Louis-Joseph nan Frans (1781-1789)
| Nesans |
Versailles |
|---|---|
| Lanmò |
(ak 7 ane) Versailles |
| Nasyonalite | franse |
| Peyi nesans | Frans |
Louis Joseph Xavier François nan Frans (22 oktòb 1781 - 4 jen 1789), pi gran pitit gason Louis XVI ak Marie-Antoinette nan Otrich, dezyèm pitit koup wayal la, se Dofin la ak eritye fotèy Lafrans. Li se gran frè nan fiti Louis XVII.
Timoun nan sante frajil, li te mouri nan laj sèt edmi nan Meudon, 4 jen 1789, pandan eta yo jeneral.
Nesans ak batèm
[modifye | modifye kòd]Nesans an reta nan Dofin la fache fanmi wa a, ruine espwa yo nan Konte Provence, fiti Louis XVIII la, jouk lè sa a eritye fotèy la nan Lafrans.
Louis Joseph te batize 22 oktòb 1781, jou nesans li, nan chapèl Palè Versailles pa Louis René Édouard de Rohan, gran chapèl Lafrans, an prezans Honoré Nicolas Brocquevielle, prèt pawas Notre-Dam Vèsay : parenn li se Anperè Joseph II nan Otrich, reprezante pa Louis Stanislas Xavier an Frans, fiti Louis XVIII, ak Marenn li se Marie-Clotilde, Prensès Piedmont, reprezante pa Madame Élisabeth, sè wa Louis XVI.
Doktè Pierre-Édouard Brunier, doktè Timoun Lafrans, chwazi Geneviève Poitrine kòm enfimyè prensipal li, yo akize li kòm li te transmèt tibèkiloz la. Vreman vre, daprè yon temwayaj, plizyè nan pitit li yo te viktim maladi sa a e doktè a li menm te konnen. Se vre pòtrè Doktè Brunier Marie-Antoinette ak Madame Royale fè a se pa sa ki pi flate. Wa Louis XVI te chwazi nonmen yon mesye Dofiné kòm premye valet de chambre li: Pierre-Jean de Bourcet, yon ansyen lyetnan nan lame wayal la, ki ta dwe konsakre pou li jouk li mouri.
Lè Dofin a te fèt, sèlman fiti Louis XVIII la pa t 't gen kè kontan sou li paske li te pèdi estati li kòm eritye sipoze nan twòn nan. Kanta tèks ak chante ki gen rapò ak evènman an, genyen, menm jan ak nesans Madame Royale, de ekstrèm yo, men, an jeneral, pèp la kontan ak nesans sa a. Seremoni an pran plas nòmalman ak kay la nan Dofin la konstitye. Yon foul moun nan kado yo ofri bay mari oswa madanm yo: pami lòt moun yon revèy mizik ak otomat osi byen ke yon pwatrin layette ofri nan vil Pari.
Edikasyon
[modifye | modifye kòd]
Menm jan ak sè li, Marie-Thérèse, dofin an trè pre paran li. Wa a enstile nan pitit li yo yon sèten « senplisite nan lavi » : lè vizitè yo te rive Versailles, li te mande yo rele Louis-Joseph « Monsieur le Dauphin » olye de « Monseigneur ». Louis XVI, ki te siveye edikasyon li trè sere, te kòmande yon glòb tè dekapotab nan men jeograf Mancelle, konsa montre tè ki parèt ak submerged yo, ansanm ak tout sa ki ka amelyore konesans li, tankou yon seri antye de penti sou po bizon. Tout moun kontanporen li yo dekri jèn chèf la kòm yon timoun entèlijan, ki sezi pa patisipasyon li ak jantiyès li; yon jou ti prens ap jwe ak yon kamarad jwe, ki kraze yon moso porselèn, koupab la ale epi Dofin la pini. Lè timoun nan retounen denonse tèt li, yo mande Louis-Joseph poukisa li pa di laverite, ti prens la reponn : « Èske se mwen ki pou akize yon moun? ».
Yo te mennen l tou depi yon laj byen bonè nan Hospice timoun ki te twouve. Poutan Louis-Joseph gen edike pou l dirije e li montre tou yon sèten gou pou pouvwa ak otorite. Finalman, wa a te fè yon ti jaden pou pitit gason l toupre apatman l; nan sezon prentan 1785 (li te gen 3 zan nan epòk la) Louis XVI li menm te vin nan jaden ak pitit gason l ', li anseye l' kijan pou sèvi ak zouti. Sepandan, Louis XVI ak Marie-Antoinette te twò optimis sou sante Dofin an: larenn lan te deja planifye pou l marye ak nyès li Marie-Amélie nan Sicile, ki te fèt an 1782.
Komarad li te jwe Adèle d'Osmond (avni Comtesse de Boigne, li te ye jodi a pou memwa li), ki te rete Versailles, manman l 'te dam nan datant pou Madame Adélaïde.
Maladi
[modifye | modifye kòd]
Avril 1784, Dofin an sezi ak gwo lafyèv. Yo te mennen l nan La Muette, kote li refè byen vit.
Nan mwa mas 1785, li te sibi variolation nan La Muette. Konsekans yo pa grav, men sante li rete andikape.
Nan mwa avril 1786, gwo lafyèv yo te kòmanse ankò. Dofin nan souke ak mouvman lafyèv, ki enkyete sèlman anpil ti antouraj li yo. Sa yo se premye sentòm tibèkiloz. Nou remake ke kolòn vètebral li kòmanse pliye. Nan mwa Oktòb 1786, dofen an te pase nan men gason (sa vle di, lè timoun nan rive nan laj 7 ane epi li kite mond lan nan fanm pou sa a nan gason). Pandan seremoni an, nou jwenn ke li gen difikilte pou mache e ke kò li pote tras nan ti anpoul.
Pandan ane 1786 ak 1787, nou vle dwat kolòn vètebral la nan dofen an pa mwayen korse fè.
Soti nan janvye 1788, li te boule nan yon lafyèv dousman. Maladi a pwogrese rapidman. Doktè Petit fè dyagnostik kari vètebral. Dofin nan gen vètèb gangrenous epi li pa ka siviv pou lontan. Dapre Marquis de Bombelles, nou tann twò lontan epi Dofin la pèdi. « Si pitit gason m nan te yon pitit gason prive, li ta byen » di larenn lan.
Nan dat 4 me 1789, li te asiste pwosesyon depite yo nan Estates Jeneral yo soti nan yon balkon, kouche sou yon fotèy. Yon ti tan apre, yo te transpòte l nan Meudon, avèk lespwa ke lè l t ap respire a ta ka benefisye l; maladi a, jan larenn lan te note, Lè sa a, te fè « pwogrè tèt chaje » nan li.
Louis-Joseph te mouri nan dat 4 jen 1789 nan Chato nan Meudon nan laj 7 an edmi, nan gwo dezespwa de paran li yo ak sè l ', ki te gwo eseye pa pèt sa a.
Nan dat 8 jen 1789, delegasyon noblès la, klèje ak twazyèm byen te vin bese devan rès mòtèl Dofin nan Château de Meudon.
Antèman li te fèt 13 jen 1789 : yo te transpòte kò l 'nan bazilik Saint-Denis, nekropol wa Lafrans, pou antere l' la, an prezans Louis-Joseph de Montmorency-Laval, kadinal ak evèk la. Metz, omonè gwo tribinal, Albert Séjan, prèt legliz wayal ak pawas Meudon, François-Henri d'Harcourt, gouvènè chèf ki mouri a ak Henri-Évrard de Dreux-Brézé, gran mèt seremoni, men nan absans la nan koup wayal la depi etikèt te entèdi wa a ak larenn yo dwe konfwonte ak lanmò yon twazyèm pati (ak akonpaye rès yo jouk antèman an). Epi yo te pote kè l nan chapèl Sainte-Anne (ki rele « chapel nan kè » ki gen kè anbalame karannsenk wa ak rèn Lafrans) legliz Val-de-Grâce.