Lagè nan sid

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib

[1]Lagè nan sid se yon gè ki proklame nan mwa dawout 1793 pa jeneral Tousen. Anvan yo te kite koloni an, Édouviy otorize Rigo pou l te ale leyogan lite rive obeyi Tousen. Tousen te rive vyole sa epi Roum, te rive fè yon reyinyon pòtoprens avèk general plim. Gè nan sid se yon gè kite kòmanse nan lane 1799 e ki ta pwal fini nan lane 1799, gè sa te fèt nan objektif pou kontwole yon fwa ankò endepandans Ayiti.

Kontèks politik

An dawout 1998, Gè nan sid te gen yon ti non yo te rele gè akouto. Tousen Louvèti te genyen tout rediksyon britanik yo e li te okipe ankò lwès de tout zile a. Yo siyen yon akò antre de (2) pati Tousen te rive konprann tout sa ki tap reflete yo.

Degradasyon de relasyon Tousen òganise, nan oktòb 1798, yon revolisyon populè e yo te fòse Edouvil kite lil la. Ide lite genyen yan poul te fòse kite lil la, Edouvil rechaje general Andre Rigo kontrole sid de lil antye, de nan tout sa ke Tousen tekonn dil.

An jwen 1799, Tousen resevwa èd Desalin epi Rigo chef de milat resevwa èd Alekssandpetyon. yonn nan sòlda nwa trayi elal jwenn gwoup milat la. yo te wèl tan kou se yon koufizyon kan de nwa reprezante pa Tousen e kan milat la reprezante pa Rigo. Konfizwon antre de nèg yo pat sèlman pou kesyon dekoulè men yon gro gè pou kesyon de kontrole teritwaġ.LI te enpeche yon gro gè ak tout yon detèminasyon kont milat nan sid yo; prèske 10 000 mouri malgre komisè Maglwa Anbwaz ki sove lavi de yon santèn fanmi ki respekte a jakmèl epi yo vin konsiderel tankou yon ero pou pèp jamèl la nan tan sa kipral nome kòmandan de jakmèl an 1802 pa Janjak Desalin.[modifye | modifye kòd]

nan mas 1800, aprè gro krizsa nan jakmèl anba difikilte Tousen Louvèti, Endre RIgo fè vwayaj li pou anfrans e lipa janm tounen pandan twazan Tousen te soti genyen nan gro gè de kouto

Referans[modifye | modifye kòd]

[2]

  1. 1. Frederic regent. op. cit., p.257
  2. 1. Frederic Regent,op. cit., p.257