Òganizasyon Entègouvènmantal

Yon òganizasyon entègouvènmantal oswa IGO se yon kalite òganizasyon entènasyonal ki gen entansyon etabli relasyon ant òganizasyon gouvènmantal yo.

Pou Michel Virally, yon OIG ka defini kòm "yon asosyasyon Eta yo, ki tabli pa akò ant manm li yo epi ki doue ak yon sistèm pèmanan nan kò, ki responsab pou pouswiv reyalize objektif ki gen enterè komen atravè koperasyon ant yo." ^[1].

Istwa

Dapre Jean-Louis Iten, lide pou asosye aktè prive ak fonksyonman yon organizasyon entènasyonal pa nouvo. Vrèmanvre, nan kad Lig Nasyon yo, ki te kreye apre Premye Gè Mondyal la, aktè prive te jwe yon wòl enpòtan nan yon pwennvi normatif. òganizasyon non-gouvènmantal te prezan e yo te gen kapasite evalyatè nan diferan kò; sèl bagay ki diferansye yo ak manm pèmanan yo se ke reprezantan sa yo pa t gen dwa vote. Se gras a Atik 71 nan Charter of the United Nations ke òganizasyon non-gouvènmantal sa yo pral jwenn estati konsiltatif, yon estati ouvè a ONG, òganizasyon nasyonal ak osi byen ke OIG ^[2].

Premye òganizasyon entènasyonal ki te kreye a se ta Komisyon Santral pou Navigasyon Rin nan nan 1816 (apre Kongrè Vyèn) apre li te fin pran rasin kòm byen bonè nan 1804 pa yon akò ant Konfederasyon Germanik la ak Lafrans. An 1823 Sosyete Britanik ak etranje anti-esklavaj la te kreye. Apre kreyasyon an 1865 Inyon Telegraf Entènasyonal (avni Inyon Telekominikasyon Entènasyonal), ki baze nan Genèv, ak nan 1874 Inyon Postal Jeneral (avni Inyon Postal Inivèsèl), ki baze nan Bèrne . Tou de te atache ak Nasyonzini yo apre kreyasyon yo (an 1947 pou ITU a ak nan 1948 pou UPU), e yo toujou ap fonksyone^[3].

Tribinal Pèmanan Abitraj te kreye an 1899 pa Konferans Entènasyonal Lapè; Òganizasyon Entènasyonal Travay (Pri Nobèl Lapè an 1969) ak Lig Nasyon yo te kreye an 1919. Nasyonzini] te kreye ofisyèlman. nan dat 24 oktòb 1945, apre reyinyon entènasyonal nan San Francisco ki te rasanble 50 peyi yo, ki te kòmanse nan mwa avril 1945 e ki te adopte Charter Nasyonzini yo nan dat 26 jen 1945.

Distenksyon ant diferan IGO yo

Li pa posib pou klase diferan IGO yo paske yo twò anpil ak divèsifye. Nan lòt men an, li posib pou etabli plizyè distenksyon ant yo. Yon sèl IGO ka gen diferan karakteristik, pa egzanp yo tou de inivèsèl ak yon objektif koperasyon^[4].

Òganizasyon inivèsèl ak òganizasyon rejyonal

Premye IGO yo pral vize rasanble diferan Eta, sa a se ka pa egzanp Nasyonzini pandan ke lòt moun sèlman aksepte sèten Eta ki baze sou kritè jeyografik, tankou yon kontinan oswa yon sou-rejyon kontinan, ki se ka a nan. Kominote Ekonomik Ewopeyen an (EEC) oswa Inyon Afriken (AU)^[4].

Òganizasyon mondyal ak òganizasyon ki genyen restriksyon

IGO mondyal pèmèt inifikasyon sosyete entènasyonal la lè yo fè konsepsyon, pwomosyon ak defans enterè jeneral kominote entènasyonal la dirab. Eta yo kòm manm sosyete entènasyonal yodwe fè tande enterè jeneral kominote entènasyonal la; se poutèt sa òganizasyon sa yo baze sou prensip enklizyon an.

OIG ki genyen restriksyon yo, bò kote yo, baze sou enterè patikilye ak pataje manm li yo, eksprime panse kolektif pou ranfòse enfliyans gwoup la epi pwoteje manm li yo. Se prensip esklizyon isit la ki defann; an reyalite, nou sèlman patisipe nan IGO sa yo sou baz kritè selektif ak objektif pou ranfòse reprezantativite ak efikasite IGO la^[4].

Òganizasyon koperasyon ak òganizasyon entegrasyon

IGO a kapab sèlman bay enstitisyon enstitisyonèl nan objektif pou bay koperasyon ant eta a yon karaktè pèmanan, menm jan ak Nasyonzini e nan ka sa a, n ap pale de òganizasyon koperasyon. Men, OIG ka vize tou pou fè aparisyon yon nouvo inite politik, ekonomik ak sosyal ki vize pou ranplase eta manm yo, menm jan ak Inyon Ewopeyen an; nan ka sa a nou ap pale de òganizasyon entegrasyon^[4].

Egzanp òganizasyon entègouvènmantal

Nasyonzini

Misyon

Misyon prensipal Nasyonzini se kenbe lapè ak sekirite nan yon nivo entènasyonal e pou fè sa, Nasyonzini pran mezi kolektif pou prevansyon ak represyon menas pou lapè, ansanm ak pou elimine zak agresyon oswa nenpòt lòt obstak pou lapè. Tout mezi sa yo dwe etabli pa mwayen pasifik, ann akò ak lòd jistis ak lwa entènasyonal. Nasyonzini dwe pran mezi tou pou adopsyon oswa rezoud sitiyasyon entènasyonal oswa diskisyon ki ta ka mennen nan yon vyolasyon lapè.
Nasyonzini gen misyon tou pou devlope relasyon koryal ant tout nasyon yo, ki baze sou respè prensip egalite dwa yo, ak otodetèminasyon pèp yo, epi tou pou pran mezi apwopriye pou ranfòse lapè inivèsèl.
Nasyonzini dwe ankouraje koperasyon entènasyonal nan domèn rezoud konfli entènasyonal ki genyen yon nati ekonomik, sosyal, kiltirèl oswa imanitè epi nan ankouraje ak ankouraje respè dwa moun ak libète fondamantal pou tout moun, san distenksyon ki baze sou ras, sèks, lang oswa relijyon.
Finalman, Nasyonzini dwe yon sant pou amoninize aksyon tout nasyon pou atenn objektif komen sa yo.

Manm

193 eta yo se manm Nasyonzini. Atik 4 nan Konstitisyon Nasyon yo di ke « Manm Nasyonzini yo kapab tout lòt Eta lapè ki aksepte obligasyon Konstitisyon sa a epi, daprè jijman Òganizasyon an, yo kapab akonpli yo epi ki vle fè li. Admisyon kòm Manm Nasyonzini nenpòt Eta ki satisfè kondisyon sa yo fèt pa desizyon Asanble Jeneral la sou rekòmandasyon Konsèy Sekirite a ».

Inyon Afriken an

Misyon

Reyalize gwo inite ak solidarite ant peyi ak pèp Afriken yo.
Defann souverènte, entegrite teritoryal ak endepandans eta manm yo.
Akselere entegrasyon kontinan an politikman ak sosyo-ekonomik.
Ankouraje ak defann pozisyon komen kontinan Afriken an sou pwoblèm ki gen rapò ak Lafrik ak popilasyon li yo.
Ankouraje koperasyon entènasyonal, ann konsidere Chat Nasyonzini ak Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun.
Pou ankouraje lapè, sekirite ak estabilite sou kontinan an, ansanm ak prensip ak enstitisyon demokratik yo, patisipasyon popilè ak bon gouvènans^[5].

Manm

Gen 55 eta manm Inyon Afriken an, ki gen ladan Mawòk, Lafrik di sid, Benen, Kamewoun, Senegal oswa Kòt Ivwa...

Pouvwa ak metòd pou pran desizyon

Òganizasyon sa yo ki se emanasyon gouvènman yo genyen sèlman pouvwa sa yo ba yo nan kad trete entènasyonal. Desizyon yo dwe sitou konsantman e se poutèt sa yo pran inanimman oswa pa yon gwo majorite manm yo. Nan lòt mo, yo raman gen estati òganizasyon supranasyonal, yo pa reprezante dirèkteman sitwayen yo.

Kontrèman ak Eta a ki gen egzistans la soti tou senpleman nan souverènte li, IGO a soti nan volonte Leta yo. Dezi sa akonkretize nan yon trete ki defini "lwa konstitisyonèl" OIG la. Lwa segondè ki soti nan òganizasyon an dwe konfòme yo ak lwa orijinal la nan zak konstititif la.

IGO yo gen yon pèsonalite entènasyonal. Yo se sijè otonòm nan lwa entènasyonal piblik. Yo ka fè menm zak legal ak nenpòt antite legal epi konkli trete.

Nòt ak referans

↑ Michel Virally, nan: Georges Abi-Saab The concept of international organization, UNESCO, Paris, 1980, p. 52.
↑ Jean-Louis ITEN, « Òganizasyon entègouvènmantal la mete anba eprèv "gouvènans global" », dans Enstitisyon entènasyonal la fenomèn nan tout eta li yo: transfòmasyon, deformation oswa refòm?, 2014 (ISBN 978-2-233-00713-1)
↑ « Lè Freud ak Einstein te imajine Nasyonzini », Monde Diplomatique,‎ septanm 2009 (lire en ligne)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 et ^4,3 Max Gounelle, International Relations (ISBN 978-2-247-12050-5)
↑ (en) « The AU in bref », sur au.int/fr

Apendis

Atik ki gen rapò

Lyen ekstèn

[1] Michel Virally, nan: Georges Abi-Saab The concept of international organization, UNESCO, Paris, 1980, p. 52.

[2] Jean-Louis ITEN, « Òganizasyon entègouvènmantal la mete anba eprèv "gouvènans global" », dans Enstitisyon entènasyonal la fenomèn nan tout eta li yo: transfòmasyon, deformation oswa refòm?, 2014 (ISBN 978-2-233-00713-1)

[scioraDiplo-3] « Lè Freud ak Einstein te imajine Nasyonzini », Monde Diplomatique,‎ septanm 2009 (lire en ligne)

[:0-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 et ^4,3 Max Gounelle, International Relations (ISBN 978-2-247-12050-5)

[5] (en) « The AU in bref », sur au.int/fr

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]