Vilayè Kosovo
Vilayet Kosovo — an Osmanli Turkish: ولايت قوصوه (Vilâyet-i Kosova); an Tik: Kosova Vilayeti; an Albanyen: Vilajeti i Kosovës; an Masedonyen: Косовска Покраина (Kosovska Pokraina); an Sèb: Косовски вилајет (Kosovski vilajet) — se te yon vilayè nan Anpi Otoman . Kreye an 1877, li te aboli nan 1913. Kapital li te Üsküp, jodi a Skopje.
Istwa
[modifye | modifye kòd]Vilayet Kosovo a, ki soti nan yon refòm nan vilayè Prizren, se yon pati nan teritwa yo reklame pa nasyonalis Albanyen yo nan lig la nan Prizren ki, apati 1877, te reklame yon estati otonòm nan Otoman an. Anpi. Lig la rankontre nan Prizren nan Kosovo, delegasyon vilayet la ap dirije pa Iljaz Pashë Dibra (sq).
Apre Gè Ris-Tik 1877-1878 ak Entèvansyon Ostralyen, Sanjak Noviazar te detache ak vilayet la; li te atache nan Administrasyon Ostralyen-Ongri nan Bosni-Erzegovin anvan yo te retounen nan Anpi Otoman an 1908.
Ant 1903 ak 1911, rejyon slav yo nan vilayet la te diskite ant plizyè gwoup rebèl ki te vle rache yo nan otorite Otoman, komitadjis pwo-Bulgari Masedwann nan ORIM alantou nan Boris Drangov (en) ak tchetniksèb yo alantou Đorđe Ristić Skopljanče (en).
Revòlt Albanyen an 1910 (en), ki te dirije pa Isa Boletini, gen konsantre prensipal li nan Kosovo. Revòlt Albanyen an 1911 (en) sitou konsène rejyon Malësia (en), nan dèyè Shkodër, men revòl Albanyen an 1912 (en) ankò santre sou Kosovo, li enspirasyon nan pwogram otonomi ke Deputy Hasan Prishtina te pwopoze a. . Ensije yo mande pou yo tabli lekòl nan lang Albanè, pou yo kreye lekòl segondè ak lekòl agrikòl, sèvis militè sèlman sou teritwa kat vilayet Albanè yo eksepte nan tan lagè, ak nominasyon sèvitè sivil ki pale Albanè. Gouvènman Otoman an te aksepte pi fò nan demann sa yo men Premye Gè Balkan an (1912-1913) te anpeche aplikasyon yo.
Pandan lagè ki te pete nan Mwa invalide (Oktòb), Pejë Detachment (en), sitou reprezante pa Modèl:21yèm lan. divizyon infanterie kòmande pa Cavit Pasha, se bat pa lame Montenegren an. Batay Kumanovo (23-Mwa invalide (Oktòb)), nan lès vilayet la, te mete lame Sèb la kont Lame Otoman Vardar (en) ki bat e ki dwe fè bak nan direksyon Monastir (Bitola).
Dapre Trete Lond (1913), pwovens lan te divize ant Peyi Wa ki nan Montenegwo, ki te kenbe rejyon an nan Pejë (Peć), ak sa ki nan Sèbi, ki mete yon fen nan dominasyon Otoman ak vilayet la nan Kosovo.
Tèritwa
[modifye | modifye kòd]Vilayè la te lokalize ant:
- vilayè Bosni;
- prensipalite Sèbi;
- vilayè nan Niš, Salonik, Monastir ak Scutari;
- prensipalite Montenegwo.
Soudivizyon
[modifye | modifye kòd]Vilayet la te divize an sandjaks:
- Skopje sanjak (Üsküp Sancağı)
- sanjak nan Pristina (Pristine Sancağı)
- sanjak nan Peć (İpek Sancağı)
- sanjak Prizren (Prizren Sancağı)
- sandjak Noipazar (Yeni Pazar Sancağı)
- sanjak nan Pljevlja (Taşlıca Sancağı)
- sanjak nan Sjenica (Seniçe Sancağı)
Kat
[modifye | modifye kòd]-
Vilayet la jiska 1878
-
Vilayet nan 1881 rive 1913
Pèsonalite
[modifye | modifye kòd]-
Isa Boletini (1864-1916), ensije Albanè ki fèt nan Boljetin (Zvečan)
-
Hasan Prishtina (1873-1933), depite nan palman an Otoman an epòk minis Albanè ki fèt nan Pristina
-
Tanasije Pejatovic (1872-1903), premye direktè Pljevlja high school (en)
-
Yahya Kemal Beyatlı (1884-1958), powèt ak diplomat Tik fèt Skopje.
-
Mè Teresa (1910-1997) mè te kite a laj 18 an pou l al viv ak pòv yo nan peyi Zend; Pri Nobèl Lapè an 1979, beatifye an 2016
Nòt ak referans
[modifye | modifye kòd]Sou lòt pwojè yo :
Vilayè Kosovo, sou Wikimedia Commons