Rido fè
Rido fè' (nan fransè: Rideau de fer, (nan angle: Iron Rido, nan alman : Eiserner Vorhang) se fwontyè ki gen gwo ranpa ant sou yon bò a. Yougoslavi ak Ewopeyen yo oryante nan direksyon Etazini ak sou lòt la Ewopeyen yo mete anba enfliyans Sovyetik. Sa a se yon ekspresyon Winston Churchill pandan diskou li nan Fulton nan , men li te deja popilarize pa plim Vassili Rozanov , sou Larisi, nan redaksyon li Apocalypse of our time pibliye an 1918[1].
"Rido" sa a te gen ladann liy fil fil fè, souvan elektrisite, separe pa pa gen moun ki chaje ak pyèj, jaden min ak kontwole pa miradè ame ak mitrayeur bò Blòk Lès. Sou bò lwès la ak yougoslavi (Yougoslavi te kominis, men ki pa aliye epi ki sitiye nan lwès rido a. fè), te gen anpil aparèy obsèvasyon. Seksyon ki pi byen fòtifye ak pi byen li te ye a pa t konekte ak rès la, men li te antoure anklav lwès Bèlen Lwès nan Almany Lès: se te mi Bèlen an]]. Yon lòt miray ki pi piti divize vilaj Mödlareuth nan Almay, ki chita sou fwontyè FRG/GDR. Objektif enstalasyon sa yo, ki te bati sou inisyativ Jozèf Stalin ak Nikita Khrushchev, se te ofisyèlman "pwoteje popilasyon kan sosyalis la kont enfliyans enperyalis kapitalis ak fachis" men konkrètman yo te sèvi pou anpeche vòl popilasyon yo soti nan lès al nan lwès.
Istwa[modifye | modifye kòd]
Mi Bèlen an, yon obstak prèske enfranchisabl te bati sou inisyativ Nikita Khrushchev pou separe zòn Sovyetik la, kapital GDR, ak rido an fè. anklav Ameriken-Britanik-Fwansè Bèlen Lwès.
Fwontyè fòtifye ant GDR, Tchekoslovaki, Ongri ak Bulgari d ' sou yon bò ak FRG, Otrich, Grès ak Latiki yon lòt bò pral siviv jiskaske rejim kominis yo tonbe an Ewòp. Ouvèti rido an fè a te kòmanse 10 septanm 1989, lè Ongri te louvri fwontyè li ak Otrich, sa ki te pèmèt sitwayen peyi Blòk lès la kite san otorizasyon.
Apre "ouvèti legal sa a", fòtifikasyon Rido an fè yo te kòmanse demonte fizikman sou fwontyè Ostro-Ongri nan . Rès la te disparèt piti piti ak byen diskrètman, eksepte pati ki te pibliye anpil moun yo rele "chit Mi Bèlen an" oswa "Mi Wont la". Kèk nan materyèl yo te rete sou plas pou rezon pwa ak pri, e yo te kapab itilize ankò nan XXIe syèk lè gouvènman Viktor Orbán te fè baryè fwontyè Ongwa bati. nan kontèks kriz migran an Ewòp[2].
Pli lwen nan nò, Fwontyè Ris-Finlandè, ak pi lwen bò solèy leve, fwontyè Inyon Sovyetik ak [[Latiki, Iran, ak Afganistan yo te. tou fòtifye ak elektrifye, men fwontyè sa yo pa anjeneral konsidere kòm yon pati nan "Iron Rido". Moun ki izole Chin Kominis pafwa yo rele "rido banbou. »
Orijin tèm nan[modifye | modifye kòd]
Premye itilizasyon tèm "fè rido a" soti nan rido an fè yo itilize nan teyat (ak boutik). Kòm yon analoji li te gen siyifikasyon an nan "baryè inpénétrabl", ak nan 1918, otè Ris Vassili Rosanov te ekri nan liv li "Apocalypse of Our Time": "Klink, krakman ak grin, yon rido fè desann sou. Istwa Ris. Pèfòmans la fini." Lè sa a, Ethel Snowden, yon feminis sosyalis Britanik, te pran tèm nan, ki te denonse vyolans Bolchevik nan peyi sa a nan liv li Through Bolchevik Larisi ki te pibliye an 1920 . Depi lè sa a, li te kòmanse deziyen limit lwès Inyon Sovyetik ki, nan kad teyori sosyalis nan yon sèl peyi]]] Stalin, dwe pwoteje “patriyòt). nan travayè yo” soti nan entèferans ak enfliyans malfezan nan mond kapitalis.
Pandan Dezyèm Gè Mondyal la, Minis Afè Etranjè Woumen an Grégoire Gafenco, ki te fèk viktim nan Pak Hitler-Stalin, te ekri nan bay Winston Churchill: “Nou pa kapab jwenn tou piti nouvèl nan men konpatriyòt nou yo rete lòt bò liy delimitasyon an, kòm si yon moun. rido an fè te tonbe atravè peyi nou an”[3].
Sou bò Alman an, Joseph Goebbels tou itilize tèm sa a ("eiserner Vorhang") nan Das Reich, jounal entèn nan Pati Nazi nan , ki te swiv pa Lutz Schwerin von Krosigk, minis afè etranjè Amiral Dönitz ki te dire yon ti tan. te deklare sou Radyo Alman nan : "Nan Lès, rido an fè dèyè ki, envizib pou je mond lan, destriksyon ap fèt, avanse inexorableman. »[4]. Men, se Winston Churchill, nan , ki te fè ekspresyon an popilè pandan pi popilè Fulton diskou (Missouri, Etazini) lè yo prononce yon fraz pi popilè: "Soti nan Stettin sou Baltik la nan Triyèst sou Adriyatik la, yon rido fè tonbe sou kontinan an." Alarme akoz vyolasyon repete Chater Atlantik la ak Deklarasyon Yalta sou Ewòp libere, Churchill te anonse nan yon telegram bay Truman nan laperèz li pou wè fòs Sovyetik yo avanse sou rivaj Atlantik la si yo vle. Kidonk, ekspresyon “rido an fè” a pral fleri.
Lès Alman rido an fè[modifye | modifye kòd]
Tout rido an fè Repiblik Demokratik Alman an te deplwaye te okipe yon zòn de 2 600 km2 pou 1 393 km nan Alman. fwontyè entèn , may an metal pwolonje 1 275 km, ak nan dèyè a, baryè alam acoustic ak vizyèl la te 1 196 km long.
Anvan ak apre Dezyèm Gè Mondyal la, Lame Wouj Sovyetik, Gad Fwontyè, ak NKVD te egzèse kontwòl strik sou liy kontak ant mond kominis la ak mond kapitalis Inyon Sovyetik. Jiska 1952, Sovyetik yo te pèmèt plis pase yon milyon Alman pase nan lwès paske jèn GDR, ki te gen teritwa pa ni trè vaste ni trè endistriyalize, pa t 'kapab absòbe pou kont li plizyè milyon refijye Alman yo. kondwi soti nan teritwa sou bò solèy leve a soti nan liy Oder-Neisse e li te deja gen 16 milyon moun. Men, depi 1950, fenomèn nan te vin alarmant paske nan mitan fugitif yo, te gen yon gwo pousantaj nan pèsonèl kalifye, ki moun nouvo rejim nan te bezwen kounye a. Soti nan 1949, jouk nan fen 1961, 2 738 566 Alman lès te kouri al nan [[Almany Lwès|Alman Lwès] ] e yo te nan lis la.
Fè fas ak emoraji elit ak travayè sa a, GDR te pibliye nan yon dekrè ki gen rapò ak "mezi sou liy delimitasyon an" ki te lakòz etablisman an sou fwontyè a. nan yon teren kontwòl 10 mèt lajè, yon sektè pwoteksyon 500 mèt wotè ak yon zòn ki pa gen aksè a 5 kilomèt. Sou teren kontwòl 10 mèt la, yo te enstale yon fil fil fè. Baryè sa a nan "premye jenerasyon an" te lakòz kantite emigran yo tonbe a 100 000 chak ane.
Se nan ke konstriksyon miray Bèlen an te kòmanse, kondane sèl liy kontak kote chape te toujou posib. Pou anpeche sa, Sovyetik yo izole Bèlen Lwès soti nan . Lòd sekrè Nimewo 39/61 nan te pibliye anba tit "Prezèvasyon sekirite sosyal".
rite nan zòn entèdi sou fwontyè lwès la nan Repiblik Demokratik Alman an »[5]. Desizyon sa a te ranfòse mezi entèdiksyon ki te anvigè depi epi li te mennen otorite yo antreprann nouvo travay ki te gen entansyon fèmen tout sòti posib yo ak pafè aparèy touye otomatik yo. GDR a menm te achte asye nan men FRG ak Etazini pou travay sa a; livrezon te sispann lè peyi sa yo te konnen kisa materyèl sa yo te fèt pou.
An 1970, yo te lanse yon nouvo pwogram konstriksyon pou anpeche koule fugitif yo. Se lè sa a premye panno kloti 3.20 m yo te parèt, ki gen lajè 5 mm bizote kwaze, byen file tankou epe, yo te kalkile pou pèmèt sèlman dwèt yo fè, san pwoteksyon, nan moun ki eseye monte sou yo. Inovasyon sa a te konstitye fèmen 2yèm jenerasyon.
Sa ki nan 3yèm jenerasyon se nan enstalasyon min antipèsonèl la SM 70, yon aparèy tire otomatik ki enstale sou poto yo, yon prevantif pa ekselans.
Apre manifestasyon entènasyonal yo, yo te retire aparèy sa a nèt an 1987, epi li te ranplase pa alam elektwonik ak sistèm kominikasyon ki pi avanse, se te 4yèm ak dènye jenerasyon Rido Fè a.
Sou rido an fè a li menm, eksepte Bèlen, kòm baraj la te vin pi étanche, koule refijye yo te diminye kòm estatistik yo montre[6]:
Kantite moun ki mouri yo ap eseye travèse fwontyè sa a se sijè a nan konfli, tankou prèske tout bagay ki konsène istwa eta kominis. An 2007, "Sant rechèch pou istwa kontanporen nan Potsdam", ki te finanse pa eta federal Alman an, te endike ke, dapre rechèch li yo, 133 moun te mouri kòm viktim rejim East Alman an ant 1961 ak 1989, ki gen ladan sèt timoun ki poko gen 16 an. laj pandan ke yon òganizasyon prive, "Association du " mete viktim yo omwen 1245 ant 1945 ak 1989[7].
Deskripsyon nan 4yèm jenerasyon rido a (soti fwontyè a nan enteryè a)[modifye | modifye kòd]
An total, 4 jenerasyon Rido Fè yo te fèt jouk ane 1980 yo te kontwole pa anviwon katòz mil gad fwontyè ame.
- Layout zòn fwontyè a ak makè fwontyè yo.
- Pòs fwontyè ki gen yon anblèm GDR ak yon wotè 1.80 m.
- Debwaze ak nivelman teren kontwòl ki rive jiska 100 m.
- Double kloti may metal apeprè 2.40 m segondè sou chak bò nan yon tè min nan yon pwovens louvri.
- Sou yon wout, pasaj pòtay nan kloti may metal 3.20 m segondè.
- Bann kontwòl 6 m lajè gen entansyon detekte nenpòt anprint.
- Fou 2 m gwo twou san fon maksimòm, ekipe ak plak konkrè, bloke pasaj la nan machin yo.
- Wout transpò.
- Chen
- Abri obsèvasyon konkrè.
- Projecteurs oswa lanp arc.
- Pwen de vi konkrè.
- Poto koneksyon ak rezo telefòn anba tè a.
- 500 m soti nan fwontyè a, baryè ak aparèy elektrik ak acoustic; pasyèlman, doub metal kloti may ak chen gad.
- Miray konkrè / gade ekran 3.30 m segondè.
- Pwen kontwòl.
- Zòn entèdi 5 km.
Tchekoslovak rido an fè[modifye | modifye kòd]
Repiblik Tchekoslovak te izole pa yon zòn entèdi 6 a 12 kilomèt pwofondè kote rezidan yo te oblije pote yon [[paspò] espesyal. Vil yo te fèmen pa yon patiraj adisyonèl nan may fil ak fil fil ak pa yon sistèm alèt antye.
An 1948, apre Koudeta Prag, kontwòl fwontyè a (ki gen ladan 356 km ak Almay Lwès) te tonbe nan men "milis pèp la" nan Pati Kominis Tchekoslovak la anvan kreyasyon kò militè fontyè a. gad anviwon 10,000 mounes.
Yo te mete yon aparèy fèmen. Sòlda yo t ap dewoule fil fè, premye fil ki te lonje prese yo te konstitye trame yon twal fè sou ki lòt fil ki te kwaze nan tout direksyon, te fòme yon soies enfranchisabl; anvan yo rive la, li te nesesè yo te deja janbe lòt kloti ki te antoure zòn nan entèdi aksè.
An 1964, gouvènman Tchekoslovak la, remake ke bann teritwa sa yo te tounen sovaj ankò, ki te konstitye reyèl lanati ak divèsite biyolojik rezèv ki fezab pou kache fugitif, te deside rache tout bagay: anviwònman natirèl la, men tou, ti bouk yo abandone Sudeten ki chita sou fwontyè a e menm wout ki mennen laba a. Tè a te retounen nan kiltivasyon ak peyizan yo ki te rete nan Sudèt yo (souvan ki gen orijin Slovak oswa Ikrainien) yo te bay responsablite pou yo manje sòlda yo estasyone sou fwontyè a. An menm tan an, enstalasyon yo te vin pi divèsifye ak pi efikas.
Ane 1968, apre Prentan Prag la ak kraze sosyalis ak figi moun, te make pwen vire nan modènizasyon an: premye twa fil kloti nan 5 000 [ [volt]]s te ranplase pa yon kloti de mèt wotè lonje ak poto siman. Aparèy siyal yo te mete an plas. Tout sipò an bwa yo te ranplase pa fè ak beton ak rezo telefòn gad fwontyè a te elaji. Chwa yo te louvri. Patwouy motorize ranplase patwouy a pye. Siveyans imen yo te ranfòse; Chak gwoup san (100) sòlda te kontwole fwontyè a. Yo te rele nati pou mete pyèj ak min ki pa distenge epi, piti pa ti kras, swiv tèminoloji espesifik Sovyetik yo, sitiyasyon an te "nòmalize".
Eksepte pandan prentan Prag la, trè kèk moun te kapab pase nan lwès nan Tchekoslovaki.
Sou bò lwès la, pa gen okenn wout sèvis yo te trase oswa devlope. Patwouy yo te swiv wout ki te egziste yo, ki te byen ra, oswa sikile nan jaden ak rakbwa.
Ongwa fè rido[modifye | modifye kòd]
Rido an fè Ongwa te etabli an 1966 sou fwontyè 260 km ak Otrich. Se te yon rezo doub kloti filèl ak elektrisite. Li te kòmanse demonte apati pa gad fwontyè Ongwa yo, lè l sèvi avèk kouto fil ak buldozè. Nan vennde ane nan egzistans, kèk trèz mil senksan moun te eseye travèse li a risk pou lavi yo, yon mwayèn de tantativ chak jou. An total, se sèlman twasan moun ki te rive travèse nan Lwès la atravè Ongri.
Siveyans nan Lwès la[modifye | modifye kòd]
Fwontyè ant FRG sou yon bò ak, sou lòt bò, GDR ak Tchekoslovaki te, bò lwès la, te kontwole pa yon. senbolik inite Britanik la ak de rejiman kavalye blende Lame Ameriken ak Gad fwontyè Alman Lwès . Bundeswehr pa otorize pou yo estasyon mwens pase 5 km de fwontyè a.
Soti nan nò rive nan sid:
- “British Border Service” sou yon sektè 610 km ant Lübeck ak Göttingen, syèj li te nan Helmstedt; 16 sòlda nan ane 1980 yo, sèlman 4 nan yo te patwouye sou fwontyè entè-Alman an, ame men pa pote minisyon pou evite nenpòt "pwovokasyon".
- 14yèm Rejiman Kavalye Blende soti 1948 rive 1972 apati dat sa a pa {{11yèm|rejiman} } nan kavalye Ameriken sou yon sektè 385 km ant Kassel ak nò Bayreuth, syèj li te nan Fulda. Li te gen plizyè pòs obsèvasyon ki gen ladan Pwen Alpha konsève kòm yon janm bliye nan kòmansman Modèl:Mini- syèk la ki te kontwole Fulda Gap.
- 2yèm Rejiman Kavalye Ameriken sou yon sektè 660 km sou fwontyè Tchekoslovaki, syèj li te nan Nuremberg.
Nan kilti[modifye | modifye kòd]
- The Iron Curtain, fim Ameriken ki te dirije pa William A. Wellman e ki te pibliye an 1948.
- The Torn Curtain (Torn curtain), fim Ameriken ki te dirije pa Alfred Hitchcock e ki te pibliye an 1966.
- The Night of Escape (Night crossing), fim Britanik ki te dirije pa Delbert Mann, nan 1982.
- Yon pawòl sarcastik tipik nan humeur kominis[8] refere a rido an fè a: - Poukisa lidè nou yo renmen anpil mande chak maten pou nou leve rido fè a ak miray Bèlen an? - Pou anpeche trèt Solèy sa a pase nan Lwès chak aswè!.
Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]
Nòt[modifye | modifye kòd]
Erè nan sitasyon : Baliz <ref> pa valab ; ref yo ki pa gen yon non dwe gen kontni nan yo
Referans[modifye | modifye kòd]
- ↑ Claude Quétel, Istwa mi yo, chapit "The iron curtain", Paris, Perrin, 2012. [[ li sou entènèt]]
- ↑ (en) « Ongri voye lapolis pou dekouraje imigran sou fwontyè Sèbi.r », sur BBC, .
- ↑ Grégoire Gafenco konsa parafrase istoryen Woumen Nicolae Iorga ki, an 1904, te ekri nan “Sămănătorul” n° 37, Modèl:IIIrd ane, ke Gouvènman Larisi nan Besarabia se "tankou yon rido nwa bese devan je nou" (Gubernia Basarabiei? atâtea, despre guerra): Grégoire Gafenco, Preliminè lagè nan Lès, Éditions Egloff et L.U.F., Fribourg, 1944 ak Dènye jou Ewòp yo, Fribourg - Paris, Egloff - LUF, 1946, 252 paj
- ↑ Papa "Rido fè", nan Istwa n° 375, fevriye 1978, p. 2.
- ↑ nan L'Affrontement, lagè a fwontyè sou fwontyè lès yo, Gilbert Joseph, Éditions Albin Michel, 1987
- ↑ Konfwontasyon an, lagè a fwontyè sou fwontyè lès yo, Gilbert Joseph , Edisyon Albin Michel, 1987, (ISBN 2226028331)
- ↑ « .fr/web/depeches/0,14-0,39-32012465@7-54,0.html "Rejim ansyen GDR la reyalize omwen 1,245 lanmò, di yon asosyasyon", Le Monde, 08/10/2007 ». Archived from the original on 2013-07-17. Retrieved 2024-02-05.
- ↑ Amandine Regamey, Pwoletè tout peyi, eskize mwen!, Buchet-Chastel 2007, 238 p., (ISBN 978 -2- 283-02093-7).
Gade tou[modifye | modifye kòd]
Sou lòt pwojè yo :
- Rido an fè, sou Wiktionnaire
Rido fè, sou Wikimedia Commons
rido fè, sou WiktionnaireBibliyografi[modifye | modifye kòd]
- Iron Curtain, Paris, (ISBN 978-2-246-80482- 6 ak 978-2070464890).
- Churchill, .
- Gustave Gautherot, Dèyè rido an fè a. Vag wouj la pase atravè Ewòp, 1946.
- Gilbert Joseph, Konfwontasyon an, lagè fwontyè sou fwontyè lès yo, Edisyon Albin Michel, 1987. (ISBN 2226028331).
Atik ki gen rapò[modifye | modifye kòd]
- Blòk Lès
- Blòk Lwès
- Diskou Fulton
- Kominform
- Mond lib
- Mi Berlin
- Remodeling Berlin
- Rido banbou
- Rido glas - fwontyè Etazini ak Sovyetik nan Bering Strait.
- Chris Gueffroy, Winfried Freudenberg ak Kurt-Werner Schulz, dènye viktim rido an fè
Lyen ekstèn[modifye | modifye kòd]
- Avi nan diksyonè oswa ansiklopedi jeneralis :
