Aller au contenu

Òganizasyon Nasyonzini pou Edikasyon, Syantifik ak Kiltirèl

Ajoute lyen yo
Depi Wikipedya, ansiklopedi lib

Òganizasyon Nasyonzini pou Edikasyon, Syantifik ak Kiltirèl la[1] ((en) United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Unesco[2]) se yon enstitisyon entènasyonal espesyalize Nasyonzini, ki te kreye nan dat apre domaj ak masak Dezyèm gè mondyal la.

Dapre akt konstititif li a, UNESCO vize pou « kontribye pou kenbe lapè ak sekirite nan ranfòse, atravè edikasyon, syans , ak kilti, kolaborasyon ant nasyon yo, pou asire respè inivèsèl pou jistis, lwa, [dwa moun]], ak libète fondamantal pou tout moun, san distenksyon ras, sèks, lang, oswa relijyon, ke Chat Nasyonzini rekonèt pou tout moun »[3].

Syèj UNESCO sitiye li nan Pari (Lafrans), nan nimewo 7, place de Fontenoy, nan distri "École-Militaire" nan 7yèm awondisman Pari. Tache ak katye jeneral la gen plis pase senkant biwo, plizyè enstiti ak sant atravè mond la, tankou Enstiti Estatistik nan Montreyal oswa Biwo Edikasyon Entènasyonal la nan Genève.

Istwa

[modifye | modifye kòd]

Òganizasyon anvan yo

[modifye | modifye kòd]

Unesco ak manda li genyen pou koperasyon entelektyèl sou nivo entènasyonal la gen rasin yo nan desizyon Lig Nasyon yo te pran nan pou eli yon komisyon ki responsab pou etidye kesyon an[4]. Komisyon Entènasyonal Kowoperasyon Entelektyèl (ICCI), ki chita nan Jenèv, te kreye nan kòm yon kò konsiltatif ki konpoze de pèsonalite eli pou konpetans pèsonèl yo. Enstiti Entènasyonal Koperasyon Entelektyèl (IICI) te etabli nan Pari nan kòm ajans egzekitif CICI[5]. Nan dat 18 desanm 1925, Biwo Edikasyon Entènasyonal (IBE) te kòmanse aksyon li kòm yon organizasyon non-gouvènmantal k ap sèvi devlopman entènasyonal nan domèn edikasyon[6]. Sepandan, travay predesesè UNESCO sa yo te entèwonp lè Dezyèm gè mondyal la[7].

Fondasyon Unesco

[modifye | modifye kòd]
Logo Unesco an 1951, ki fèt pa Swis Werner Wälchli.

Apre siyen Chater Atlantik la ak Deklarasyon Nasyonzini, Konferans Minis Edikasyon Alye yo (CAME) te reyini nan Lond nan dat 16 novanm 1942. ak 5 desanm 1945. Nan dat 30 oktòb la. 1943, Lachin, Etazini, Wayòm Ini ak Sovyetik te eksprime nesesite pou yon òganizasyon entènasyonal nan Deklarasyon Moskou . Li swiv pa pwopozisyon 9 oktòb 1944 pandan Konferans Dumbarton Oaks. Dapre pwopozisyon CAME a e an akò ak rekòmandasyon Konferans San Francisco ki te fèt ant avril ak jen 1945, Konferans Nasyonzini pou Kreyasyon yon Òganizasyon Edikasyon ak Kiltirèl (ECO/CONF) te konvoke nan London soti 1st rive 16 novanm 1945. Li te rasanble reprezantan 44 eta yo. Pandan ECO/CONF, 37 Etazini te entwodui ak siyen Lwa Konstitisyonèl UNESCO, pandan y ap yon komisyon preparasyon te etabli tou[8]. Li te kontinye travay li soti 16 novanm 1945 rive 4 novanm 1946, jou Lwa Konstitisyonèl la te antre nan fòs ak depo ventyèm ratifikasyon yon Eta Manb[9].

Nan preambul li a, ki te rete pi popilè, charter fondatè UNESCO deklare ke "lagè soti nan lespri lèzòm, se nan lespri lèzòm ke defans lapè yo dwe leve."[10].

Ansuit, kongrè Yamoussoukro nan Kòt divwa, ki te fèt an 1989, te pèmèt UNESCO dakò sou yon prensip esansyèl: “lapè reprezante pi plis pase fen konfli ame yo” [10].

Eta Fondatè

[modifye | modifye kòd]

UNESCO te fonde pa ven Eta, ki te siyen Lwa Konstitisyonèl la an 1946 <ref name="FOND">Constitutive aji

Nòt ak referans

[modifye | modifye kòd]
  1. ↑ Akwonim franse ONUESC yo itilize trè raman.
  2. ↑ « UNESCO an brèf – Misyon ak Manda », sur unesco.org.
  3. ↑ UNESCO, « Lwa Konstitisyonèl UNESCO ».
  4. ↑ Lig la. nan nasyon yo. Dosye Dezyèm Asanble a. Reyinyon Plenyè. 5 septanm-5 oktòb 1921. Jenèv. p. 313.
  5. ↑ Unesco. (1987). Chronologie de l’Unesco : 1945-1987. Paris, décembre 1987. LAD.85/WS/4 Rev. Base de données UNESDOC. URL :http://unesdoc.unesco.org/images/0007/000790/079049fb.pdf Aksè 04/15/2011
  6. ↑ Unesco. (1987). Kwonoloji.
  7. ↑ « Corinne A. Pernet, Twists, Turns and Dead Alleys: The League of Nations and Koperasyon entelektyèl nan tan lagè. Journal Of Modern European History 12, no.3, 2014 p. 342-358. ».
  8. ↑ Konferans Nasyonzini ak lide pou kreye yon òganizasyon pou edikasyon, syans ak kilti. Konferans Nasyonzini pou etabli yon òganizasyon pou edikasyon, syans ak kilti. Ki te fèt nan Lond, soti nan 1st rive 16 Novanm 1945 nan Institute of Civil Engineers. ECO/Conf./29. baz done UNESDOC. URL: http://unesdoc.unesco.org/images/0011/001176/117626f.pdf. Aksede 15 avril 2011.
  9. ↑ Konvansyon ki tabli yon Òganizasyon Nasyonzini pou Edikasyon, syans ak kilti. 16 novanm 1945. Konferans Nasyonzini pou kreye yon òganizasyon pou edikasyon, syans ak kilti. Konferans Nasyonzini pou etabli yon òganizasyon pou edikasyon, syans ak kilti. Ki te fèt nan Lond, soti nan Modèl:Ler rive 16 novanm 1945 nan Enstiti Enjenyè Sivil la. ECO/Conf./29. ¡¡p.|116. baz done UNESDOC. URL: http://unesdoc.unesco.org/images/0011/001176/117626f.pdf. Aksede 15 avril 2011.
  10. ↑ 10,0 et 10,1 (en) « Konstwi lapè nan lespri gason ak fanm - Misyon UNESCO », sur unesco.org.

Gade tou

[modifye | modifye kòd]
Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/w/index.php?title=Òganizasyon_Nasyonzini_pou_Edikasyon,_Syantifik_ak_Kiltirèl&oldid=833195 »