Etazini


(detay)	(detay)

deviz nasyonal

im nasyonal

E Pluribus Unum
(Youn ki sot nan plizyè)
The Star-Spangled Banner

lang
jantile Pa gen lang ofisyèl nan nivo federal
anglè (de facto)
ameriken

fizo orè :

istwa

endepandans de Wayom Ini
4 jiyè 1776

politik

gouvènman
- Prezidan repiblik federal baze sou yon konstitisyon depi 1787
Joe Biden

kapital

Wachintòn

pi gwo vil Nouyòk

divizyon
tip : eta

Alabama, Alaska, Arizona, Akennsas, Awayi, Ayowa, Aydawo, Dakota dinò, Dakota disid, Delawè, Djòdji, Florid, Ilinwa, Enndyana, Kalifòni, Kannzas, Kawolin dinò, Kawolin disid, Kèntòki, Kolorado, Konèktikòt, Lwizyàn, Masachosèt, Mèn, Merilann, Michigàn, Minesota, Misisipi, Misouri, Montana, Nebraska, Nevada, Nou Anpchi, Nou Jèze, Nouvo Meksik, Nou Yòk, Owayo, Oklawoma, Oregon, Pènsilvani, Rod Aylann, Tenèsi, Teksas, Vèmont, Vijini, Vijini de Lwès, Wachintòn, Wayoming, Wiskonnsenn, Youta

vwazen Kanada, Meksik, Kiba

òganizasyon

jewografi

sipèfisi (km²)
dlo (%)
frontiè (km)
còt (km)
pli ro (m)
pli ba (m) 9.161.923 latè, 9.826.630 total (3)
6,8
12.034
19.924
Denali, Alaska 6.198
Death Valley, Kalifòni -86

ekonomi

monnen
- divizyon dollar (dola) ($)
cent

PEB
- total (US)
- pa ab. (US) 2007
13.840.000.000.000
45.800

endis yo
- EDI
- EPI

demografi

popilasyon (ab.)

dansite (ab./km²)
lavi (zan)
ne (‰)
mòtalite (‰)
mòtalite timoun (‰)
alfabèt (%)
an vil (%) 328.239.523 (3)
2007
33,2
78,1 2019
14,2 2008
8,3 2008
6,3 2008
99 2003

endèks

kòd

kòd ISO us

endikatif yo
- entènet
- telefonik
- radyofonik .us, .com, .edu, .gov, .mil, .net, .org +1

nòt

Etazini, ki gen pou non ofisyèl Etazini nan Amerik, se yon peyi ki sitiye nan Àmerik ki sou zòn nò. Se yon repiblik federal baze sou konstitisyon e ki gen yon rejim prezidansyèl. Se yon ansyen koloni peyi Angletè.

Etazini se yon peyi ki divize an 50 mòso ke yo rele Eta. 48 nan 50 mòso ki fè Lèsetazini yo kole youn ak lòt, ant Oseyan Atlantik kote solèy leve e Oseyan Pasifik kote solèy kouche, epi nan Nò li gen fwontyè ak Kanada e nan Sid fwontyè ak Meksik. De dènye Eta yo se Alaska ki sitiye nan nòdwès Kanada e Awayi, yon ti zil ki nan mitan Oseyan Pasifik.

Anplis, yo gen 14 lòt zile ki pa ofisyèl tribò-babò nan lanmè Karayib (Pòtoriko ak Il Vyèj) e nan Oseyan Pasifik (Gwanm, zil Mariàn ak Samoa Ameriken). Pami yo Lanavaz ke yo fè dapiyanp nan men Ayiti.

Etazini gen pou Kapital Wachintòn ki nan distrik Kolonbya, yon distrik ki pa fè pati 50 Eta yo.

Se te youn nan premyè peyi yo nan kontinan Amerik la ki te deklare endepandans li nan lane 1776.

Istwa

Moun Natif

Premye moun yo nan etazini te vini de Siberia. Kilti Clovis te premye kilti an ki te gen enfliyans nan tout kote de Etazini. Men kilti natif yo te grandi ak te devni plis epi plis sofistike. Kèk kilti, kon kilti Misisipi te develope agrikilti, achitekti, ak sosyete konplèks. Estimaston de popilasyon natif nan Etazini anvan de kolonizasyon Ewopeyen kwè ke te gen antre 500,000 et 1,000,000 moun.

Kolonizasyon Ewopeyen

Kristòf Kolon te eksplore Amerik dinò nan 1492. Eksplorasyon li lakòz de koloni panyol yo. Lafrans te etabli pwòp koloni yo kole ak rivyè Misisipi. Kolonizasyon Britanik te kòmance nan Vijini. Kolonizatè Ewopeyen yo te gen anpil konfli yo avek moun natif, men yo te angaje nan komès tou avek moun natif yo. Boukantay la de maladi Ewopeyen ak plant Ameriken ak Ewopeyen te devni yon dezas pou moun natif yo ki pa te gen rezistans ak maladi Ewopeyen. De plis, moun natif fòse ak adopte kilti Ewopeyen, ak ekspansyon Ewopeyen te fòse moun natif ak deplase.

Jeyografi

Fòm tè.
Katografi.
Mwayèn presipitasyon anyèl.
Van.
Aglomerasyon prensipal yo.
Dansite popilasyon an.

Politik

Etazini se yon peyi ki chwazi demokrasi. Elèksyon ap genyen gouvènman Leta, pi gouvènman nasyonal. Prezidan ozetazini aktyèl se Joe Biden.

Ekonomi

Sosyete

Vil Etazini

Lis gwo vil Etazini :

Relasyon avek Ayiti

Popilasyon ayisyèn Ozetazini anpil-anpil. Pa egzanp, gen gwo kominote ayisyèn nan vil tankou Miyami, Nouyòk epi Boston. Genyen tou yon gwo popilasyon ayisyèn nan teritwa ameriken nan Pòtoriko.

Ansyen premye minis Jacques-Édouard Alexis rive jwenn nan men gouvènman ameriken an viza pou kèk tan pou Ayisyen ka vini Etazini lè genyen gran katastwòf nan peyi Ayiti.

Jodi a, gen anviwon de (2) milyon moun ayisyen Ozetazini.