Noblès ayisyèn
Noblès aysyèn se klas ki reyini tout moun ki te monte nan noblès pa diferan monak ki te gouvènen nasyon sa a[1].
Noblès pa rejim[modifye | modifye kòd]
Premye Anpi[modifye | modifye kòd]
Anba Premye Anpi Ayiti, Jacques Ie te reponn ak jeneral li li yo ki te mande l pou l tabli yon noblès, ke « li menm sèl ki te nòb »[2].
Wayòm[modifye | modifye kòd]
Apre kat ane rèy, Henri I te fè anoblisman sa yo pami jeneral yo ak gwo ofisyèl li yo, souvan ansyen ewo revolisyon ayisyen an[3],[4],[5]:
- twa prens (Gonayiv, Lenbe, Senmak)
- nèf duk (nan Fò Wayal, nan La Grand Rivyè, Ans, Latibonit, nan Mamelad, nan Moren , nan Plesans , nan Pòdepè, nan Pòmago)
- diznèf konte
- trant-sis baron
- onz chevalye
Enspire pa egzanp Napoleonik la, li tache ak chak tit sa yo majorat, kiltive pa peyizan ki te sibi corvée men yo te resevwa, sou bò dwat, yon pati nan. rekòlte kann nan byen sa yo ki bay non yo bay moun ki gen yo[6] ; nòb yo te resevwa tou bramo.
Kèk nan non peyi yo, tankou Limonad ak Mamelad, te lakòz kèk koze, byenke kèk obsèvatè, pami yo Wa Christophe - tèt yo. , te fè remake ke Lafrans te gen yon Duke Bouillon[1],[7].
Dezyèm Anpi[modifye | modifye kòd]
Menm jan ak wa Henry, Anperè Faustin I te fè sipòtè prensipal li yo ak gwo diyitè yo nòb; sepandan, pa te gen okenn surcharge tache ak tit sa yo, ki enkli sa yo te bay pa wa Henri[8],[9].
Tit noblès yo akòde pa dwa fanmi wayal la ansanm ak gwo diyitè yo: kidonk depite ak senatè se baron[10].
Depi premye ane a, Faustin te kreye kat prens nan Anpi a, senkannèf duk, de maki [Note 1], katrevendis konte, desankenz bawon ak trant 'kavalye', nan tout 'katsan' nòb; mach la nan anoblisman ralanti nan ane sa yo nan rèy li [8].
Kontrèman ak predesesè yo, ki te benefisye de pwodwi plantasyon kann ki te atache ak tit yo, manm nouvo noblès sa a te gen yon nivo lavi ki pi ba anpil, souvan yo te egzèse menm travay machann yo oswa travayè yo te genyen anvan annoblisman yo.[Note 2].
Gade tou[modifye | modifye kòd]
Atik ki gen rapò[modifye | modifye kòd]
Bibliyografi[modifye | modifye kòd]
- Anperè Soulouque ak anpi li, (lire sur Wikisource)
Lyen deyò[modifye | modifye kòd]
- « General Armorial of the Kingdom of Haiti », sur HeraldicAmerica
Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]
Nòt[modifye | modifye kòd]
- ↑ En Haïti, il n'y a pas de marquis, titre limité aux femmes, et le mari d'une marquise n'est que comte[8].
- ↑
« "High-life" ayisyen an pa sèlman trè aksesib. Prensès yo ak duchesse yo kontinye vann tafia, ki tabak ak bouji, ki pwason oswa lòt manjab, ni plis ni mwens ke majeste l enperatris la. anvan elevasyon mari l. San endistri itil sa yo, duk yo, ak "katreven fran" yo pa mwa, pa t 'kapab kenbe grandè nan ran yo. Anpil ladan yo menm kraze anba chay la, epi yo pa dedage vizite senp boujwa yo tanzantan, pou yo prete nan men yo kèk goud ki gen entansyon achte swa soulye, swa pantalon, oswa lòt ti Pwodwi pou Telefòn nenpòt twalèt aristocrate. Yo mande yon ogmantasyon detanzantan, men majeste li san kè pou malè ilustr sa yo.[8]. »
— Gustave d'Alaux, L'empereur Soulouque et son empire
Referans[modifye | modifye kòd]
- ↑ 1,0 et 1,1 « HAITI », sur www.royalark.net
- ↑ Alaux (1860), p. 34
- ↑ Alaux (1860), p. 208
- ↑ Almanak wayal nan Ayiti pou ane 1815, Haiti,
- ↑ (en) Christopher Buyers, « Christophe », sur The Royal Ark
- ↑ Alaux (1860)
- ↑ Provéditor,
- ↑ 8,0 8,1 8,2 et 8,3 Alaux (1860), p. 212-214
- ↑ (en) Christopher Buyers, « Soulouque », sur The Royal Ark
- ↑ #Alaux1860