Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun
Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun te adopte nan Asanble Jeneral Nasyonzini Pari, nan "Palais de Chaillot", pa rezolisyon 217 (III) A[1]. Li presize dwa moun fondamantal. San okenn legal reyèl, tèks sa a se yon pwoklamasyon sou dwa; Se poutèt sa, li gen sèlman valè deklaratif.
Nan 58 eta manm Nasyonzini yo nan epòk la, karantuit te adopte chat inivèsèl sa a. Pa gen Leta ki te vote kont, men uit te absteni e de pa t patisipe nan vòt la[2]. Pami uit abstansyonis yo, Afrik di sid, ki te aplike apartheid, te refize afime dwa pou egalite devan lalwa san distenksyon nesans. oswa ras ak Arabi Saoudit konteste egalite ant gason ak fanm. Polòy, Tchekoslovaki, Yougoslavi, Inyon Sovyetik , Ikrèn ak Belorisi[3] te absteni akòz yon diskisyon konsènan definisyon prensip fondamantal inivèsalite jan yo te di. nan paragraf 1 nan atik 2. Finalman, de eta ki pat patisipe nan vòt la se Yemèn ak Onduras[4].
Tèks la etabli dwa fondamantal moun nan, rekonesans yo, ak respè yo pa lalwa. Li gen ladann tou yon preambul ak uit konsiderasyon ki rekonèt nesesite pou tout peyi, nasyon ak rejim politik yo gen yon respè inaliénab pou dwa moun fondamantal, epi ki fini ak anons apwobasyon li ak pwoklamasyon li pa Asanble Jeneral Nasyonzini.
Tèks preambul ak Deklarasyon an pa ka chanje, li pa ka chanje. Vèsyon fransè li a, ki konpoze de 30 atik, se yon orijinal ofisyèl, manm fondatè Nasyonzini yo yo siyen epi apwouve, epi li pa yon tradiksyon apwouve. Sepandan, depi 1948 ak pwomulgasyon li yo, tèm "dwa moun" te itilize komen nan pifò nan lang yo te tradui yo.
Kòmansman ak redaksyon[modifye | modifye kòd]
Soti nan 1946 rive 1948, delege Nasyonzini yo te travay pou devlope Deklarasyon an. Kreye an 1946 pa Konsèy Ekonomik ak Sosyal, Komisyon Nikleyè Dwa Moun yo te mete kòm manda prensipal nouvo Komisyon Dwa Moun devlopman yon charter entènasyonal[5].
Byen bonè nan ane 1947, nan premye sesyon li a, Komisyon sou Dwa Moun te etabli yon Komite Redaksyon. Okòmansman konpoze de prezidan an, Eleanor Roosevelt, vis-prezidan an, P.C. Chang, ak rapòtè a, Charles Malik, Komite Redaksyon an pral elaji answit. Li konpoze de manm sa yo[6]:
- Eleanor Roosevelt, 1884-1962, Etazini, prezidan Komite Redaksyon an;
- P. C. Chang, 1893-1957, Lachin, vis-prezidan Komite Editoryal la;
- Émile Saint-lot, 1904-1976, Ayiti, rapòtè Komite Redaktiyon an. Lekti UDHR la te fè pou premye fwa devan Asanble Jeneral Nasyonzini an pa rapòtè li a, Émile Saint-Lot;
- Charles Malik, 1906-1987, Liban, Rapòtè Komisyon Dwa Moun;
- William Roy Hodgson, 1892-1958, Ostrali, manm Komisyon Dwa Moun;
- Hernán Santa Cruz, 1906-1999, Chili, manm Komisyon Dwa Moun;
- René Cassin, 1887-1976, Lafrans, manm Komisyon Dwa Moun;
- Alexander Bogomolov, 1900-1969, Sovyetik, manm Komisyon Dwa Moun;
- Charles Dukes, 1880-1948, Wayòm Ini, manm Komisyon Dwa Moun;
- John Peters Humphrey, 1905-1980, Kanada, direktè Divizyon Dwa Moun Nasyonzini.
Komite Redaksyon an te reyini pou premye sesyon li soti 9 pou rive 25 jen 1947, apresa pou yon dezyèm sesyon soti 3 pou rive 21 me 1948. Pwojè Deklarasyon Komite a te prepare e li te transmèt pou diskisyon bay Komisyon Dwa Moun, apre sa nan Konsèy Ekonomik ak Sosyal, epi finalman nan Asanble Jeneral . Anpil amannman ak pwopozisyon ap toujou pwopoze pa eta manm Nasyonzini yo nan diferan kò sa yo.
Dimansyon legal[modifye | modifye kòd]
Apre yo te fin vote pou Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun, ki, kòm sa, gen sèlman yon valè deklaratif, epi ki donk pa kreye obligasyon legal, Asanble Jeneral la te mande pou yon Charter of Human Rights, moun ki ta gen fòs obligatwa. Komisyon Nasyonzini pou Dwa Moun te gen pou l ekri l. Apre yon bon bout negosyasyon, pwojè a te reyisi, nan kad Gè Fwad la ak de tèks konplemantè: Pak Entènasyonal Dwa Ekonomik, Sosyal ak Kiltirèl ak Pak Entènasyonal Dwa Moun sivil ak politik.
Konsèy Konstitisyonèl la pa bay Deklarasyon 1948 la yon estati legal pozitif, byenke sa ki te fèt 1789 la entegre nan blòk konstitisyonalite depi 1971. Yon lòt bò, Konvansyon Ewopeyen sou Dwa Moun ki gen pi piti dimansyon jeyografik la genyen dispozisyon obligatwa pou Eta siyatè yo.
Anplis de sa, atik 29.1 UDHR mansyone devwa moun nan: sou pwen sa a, gade atik Dwa Moun.
Tradiksyon Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun[modifye | modifye kòd]
Tèks Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun yo te resevwa Liv Dosye Guinness an 2009, rekò tradiksyon ak 370 lang ak dyalèk diferan[7]. Ane 2019, Gwo Komisyonè Nasyonzini pou Dwa Moun ou gen 518 tradisyon, ki disponib nan lokal sa a. Malgre lefèt ke OHCHR la toujou, tradisyon yo nan kou ak bon tradisyon yo disponib, ak nouvo tradisyon yo toujou disponib, e OHCHR la kounye a pare pou yo remèt. |sis lang nasyonzini yo]]: Angle, Arab, Chinwa, Panyòl, franse (isit la, orijinal la apre lang nan) tèks Deklarasyon an ak preambul li), Ris[8].
Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]
- (en) Yon pati nan atik sa a oswa tout atik la soti nan Wikipedya en anglè Ki gen pou tit « Universal Declaration of Human Rights » (gade lis otè yo).
- ↑ Rezolisyon 217 (III) 10 desanm 1948 (Deklarasyon Entènasyonal Dwa Moun).
- ↑ « UNBISnet ».
- ↑ Ikrèn ak Belorisi te genyen pwòp plas yo nan Nasyonzini an byenke repiblik konstitiyan Inyon Sovyetik.
- ↑ Sit axl.cefan.ulaval.ca, paj sou Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun, konsilte 19 novanm 2020.
- ↑ « Komisyon Nikleyè sou Dwa Moun - Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun: istwa ekriti li yo - Gid rechèch - Dag Hammarskjöld Library », sur research.un.org.
- ↑ « Komite redaksyon - Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun: istwa redaksyon li yo - Gid rechèch - Bibliyotèk Dag Hammarskjöld », sur research.un.org.
- ↑ World record, Biwo Komisyonè Nasyonzini pou dwa moun moun
- ↑ .aspx Konsènan kondisyon tradiksyon Deklarasyon Invèsèl Dwa , Biwo Segondè Komisyonè Nasyonzini pou Dwa Moun
Gade tou[modifye | modifye kòd]
 Wikimedia Commons genyen dokiman medya, imaj, video sou :
|