose, youn nan prèske kontanporen nan Jean Renart, lè li prepare pou rankontre Anperè Conrad: « Bèl ak elegant karakteristik yo, / The kolye te ouvri pa neglijans, […] Mwen te byen renmen fason sa a / Kite tèt li louvri / Epi gòj li dekouvwi / Paske anba bèl chemiz li / Bèl pwatrin li te blanchi » (v. 1198-1206)[2].
Guillaume mete rechèch li pou rose a nan yon sistèm alegorik antye kote woz la se yon metafò fanm li renmen anpil la, « ki gen anpil valè / E tèlman merite pou yo renmen / Sa. li ta dwe rele Rose ». Si li itilize rime rev / manti, li te kwè nan verite rèv la[3], men demand li a echwe, paske dam renmen anpil la, finalman, pa reponn a apèl Me a[4]: « Men, te gen anpil pikan / ... Epi bouton pou chwazi a pa t 'kapab itilize » (v. 1871-1873), ak mennaj/narratè a , ki pa t 'sèlman chwazi boujon rose nan rèv la, « mieuz voudroie estre mors que vis » (v. 3763)[4].
Tèks Guillaume a fini ak imaj Bel-Accueil fèmen pa Jalouzi nan yon gwo fò won, gade pa yon Vye Fanm, yon espyon san pitye ki pa kite tèt li sedui / Pa siy oswa pawòl dous, / Ni gade tandrès ak lang: Ruse se ke li pa konnen}} (v. 4081-4083), pandan ke Danger, Wont ak Male-bouche veye pòt yo ak ke yo rejte. Yo jete lover deyò.
Romans Rose a pa Jean de Meung
[modifye | modifye kòd]Jean de Meung sèvi ak powèm Guillaume de Lorris a kòm yon pwen depa pou pwòp pwezi pa l, pwolonje travay la konsiderableman depi li ajoute 17 722 verse nan li. Liv la prezante tèt li kòm yon konvèsasyon agreyab e ansèyman, ki gen yon karaktè filozofik, ak plizyè entèrlokuteur siksesif.
Konsa, li mete karaktè Vye Fanm lan, prizonye Bel-Accueil, ki vin tounen yon [[Job (teyat)#Duègne|duègne] terib. Medam sa yo, ki te spesyalman akize mari a jalouzi pou veye metrès yo, te swiv li toupatou e yo te rapòte tout aksyon li bay mèt ki te peye sa, men yo te toujou pare pou sèvi moun ki te peye plis, souvan jwe wòl nan. matchmaker. Vye Fanm nan rakonte an detay (c. 12710 rive 14516) ak sinik kòman yon fanm dwe toujou ekstòde avantaj materyèl ke li kapab nan men mennaj li yo - sa li te toujou fè - e ke aji otreman se sèlman foli ki mennen nan men yo. jwenn tèt li nan mizè yon fwa bote nan jèn te disparèt. Avèk leson sinik sa a ak aksan mizojini sa yo, se tout ideyal lanmou koutwa ak respè pou fanm ki te genyen nan tribinal seyè a, ki te kraze[5]. Men, nou pap bliye ke youn nan lide Jean de Meung ki pi cheri se ke vre lanmou dwe dezenterese e li dwe fèt nan yon kè pi.
Dezyèm pati sa a pa sèlman filozofi sou lanmou. Li pale tou sou bèt domestik, moun ki pa janm ka tounen esklav jan li ta si yo te gen "konpreyansyon"; soti nan Trick la nan lanati ki, dezi a nan moun pou pitit pitit yo te ensifizan asire repwodiksyon an nan espès yo pou kont li, te ajoute nan zak la nan renmen yon ti bonis nan plezi motive yo yon ti kras; li se tou ensidans ki pi ansyen nan mo "espès" nan sans byolojik nan liy repwodiktif natirèl[6] . Finalman, nou diskite sou chèf yo ki pa gen okenn rezon pou yo glwa nan zansèt yo lè yo menm yo pa posede kalite yo. Men vre noblès se volonte fran ak rezon ke Bondye te akòde moun[7]
Men, sekans sa a nan Roman de la Rose se sitou yon satir: Jean de Meung atake lòd monastik, preche yo ak mendikans, e sitou sou tout moun. ipokrit relijye ki gen abitid relijye sèlman, nan seliba a nan relijye yo òdone (inovasyon nan Konsèy Torino ak Konsèy Toledo nan ane a 400-401), nan noblès la, nan Sentespri, nan pretansyon yo twòp nan wayote, men espesyalman nan fanm yo. Pandan ke Guillaume te ekspoze lwa lanmou koutwa, Jean de Meung ajoute yon "atis lanmou" ki montre fot fanm yo, pyèj yo ak mwayen pou yo detounen yo, ann liy ak lespri betiz ak dout. nan fabliaux la.
Vizyon Jean de Meung te pwovoke sou fanm yo te pwovoke konfli chofe, reyaksyon Christine de Pisan an patikilye ki mennen nan youn nan premye diskisyon feminis yo[8]. Se la nou jwenn konparezon, ki te vin pi popilè, nan maryaj ak yon pèlen kote pwason ap chèche antre alòske moun ki bloke yo ta renmen soti: Modèl:Quote block
Lakay
[modifye | modifye kòd]Roman de la Rose te klèman sa nou ta rele jodi a - tout bagay yo egal - yon siksè libreri. An reyalite, anviwon yon santèn kopi yo te jwenn an Frans, ak anviwon 300 kopi istorik yo konnen[1]. Pou byen apresye figi sa a, nou dwe sonje ke Johannes Gutenberg pa t envante enpresyon Ewopeyen an ak karaktè modèn.
biles ki alantou 1450. A vas majorite nan kopi yo nan kesyon isit la yo se zèv inik, maniskri sou parchemin, ak anpil atansyon kaligrafi ak ilistre ak miniatures pou gwo moun, tankou manman François I oswa moun ki trè rich. . Genyen tou, depi nan fen XVe syèk yo, incunabulas, ilistre ak engraving bwa.
Geoffrey Chaucer te tradui yon pati nan woman an sou tit The Romaunt of Rose, ki te gen yon gwo enfliyans sou literati angle a.
Jean Molinet, gwo retorisyen, powèt ak istoryograf nan plizyè prens nan kay la Bourgogne, te bay yon vèsyon "moralize" nan pwoz an 1500: ("The Romance of the Rose" moralize epi tradui soti nan rime nan pwoz), ki te enprime nan Lyon an 1503 (post-incunabula). Travay la te toujou trè apresye nan fen XVe th ake syèkXVI, pa powèt tribinal yo, tankou Octavian de Saint-Gelais oswa Jean Marot, ki te pibliye yon nouvo edisyon (konsiderableman revize).
Ronsard te admire l anpil e li te enspire l. Zanmi l ', Jean-Antoine de Baïf, yon admiratè tou nan Roman de la Rose, te chwazi li kòm sijè a nan yon sonèt ke li te adrese a Charles. IX[9].
Pandan Grand Siècle, travay la tonbe nan oubli, tankou pratikman tout literati Mwayennaj yo; sepandan, sa yo rete konnen: Adrien Baillet (1649–1706) konsidere Guillaume de Lorris kòm pi bon powèt XIIIe syèk ak Papa Bouhours (1628-). 1702), nan Les Entretiens d'Ariste et d'Eugène prezante Jehan de Meung kòm "papa ak envantè elokans franse"[9].
Se 19e syèk ki re-dekouvwi epi mete ankò nan dokiman Pwen Enpòtan literati pre-klasik la.
Albert Pike (1809-1891) te fè yon lekti esoterik nan Roman nan Rose, lyen li ak senbolis ki soti nan kabalistik lekti Song of la. Chante , ki konsidere Rose a kòm senbòl vivan pèfeksyon an: konkèt rose a se konsa imaj inisyasyon, Rose a se siy akonplisman gwo travay pou lòd esoterik tankou Rose-Croix ak Fremasonry[10]. Dapre li, « Romans Rose a se sezon ansyen Lafrans. Li se yon liv pwofon nan aspè limyè li yo, yon revelasyon erudit menm jan ak sa ki nan Apulyeyis konsènan mistè Occultism. Rose Flamel, Jean de Meung ak Dante fleri sou menm tij »[11].
Diskisyon "Roman de la Rose"
[modifye | modifye kòd]Roman de la Rose te sijè a yon diskisyon pi popilè nan sèk literè Parisyen yo nan premye ane yo nan XVe syèk (pandan rèy Charles. VI). Corpus tèks ki gen rapò ak diskisyon sa a, ki te sanble fasine kontanporen yo, te transmèt nou, sou fòm yon "dosye", nan pa mwens ke uit maniskri ki soti nan premye mwatye nan XVe syèk la.
Tout bagay te kòmanse nan 1401 ak yon konvèsasyon vivan ant Christine de Pisan, Jean de Montreuil ak yon "zanmi remakab ak relijye", ki gen rapò ak merit yo nan. ' 'Roman de Rose[12]. Aparamman pa satisfè ak rezilta li, Jean de Montreuil te adrese de entèrlokuteur l 'yo, lig kont li, yon lèt, premye tèks la nan diskisyon an, ki pèdi. Christine de Pisan reponn (premye tèks konsève): li te kritike Women pou vokabilè brit li yo, afron yo nan sitiyasyon matrimonyal la, ensitasyon nan yon lavi rilaks, ak diskou satirik kont fanm yo ( « Men Mwen jwenn, mwen sanble, bagay sa yo te di yo ak anpil lòt konsidere, ke yon antèman nan dife pi bon pou li pase yon kouwòn nan loraj […] Mwen di ke se yon egzòtasyon nan vis, rekonfòte yon lavi dissolu. , yon doktrin ki plen twonpri, yon chemen kondanasyon, difamasyon piblik, kòz sispèk ak wont, wont anpil moun, epi yo ka erè »). Gontier Col te ekri nan vire Christine de Pisan, li te mande yon kopi tèks sa a « ke ou te fèk ekri nan yon fason envèktiv kont sa defen mèt pwofesè mwen an ak konnen Jehan de Meung […] te fè ak konpile oswa Liv la Rose », epi li tache yon lòt travay ki rele trezò lafwa, atribiye nan epòk sa a Jean de Meung Meung men aktyèlman Jean Chapuis. Apre li fin resevwa yon kopi premye tèks la, li voye yon lòt lèt ba li, li repwoche l poutèt li te pretansyon li te atake « doktè sakre ekriti sakre divin ki trè ekselan e ki pa ka konpreyansyon [...] ki te tèlman oze e ki sipoze korije ak repwoche ». Christine de Pisan te reponn li lè li te reyafime pozisyon li yo (« Mwen di derechief epi reponn ak triple tout fwa ou vle tit sa a Romant de la rose, malgre gen bon bagay, [...] kapab koz move ak perverse exortacion nan lanmò trè move »); li te voye tou tout dokiman diskisyon an bay larenn Isabeau de Bavaria ak Guillaume de Tignonville, pwovost Pari (ak moun nan lèt, tradiktè an fransè Liber philosophorum moralium antiquorum). ', anba tit Les Diz moraulx des philosophers).
Nan mwa me 1402, teyolojyen Jean de Gerson, Chanselye Inivèsite Pari a, te pibliye yon Treti kont Roman de la Rose, (Tractatus contra Romantiam de Rosa , ki ad illicitam venerem ak libidinosum amorem utriusque status homines quodam libello excitabat). Li atake Roman an sou uit pwen: nan repwoch Christine de Pisan, li ajoute mank respè pou bagay sakre relijyon yo, konsepsyon paradi ki ekspoze la, libète ekzòbitan nan. langaj ak fason pou prezante jèn gason k ap antre nan lòd (venn antiklerikal Jean de Meung). Lè sa a, se te kanon Pierre Col, frè Gontier, ki te pran plim nan yon defans chod Jean de Meung, nan yon lèt ke li te adrese ni pou Christine de Pisan Jean de Gerson. Li repwoche dam nan pou modi li fè fas a itilizasyon tèm konkrè ak reyalis, e li fè konnen Jean de Meung mete nan bouch kòmantè "foot in love" ki pa nesesèman reflete l. pwòp panse.; li reponn tou, nan yon ton ki pi mezire, a kritik teyolojyen an.
Tou de benefisyè yo te fè repons. Jean de Gerson te raple ansèyman moral Legliz la lè li te site Saint Augustine, te diskite sou laks nan zafè moralite seksyèl defann pa kanon an, e li te eksprime degoute li pou sa. kalite literati. Christine de Pisan te bay yon repons trè pwolib, ke li te konkli nan fè li klè ke pou li deba a te fèmen. Men, Pierre Col pa t sispann la epi li voye yon repons ki se sèlman yon fragman konsève.
Dapre Louis Petit de Julleville, se kontribisyon Christine de Pisan ki pi enteresan:
« Men, Christine toujou gen merit pou l te disène karaktè entim roman Jean de Meung a, ki nan tandans otè a pou reyabilite nati imen, libète ak libere de tout lwa ak tout konvansyon sosyal. Roman de la Rose genyen premye grenn renesans natirèlis ki te dirije kont disiplin sevè ak strik Krisyanis la. Sa a se sa advèsè eklere Christine yo pa t 'wè oswa petèt te pran pòz pa wè. »
Anplis ke se yon diskisyon moral ak relijye (sitou ak entèvansyon Jean de Gerson, ki reprezante pwennvi tradisyonèl klerikal la), "diskisyon 'Roman de la Rose'" te tou premye diskisyon literè. an Frans, ak patisipasyon anplis yon fanm. Se Éric Hicks, yon espesyalis nan travay Christine de Pisan, ki te etidye diskisyon sa a (ant “rodofil” ak “rodofob”, selon ekspresyon an).
Edisyon
[modifye | modifye kòd]edisyon Bordas[13]. Kontinyasyon nan Roman de la Rose Jean de Meung disponib, tradui an fransè modèn pa André Lanly, nan Librairie Honoré Champion. Tèks peryòd la, bò kote pa l, pi difisil pou apwoche pou moun ki pa te resevwa fòmasyon nan ansyen franse, apa kèk mo ki te chanje ti kras.
- Guillaume de Lorris ak Jean de Meun, Le Roman de la Rose, ed. pa Félix Lecoy, Paris, Champion, 1965-1970
- Guillaume de Lorris ak Jean de Meun, Le Roman de la Rose, ed. pa Daniel Poirion, Paris, Flammarion, "GF", 1974
- Guillaume de Lorris ak Jean de Meun, Le Roman de la Rose, ed. dapre maniskri BN 12786 ak BN 378, tradiksyon, prezantasyon ak nòt pa Armand Strubel, Paris, LGF, "Lettres gothics", 1992.
Nòt ak referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ 1,0 et 1,1 .be/culture/arts_plastiques/2011-03-14/le-best-seller-du-moyen-age-828057.php Pi bon vandè Mwayennaj la, Le Soir, {{dat|14|mas|2011}}.
- ↑ The Romance of the Rose, tradiksyon Pierre Marteau, 1878, p. 78-79.
- ↑ Jean Renart, Le Roman de la Rose oswa pa Guillaume de Dole, Paris, (ISBN 978-2-7453-1702-5), p. 59.
- ↑ 4,0 et 4,1 Teyat, literati ak sosyete nan Mwayennaj, (ISBN 978-2-86410-412-4), p. 469-472: Lavi se pa yon rèv. Glas kase nan Guillaume de Lorris
- ↑ André Lanly, Présentation notice to Roman de la Rose, volim II, Paris, Librairie Honoré Champion, 1973, p. XV.
- ↑ Nan espès la, (ISBN 2-84950-076-3 ak 978-2-84950-076-7, OCLC 420791791)
- ↑ André Lanly, Présentation notice to the Roman de la Rose, volim II, Paris, Librairie Honoré Champion, 1973, Modèl:P .XVIII.
- ↑ [ http://sisyphe.org/article.php3?id_article=562 Gade atik sou diskisyon feminis sa a sou sisyphe.org]
- ↑ 9,0 et 9,1 Le Roman de la Rose, prezantasyon Pierre Marteau, 1878, p. CXI (Opinyon kritik yo)
- ↑ (en) « Moral ak Dogm, ch. XXX », p. 821-823
- ↑ Sitasyon orijinal la: Modèl:Quote etranje
- ↑ Deborah Mcgrady, « Soti nan onè ak lwanj fanm: dedikasyon epistolè Deba sou Roman de la Rose ak re-envansyon nan yon deba literè nan fè lwanj fanm yo », French Studies, vol. 47, , p. 11 -27
- ↑ Ou pa ka jwenn edisyon sa a jodi a, men ou ka li yon extrait nan Antoloji pwezi fransè a'. ' pa Pierre Seghers. Gen yon tradiksyon ki pi ansyen disponib sou sitwèb Project Gutenberg pou telechaje
Gade tou
[modifye | modifye kòd]Sou lòt pwojè yo :
- Le Roman de la Rose (Guillaume de Lorris ak Jean de Meung), sou Wikisource
Le Roman de la Rose (Guillaume de Lorris ak Jean de Meung), sou Wikimedia Commons
Lyen ekstèn
[modifye | modifye kòd]- « The Romance of the Rose pa G. de Lorris ak J. de Meung ». Edisyon 1878, akonpaye pa yon tradiksyon vèsè nan tèks la pa Guillaume de Lorris, anvan pa yon entwodiksyon, yon rezime tèks la konplè, avi istorik ak kritik, ki te swiv pa nòt ak yon glosè, pa Pierre MARTEAU.
- Pwojè entènasyonal Roman de la Rose (mete tout maniskri sou entènèt)
- Digital flip book BnF Ms Fr 12595
- Glossary of the Roman de la Rose, sou entènèt, Ernest Langlois, 1914-1924
- Roman de la Rose disponib sou Somni