Byen imateryèl
Yon byen imateryèl se yon byen ki pa tanjib, sa vle di ki pa ka manyen, kontrèman ak yon byen fizik, yon objè. Done odinatè (fichye, anrejistreman baz done, memwa elektwonik) tankou yon moso mizik, yon foto oswa yon atik wè sou ekran yo se egzanp byen imateryèl. Nan mond dijital, byen imateryèl jwe yon wòl de pli zan pli enpòtan nan ekonomi an. Nenpòt kontni ki ka anrejistre sou entènèt la ka konsidere kòm byen imateryèl. Jeneralman, yon byen imateryèl pa ta dwe konfonn ak yon sèvis, paske yon byen rete yon objè ki kreye, ki estoke, ki egziste san yo pa egzije efò ekstèn ak ki evantyèlman sibi destriksyon tandiske yon sèvis se yon travay, limite nan tan. Se konsa, yon koup cheve nan kwafè a se yon sèvis epi pa yon byen.
Varyasyon nan definisyon[modifye | modifye kòd]
Anvan entènèt la rive, doktrin ekonomik te konsidere ke nenpòt bagay ki ogmante itilite, dirèkteman oswa endirèkteman, nan yon ajan te yon byen ak konsa selon definisyon sa a yon sèvis te yon byen, menm plis imateryèl.
Nan makwo-ekonomi ak kontablite, yon byen distenge de yon sèvis . Si, sepandan, nou konsidere ke yon byen se sèlman yon objè fizik, alò, konsèp nan byen imateryèl pèdi siyifikasyon li an favè sèl konsèp la nan sèvis.
Se konsa, definisyon ki pi aksepte pou yon byen imateryèl se kapasite a yo dwe anrejistre sou entènèt la san yo pèdi valè li yo oswa nenpòt nan eleman li yo. Daprè definisyon sa a, yon liv papye se yon byen materyèl, yon moso mizik se yon byen imateryèl ak yon koup cheve se yon sèvis.
Yon distenksyon ant byen ak sèvis tou enplike nan konsèp nan pwopriyete, ki sèlman konfòme avèk machandiz epi pa avèk sèvis yo.
Ti kras pa ti kras, nosyon de byen imateryèl vin pi depann sou egzistans lan nan mond lan dijital ki antoure nou.
Lojisyèl ki gen ladan jwèt videyo, te konpoze nan yon pati dinamik : pwogram nan ak yon pati plis estatik : done yo. Yon lojisyèl kominike avèk itilizatè yo oswa lòt pwogram pou bay yon sèvis. Nosyon de kouri yon pwogram fè lojisyèl ki pa ka kalifye kòm yon byen imateryèl.
Daprè Pòl Samuelson, yon byen imateryèl kapab yon byen piblik si li pa gen eksklizyon aksè oswa yon byen klib otreman.
Karakteristik prensipal[modifye | modifye kòd]
Lè yon byen imateryèl kreye, li ka disponib nan nenpòt ki lè sou entènèt la pou konsomatè anpil jan sa nesesè, san yo pa egzije nenpòt depans transpò. Pri majinal li se zewo paske li posib pou replike orijinal la nan plizyè kopi pou yon pri memwa neglijab konpare ak valè byen an (yon woman 500 paj koute sèlman kèk santim ewo nan fòm elektwonik).
An konsekans, karakteristik byen imateryèl konpare ak sa yo ki nan byen materyèl yo rezime nan tablo a :
| Atribi | Byen materyèl | Byen imateryèl |
|---|---|---|
| pri majinal | pa nil | nil oswa neglijab |
| rivalite | rival | ki pa rival |
| idantite | fizik | dijital |
| pwopriyete | deposesyon | pataj |
| kantite pwopryètè | jis youn | plizyè, ki gen ladan kreyatè a |
| transfè | echanj | pataj |
| entèmedyasyon | souvan | evitab |
| inite lajan | eskalè | fonksyon |
| espekilasyon | posib | enposib |
| kalite mache | revann | dirèk vann pa kreyatè a |
| dire tranzaksyon an | enstantane | etènèl |
| kalite relasyon | youn-youn | plizyè-plizyè |
| nosyon okazyon | posib | okenn sans |
| prè oswa lokasyon | posib | enpoze yon DRM |
| dire lavi | limite, degradasyon | san limit, konsèvasyon leta |
| plas nan echanj | boutik, korespondans | Entènèt |
| byen machann | byen prive | byen klib |
| byen pa machann | byen komen | byen piblik |
Tèm byen komen yo itilize pafwa [1] pou kalifye byen imateryèl lè nou ta dwe pale de byen piblik paske byen sa yo pa rival .
Komès byen imateryèl[modifye | modifye kòd]
Yon tranzaksyon komèsyal nan yon byen materyèl te pote soti ant yon sèl ajan, pèson natirèl oswa legal (vandè a) ak yon sèl lòt ajan (achtè a) selon yon pri te dakò ant de (2) pati yo. Se vandè a deposede nan byen a ak achtè a se sèl pwopryetè. Tranzaksyon an se enstantane pou ke byen a gen, a nenpòt ki lè, yon sèl pwopryetè. Finalman, kontrent enpoze mouvman fizik swa nan ajan yo oswa nan byen an ak favorize kreyasyon an ajan entèmedyè yo. Revann byen a posib, avèk espekilasyon posib.
Yon tranzaksyon komèsyal nan yon byen mèb obeyi lòt lwa yo. Premyèman, vandè a pa depozite nan pwopriyete li pandan vant lan epi li pa kontra sèlman ak yon sèl men ak achtè plizyè, ki moun ki pa nesesèman parèt an menm tan an. Tranzaksyon an pa enstantane, men li ka enfini sou tan. Nosyon de bon materyèl pwovoke yon relasyon yon sèl-a-yon sèl pandan ke yon byen mèb pwovoke yon relasyon anpil-anpil . Pwopriyete sa a di yo pa rival paske posesyon yon achtè pa oblije posesyon posib yon lòt achtè. Distribisyon revni ant ko-otè yo pa nesesèman jis, men respekte yon pondération fiks lè pwopriyete a mete pou vann (Pou egzanp, yon ekriven ka defini kòm yon ko-otè nan 5 % pou egzanp designer nan paj kouvèti a nan travay li). Pa gen mouvman fizik nan ajan oswa avantaj la obligatwa pandan yon tranzaksyon byen mèb. Lè ou konnen si gen yon kopi manyèl oswa otomatik nan bon pou konsomasyon li yo se yon karakteristik nan rezo medya dijital (kanmarad-a-kanmarad achitekti, santralize oswa sèvè nwaj, kachèt, itilizatè download) men se pa yon kondisyon komèsyal lye nan nati a mèb. nan bon an. Akòz dire a petèt long nan tranzaksyon an anpil-a-anpil (nou pale de yon lyen) pa vle di dijital, li posib pou yon byen mèb yo pa ofri ankò yon valè pri scalar, men yon fonksyon pri depann sou kantite a ak / oswa fwa arive nan achtè nan menm relasyon an.
Gen kèk pwopozisyon modèl ekonomik [2] pou machandiz imateryèl yo sijere ke pou satisfè egzijans jistis yo ak optimize sèvis piblik la, li nesesè pou fonksyon pri a kontinye nan ranbousman pasyèl premye achtè yo menm jan ak lè nouvo achtè yo rive e menm tan an kimilatif revni ki soti nan vant la se toujou yon fonksyon ogmante sou tan. Aplikasyon yon prensip ekite nan machandiz immaterial miltipliye kantite kalkil tranzaksyon komèsyal yo (gade figi) epi ankouraje itilizasyon yon lajan entènasyonal [3] ki dedye a machandiz immaterial yo nan lòd yo bay revni taks san yo pa soufri yon komisyon pa prive a. sistèm bankè. Sistèm ekonomik sa a baze sou pataje komèsan [4] .
Revann, dezyèm men ak prete pa gen sans ankò pou yon byen immatériel lè lyen ki genyen ant kreyatè a ak achtè yo konsève sou tan. Nou menm tou nou temwen yon pwosesis dezintermedyasyon paske teknikman, ko-otè ak konsomatè yo ka dyalòg ak komès dirèkteman san yon entèmedyè. Sepandan, founisè kontni ( Apple, Google, Amazon, elatriye) diskite ke yo bay yon sèvis jistifye komisyon yo [5] ak reziste pèmèt dezintermediation devlope an favè devlopman nan yon mache de bò .
Alafen, byen imateryèl yo bay opòtinite pou yo defini yon ekonomi ensansib a espekilasyon pou sa a ki kalite machandiz yo. Desizyon evantyèl la pou koupe lyen sa yo pou pèmèt espekilasyon, entèmedyasyon ak jistifye yon politik pwoteksyon dwa otè copyright se yon desizyon politik.
Valè sou mache[modifye | modifye kòd]
Yon byen imateryèl ka soti nan Ekonomi Konesans e se kidonk kandida pou yon byen komen [6] oswa yon byen piblik. Pa egzanp, òganizasyon piblik oswa prive yo peye chèchè syans yo pou yo ekri atik ki kontribye nan konstriksyon yon bibliyotèk konesans komen, tankou Wikipedya. Byen imateryèl sa yo an prensip pa gen entansyon pou lektè a peye.
Lòt byen imateryèl, tankou sa ki kontni nan rezo sosyal, paj pèsonèl, kourye elektwonik gen valè sèlman pou yon sèk limite nan moun ak yo pa trè machandab, byenke done sa yo se nan enterè piblisite.
Byen imateryèl ak pi gwo valè sou mache a se pou sa zèv lespri, li se yon souzansanm byen kiltirèl. Nou pral sitou panse a liv elektwonik, moso mizik, foto eskanè, fim ak plan 3D pou enprimant.
Aktif imateryèl yo ka tonbe nan sijè ki abòde lan byen imateryèl, men yo itilize olye pou evalye richès yon konpayi, kidonk pran an konsiderasyon lè vann oswa kotasyon nan bous la.
Dwat ibikite[modifye | modifye kòd]
Echantiyonaj[modifye | modifye kòd]
Lokasyon ak byen eksperyans[modifye | modifye kòd]
Yon apwòch [7] ta gen tandans konsidere ke imateryalite a nan byen sitou kiltirèl ta ranplase lokasyon pou vann, itilize pou posesyon. Sepandan, entènèt la kite chwa a pou nenpòt ki byen imateryèl :
- lokasyon an dwe ofri aksè nan pwopriyete a pou yon pri ki se zewo oswa pi ba anpil pase sa yo ki nan achte a yo dwe atire. Peryòd lokasyon an se yon eksperyans (yon fòm echantiyon sou tan) nan prezans nan travay la mèb. Istorikman, lokasyon se yon solisyon a rivalite a nan byen materyèl trè chè, men pou yon byen imateryèl, ki pa rival ak nan zewo pri majinal, se sèlman agiman an pri ki dirab. Anplis de sa, yon premye eksperyans oswa yon dezyèm eksperyans nan menm byen mèb pou moun nan menm pa gen menm valè ak Se poutèt sa pa ta dwe gen menm pri an. Nan ka sa a, sèlman fòm ki estab nan lokasyon nan yon byen mèb se prè a, ki aksesib pa yon kontribisyon oswa yon abònman konnen ke limit la nan aksè nan tan kapab fèt sèlman teknikman reyalize pa adisyon a nan yon DRM. Kontrèman, yon prè / lokasyon san yo pa asosye DRM se pa distenge soti nan yon vant ak Se poutèt sa yo dwe respekte pri inisyal la nan otè-vandè yo.
Materyalizasyon ak demateryalizasyon[modifye | modifye kòd]
Atizay dijital[modifye | modifye kòd]
Mache ak konkirans[modifye | modifye kòd]
Gade tou[modifye | modifye kòd]
Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]
- ↑ « Biens communs immatériels ». Archived from the original on 2013-03-30. Retrieved 2022-09-04.
- ↑ Laurent Fournier Économie des biens immatériels HAL 2012
- ↑ « ⊔Foundation ». Archived from the original on 2022-01-11. Retrieved 2022-09-04.
- ↑ Laurent Fournier Merchant Sharing Theory HAL 2013
- ↑ 30 % en 2012 pour Apple
- ↑ Philippe Aigrain Sharing, Culture and the Economy in the Internet Age 2012
- ↑ Olivier Bomsel, L’Économie immatérielle, industries et marchés d’expériences, Gallimard, 2010