Aller au contenu

Adorasyon Èt Siprèm nan

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib
(Depi paj redireksyon « Kilt Èt Siprèm nan »)
Fèt Èt Siprèm nan, 1794
(Pari, mize Carnavalet ).
Enskripsyon ki raple Kil Èt Siprèm nan, sou pòtal Kolèjye Saint-Thomas depafini nan Crépy-en-Valois (Oise).
Criteuil-la-Magdeleine

Adorasyon Èt Siprèm nan (an fransè Culte de l'Être suprême), se yon kil relijye ak sivik ki te òganize an Frans nan kòmansman ane 1790 yo e patikilyèman nan okazyon fèt an 1794. Kil sa a, nan orijin filozofik, pa t vle yon relijyon. Jan yo mansyone nan dekrè 18 floreyal ane II a, adorasyon Èt Siprèm nan se yon seri fèt ki gen entansyon, sou demand pèp la, pou fè yo konnen yo se souveren nan peyi yo [1] . Theophilantwopis se yon egzanp klè nan adorasyon Èt Siprèm ki te parèt 15 janvye 1797 (26 Nivôse an V) ak entèdi nan 1803 .

Si adorasyon Èt Siprèm la te disparèt nan XIX syèk la, li rete enskri nan entwodiksyon Deklarasyon Dwa Moun ak Sitwayen an nan 1789 la, ki deklare ke "Asanble Nasyonal la rekonèt epi deklare, nan prezans ak anba lejis Èt Siprèm nan, dwa sa yo nan moun ak sitwayen".

Orijin filozofik

[modifye | modifye kòd]

Konsèp Èt Siprèm nan te egziste nan filozofi depi nan ansyen tan grèk. Nan Metafizik, Aristòt konfonn Premye motè a ak yon èt siprèm, premye nan tout bagay [2] . Sepandan,se te jis nan Epòk Syèk Limyè ke Èt Siprèm nan te pran siyifikasyon li. Èt sa a lye ak konsèp relijyon natirèl la. Li ta dwe nouri pa sa ki nan Gran Achitek Linivèa ke Franmasònri sipòte.

XVIII syèk la syèk te wè, nan filozofi, yon ogmantasyon itilizasyon tèm tankou « Kreyatè " Oswa « Otè Lanati » pou deziyen sila ki te deja rele « Bondye ». D'Alembert te itilize tèm sa yo, ansanm ak tèm Èt Siprèm nan, depi 1758 [3] . Ekspresyon Èt Siprèm nan parèt, kopye nan lang anglè « Supreme being », nan Esè sou merit ak vèti . Sa a se yon tradiksyon Diderot nan An Inquiry Concerning Virtue or Merit nan "Shaftesbury", edisyon definitif 1733.

Kil Èt Siprèm nan tou soti nan deyis Voltaire la ak teyis kretyen Rousseau a[4], ki te enspire apresa Robespierre. Rousseau ekri konsa, nan Émile ou De l'éducation, ke « Li se lòd ki pa chanje nan lanati ki pi byen montre èt siprèm nan » [5] .

Selon sa Abbé de La Chambre, Abbé Mallet te site nan atik "deistes» la nan Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, gen de kalite deis:

Siprèm être. Pèp souveren. Repiblik franse , enprime anonim selebre Èt Siprèm nan, 1794. Voltaire reprezante bò kote yon jarèt Lucius Junius Brutus, lejand fondatè Repiblik Women an, ak divès senbòl (timoun, ruch, twofe zam ). Paris, BnF, depatman an simagri ak fotografi .

Kontèks

[modifye | modifye kòd]

Adorasyon sa a te enpoze nan klima ensekirite ki se te gwo latwoublay la. Li make yon separasyon ak dekrisyanizasyon ki te akonpaye Revolisyon fransèz la ak tantativ Hébertis yo pou enpoze Kil Rezon an. Robespierre, yon deis, te vle mete fen nan ateis militan revolisyonè yo ak inifye fransè yo alantou yon adorasyon komen, pandan y ap ranfòse kontwòl Leta sou relijyon [6] .

Adorasyon sa a te gen vle entansyon yon tradiksyon nan pwojè relijyon sivil la ki te pote pa kèk filozòf nan Syèk Limyè yo: volonte pou jwenn yon fòm lavi ki pote lapè ant kwayan diferan relijyon (pwotestan ak katolik an patikilye) ak volonte pou mete relijyon nan sèvis Leta.

Orijin ak objektif politik yo

[modifye | modifye kòd]

Adorasyon gen resanblans ak yon jakobinis radikal. Hannah Arendt, nan chapit V nan Essai sur la révolution, konpare mòd adorasyon sa a ak yon rechèch pou yon lejitimizasyon absoli Lalwa a. Li rele li "Gran Lejislatè Inivèsèl". Vrèman vre, apre echèk la yo te etabli yon konstitisyon ki ranpli menm wòl ak Deklarasyon Dwa a (an 1689), li te nesesè pou yo jwenn yon absoli ki ta dwe yon « sanksyon transandan nan domèn politik la ». Pou li, sa se yon eritaj nan absolitis fransè.

Katedral Clermont-Ferrand : " Pèp fransè yo rekonèt Èt Siprèm ak imòtalite nanm nan » (marke penti a parèt pandan yon restorasyon).
Pèp franse yo rekonèt ke yo te siprèm ak imòtalite nanm nan, enprime anonim, 1794, Paris, BnF, depatman an simagri ak fotografi.

Konvansyon an te gen de objektif prensipal: inifye fransè yo, apre lagè sivil la ak dekrisyanizasyon an, epi asire kontwòl Leta sou relijyon an. Yon dekrè nan 18 Floreyal Ane II ( 7 mai 1794 ), ki te adopte pa Konvansyon Montagnard la sou yon rapò Robespierre ( Komite Sekirite Piblik ), te etabli yon kalandriye fèt repiblikèn ki make valè yo reklame pa Repiblik la ak ranplase jou fèt Katolik yo: pou Èt Siprèm ak lanati; pou jan imen an; pou pèp fransè a; pou byenfetè limanite yo; pou mati libète yo; pou libète ak egalite; pou Repiblik la; pou libète mond lan; pou renmen patri a; pou rayi tiran ak trèt yo; pou laverite; pou jistis; pou modesti; pou laglwa ak imòtalite; pou amitye; pou kouraj; pou bòn fwa; pou ewoyis; nan dezenteresman; pou etoyisis; pou lanmou; pou lafwa konjigal; pou lanmou patènèl; pou tandrès matènèl; pou pyete filyal; pou anfans; pou jenès; pou laj gason;pou vyeyès; pou malè; pou agrikilti; pou endistri; pou zansèt nou yo; pou pitit pitit; pou bonè. Anplis de sa, li etabli adorasyon Èt Siprèm, ki plase bò kote ak kil Rezon an. Finalman, Robespierre te dekrete ke "pèp fransè a rekonèt egzistans Èt Siprèm ak imòtalite nanm nan".

Robespierre, yon deis, atake fò tandans ate yo ak politik dekrisyanizasyon iltra-revolisyonè yo ( hébertiste ), ki te etabli kil Rezon an nan fen 1793 (anplis an reyaksyon ak dekrisyanizasyon ak fèt Rezon yo, Robespierre vini ak yon dekrè ki tabli libète relijyon, 6 desanm 1793). Konviksyon espirityèl oswa relijye li yo melanje ak objektif politik yo.

Li opoze ak yo yon relijyon natirèl - rekonesans egzistans lnan Èt Siprèm nan ak imòtalite nanm nan - ak yon kil rasyonèl (enstitisyon fèt konsakre nan bèl kalite sivik) ki gen objektif, dapre li, "pou devlope sivis ak moralite repiblikèn".

"Adorasyon Èt Siprèm"se yon seremoni deyis, ki enfliyanse pa panse filozòf Syèk Limyè yo ak ki gen ladan l yon"relijyon" ki pa t kominike ak mond lan epi ki pa t entèvni nan destine lèzòm. Se pa yon adorasyon, nan sans fò tèm nan, men pito yon relijyon sivil nan fason Rousseau [7] .

Adorasyon Èt Siprèm tradui pa yon seri fèt sivik ki gen entansyon detanzantan rasanble sitwayen yo ak "refonde» Site a alantou lide diven an, men sitou pou ankouraje valè sosyal ak abstrè tankou Amitye, Fratènite, Limanite, Anfans, Jenès oswa Bonè. Fratènite ak jan imen an pa gen anyen abstrè sou omwen okenn pwen: abolisyon esklavaj nwa a nan mwa fevriye 1794 pa Konvansyon an e ki te lakòz semèn ak mwa ki te swiv (jiska thermidor ane II) pa voye adrès felisitasyon, anons fèt sivik ak arestasyon kolon blan ki entrige kont dekrè emansipatè a. Nan Pari, sa a se ka a si nou vle kwè temwayaj la, plent la, sou 20 prairial ane II yon kolon esklavajis Sen-Domeng nan prizon nan prizon sante, Thomas Millet, kont depite a nan Sendomeng lan, Dufay, ki te kontribye nan vòt sou lwa 16 Pluviôse ane II.

Finalman, si yo reyafime ofisyèlman libète adorasyon an, kontwòl Leta sou relijyon an vin ranfòse: Yo toujou sispèk katolik se kont-revolisyonè, epi patizan Èt Siprèm yo pa gen dwa òganize adorasyon lib [8] .

Fèt Èt siprèm nan

[modifye | modifye kòd]

Fèt Èt Siprèm nan, selebre 20 Prairial ane II ( 8 jen 1794 ), se, pandan kèk èdtan, manifestasyon inanimite mistik, moral ak sivik sa a ke Maximilien de Robespierre anvizaje pou lavni kòm yon kondisyon pou lapè ak bonè. Fèt Èt siprèm lan te yon gwo siksè atravè Lafrans e se te youn nan ki tras vizib yo te konsève pou yon tan ki pi long. Rejyon ki pi afekte yo se te basen parizyen, Nòmandi, Nò, rejyon Lyon, Langdok, Pwovens, Akitèn ak Bougòy. Rejyon ki pa t twò afekte yo se Haut-Rhin, ak Lwès la, nan yon sèten mezi. Fèt sivik yo te rete konsantre nan basen parizyen ak nan Nòmandi, nan rejyon Lyon ak nan koridò Rhône. Te gen youn nan Brest, ki te òganize pa reprezantan an nan misyon "Prieur de la Marne", manm Komite Sekirite Piblik ak Robespieris. Nimewo Journal de la Montagne ki soti nan 22 Mesidor Ane II – 10 jiyè 1794 repwodui diskou "Prieur" te fè nan okazyon sila a. Depite a gen entegre libète nwa yo, ki konfime temwayaj Thomas Millet ki gen rapò ak Pari ki endike anwo a.

Fèt Èt Siprèm nan souvan konpran tanklou yon siy pou apeze politik alewè menm kòm yon rekonesans nan katolisis, ki reveye anretou kolè san kilòt [9] .

Dewoulman fèt la nan Pari

[modifye | modifye kòd]
Fèt Siprèm nan - View nan Champ-de-Mars la, penti pa Pierre-Antoine Demachy ( Carnavalet mize ).

Jou sa a, patisipan yo rasanble alantou basen wonn nan finisman "jardin des Tuileries" [10] . Sou basen sa a, yon piramid reprezante yon mons, Ateism antoure pa anbisyon, egoyis ak fo senplisite [10] .

Fèt la te te yon gwo siksè, piske sou 600,000 moun ki rete nan Pari, apeprè 300,000 a 400,000 moun te rasanble pou asiste l.

Robespierre te mete yon rad ble syèl ki mare ak yon foula twa koulè. Li kenbe yon bouke flè ak zepi nan men l. Se Jacques-Louis David ki te bay lòd pou yon gwo foul la, vin kominye nan gwo espektak sa a tou. Robespierre mete dife sou reprezantasyon Ateis ak Egoyis [9], ki yon fwa boule demaske yon estati Sajès .

Epi, Robespierre pran devan depite yo nan Konvansyon an, kote li se prezidan, nan yon kòtèj pou rive Channmas. Im Èt Siprèm lan, te ekri pa powèt revolisyonè Théodore Désorgues, foul moun yo chante sou mizik pa Gossec [11] . Patisipe nan fèt Marcellin chantè popilè nan lari Pari.

Nan twoup depite Konvansyon an, pandan seremoni an, yo pran plezi, fè tripotay, nou refize mache sou pa. Abiman ble Robespierre la raple senbolis kretyen an [9]. Malgre enpresyon amoni popilè fèt sa a te pwodui, adorasyon Èt siprèm nan te byen lwen kreye inite moral nan mitan revolisyonè yo e li te menm rive pwovoke, yon ti tan apre etablisman li, yon kriz politik nan gouvènman revolisyonè a.

Konsekans politik yo

[modifye | modifye kòd]

Pwoklamasyon 18 Floreyal ane II a (7 me 1794) make yon koupe fache ak politik dekrisyanizasyon an, menm jan tou ak pwomosyon ateyis, an fòs depi kòmansman Revolisyon an. Men, antiklerikalis se yon eleman nan koyezyon ant depite yo nan Konvansyon an, malgre diferans politik yo. Pwomotè ateism, tankou Fouché, opozan Robespierre, wè li kòm yon kondanasyon lide yo ak aksyon pase yo. Konvansyonèl yo, an pati, opoze ak retounen nan relijyon nan sosyete a. Yo te pè yon divizyon politik nan komite yo, oswa menm yon kontwòl pèsonèl pa Robespierre. Analiz politik fèt sa a inanim: Robespierre depi lè sa okipe yon plas espesyal nan aparèy leta a [12].

Posterite

[modifye | modifye kòd]

Dapre Raquel Capurro, "kilt» Gran Èt la devlope pa Auguste Comte avèk relijyon limanite li a, nan sa yo ki se faz relijye pozitivis la, se yon eritaj nan kil Rezon an ak adorasyon Èt Siprèm [13] .

Reprezantan nan sinema

[modifye | modifye kòd]

Nan fim La Révolution française: les années terribles, dezyèm pati diptik ki te konsakre ak Revolisyon an te pibliye an 1989, gen yon sèn ki konsakre ak fèt Être Siprèm Channmas, avèk yon diskou piblik Robespierre. Fim nan reprezante adorasyon ak fèt tankou yon kapris pèsonèl Robespierre, moun ki se sèl te kontan. Foul la okòmansman pa t alèz ak diskou l yo, anvan yo te fè bri epi akize l de tiran, pandan l ap eseye inyore yo epi li kontinye.

Nòt ak referans

[modifye | modifye kòd]
  1. Maximilien Robespierre, Pour le bonheur et pour la liberté. Discours, Paris, La Fabrique, , 352 p. (ISBN 9782913372085), p. 319-325.
  2. « ARISTOTE ». Encyclopædia Universalis (in français). Retrieved 2022-05-01. 
  3. Traité de dynamique, nouvelle édition, Paris, David, 1758. Ouvrage numérisé. Voir Philippe Sagnac, «Les Conflits de la science et de la religion au XVIIIe siècle », La Révolution française, 1925, p. 5-15. Numérisé sur gallica.
  4. Encyclopédie de l'Agora, « La religion de Rousseau »: « Mais il avait la conviction qu'il y avait place dans sa religion pour l'essence véritable du christianisme. Il écrit à l'archevêque de Paris (Lettre à M. de Beaumont): «Monseigneur, je suis chrétien, et sincèrement chrétien, selon la doctrine de l'Évangile. Je suis chrétien, non comme un disciple des Prêtres, mais comme un disciple de Jésus-Christ. »
  5. Jean-Jacques Rousseau, Réfutation du nouvel ouvrage de J. J. Rousseau intitulé: Émile, ou de l'Éducation. [By the Abbé André.], (lire en ligne).
  6. Jean-Clément Martin, Nouvelle histoire de la Révolution française, Paris, Perrin, , 636 p., p. 441-443.
  7. Hervé Leuwers, Robespierre, Fayard, 2014, p. 332-336
  8. Martin 2012, p. 443.
  9. 9,0 9,1 et 9,2 Martin 2012, p. 442.
  10. 10,0 et 10,1 J. Hillairet, Connaissance du Vieux Paris Tome 1, 75006 PARIS, Éditions Princesse, , 255 p. (ISBN 2-85961-019-7), p. 181.
  11. Paroles et musique de cet hymne .
  12. Martin 2012, p. 442-443.
  13. Raquel Capurro, Le positivisme est un culte des morts : Auguste Comte, Epel, 2001.

Gade tou

[modifye | modifye kòd]

Sou lòt pwojè yo :

Bibliyografi

[modifye | modifye kòd]

Etid istorik

[modifye | modifye kòd]

II »,‎ , p. 405-432 (JSTOR 41915975).

  • Serge Bianchi, « La déchristianisation de l'an

II : essai d'interprétation », Annales historiques de la Révolution française, no 233 « La déchristianisation de l'an II »,‎ , p. 341-371 (JSTOR 41915973).

  • Nicole Bossut, « Aux origines de la déchristianisation dans la Nièvre : Fouché, Chaumette ou les jacobins nivernais ? », Annales historiques de la Révolution française, no 264,‎ , p. 181-202 (lire en ligne).
  • Edmond Campagnac, « Les débuts de la déchristianisation dans le Cher, septembre 1793-frimaire an

II », Annales révolutionnaires, t. 4, no 5,‎ , p. 626-637 (JSTOR 41920425).

  • Edmond Campagnac, « Les débuts de la déchristianisation dans le Cher, septembre 1793-frimaire an

II (suite et fin) », Annales révolutionnaires, t. 5, no 4,‎ , p. 511-520 (JSTOR 41920541).

  • Gérard Cholvy, « Religion et Révolution : la déchristianisation de l'an

II », Annales historiques de la Révolution française, no 233 « La déchristianisation de l'an II »,‎ , p. 451-464 (JSTOR 41915977).

II »,‎ , p. 433-450 (JSTOR 41915976).

II »,‎ , p. 372-404 (JSTOR 41915974).

p. 250-272.

II : sur le compte rendu de Gérard Cholvy », Annales historiques de la Révolution française, no 233 « La déchristianisation de l'an II »,‎ , p. 465-470 (JSTOR 41915978).

Literati

[modifye | modifye kòd]
  • Philippe Sollers, Sade kont yo te siprèm, ed. Gallimard, 1991.

lyen deyò

[modifye | modifye kòd]