Inondasyon Johnstown 1889
Inondasyon Johnstown 1889 la (ke yo rele lokalman (en) Great Flood of 1889 ) se yon evènman ki make nan istwa Etazini, ki te fèt nan dat 31 me 1889[1]. Inondasyon an se rezilta echèk katastwòf baraj South Fork, yon afliyan, ki sitiye 23 km nan tèt vil Johnstown (Pennsylvania), apre plizyè jou gwo lapli. Plis pase 18,2 milyon m3 dlo yo te lage, ki te fòme yon vag separasyon plis pase dis mèt wotè ki te devaste vil la, touye plis pase 2 200 moun ak lakòz plis pase 17 milyon dola US domaj an 1889 (ekivalan a $484 milyon jodi a) [2].
Se te youn nan premye gwo katastwòf nan istwa Lakwa Wouj Ameriken an, lè sa a sou lidèchip Clara Barton . Tout Etazini ak dizuit peyi etranje kontribye nan asistans viktim yo. Byenke youn nan pi gwo kòz katastwòf la se te move antretyen baraj la pa pwopriyetè li yo, sivivan yo pa jwenn okenn konpansasyon nan tribinal yo. Sitiyasyon sa a, ki pwovoke yon rèl jeneral, lakoz yon evolisyon lejislatif: nan zafè rechèch sou responsablite sivil, se pa viktim nan ankò ki dwe pwouve neglijans nan akize a, sa dwe apati de kounye a onore responsablite ekstra-kontraktyèl yo.
Evènman[modifye | modifye kòd]
Nan dat 28 me 1889, yon gwo depresyon te fòme sou Nebraska ak Kansas . apresa, li te deplase nan zòn lè pou frape Pennsylvania de jou pita. Anpil lapli ki t ap tonbe lè sa te pi move pase sa yo pa te janm anrejistre nan rejyon an. Estasyon yo. Kò Siyal Lame Etazini anrejistre 150 a 250 mm presipitasyon nan vennkat èdtan. Rejyon an te gen anpil mòn, dlo a koule desann pant yo epi byen vit rantre nan riso ak rivyè yo. Pandan nuit la, kous dlo sa yo te vin tounen toran plen ak debri ki gen ladan poto telegrafik ak seksyon tren.
Nan maten 31 me1889, Rivyè Conemaugh ki te pase Johnstown te nan limit pou debòde, li te depase yon ti kras pita. Baraj South Fork la te montre siy frajilite pandan rezèvwa a te ranpli epi devèsman an pa t evakye inondasyon an paske li te bouche ak debri ki te akimile sou griyaj pwason an. Elias Unger, prezidan klèb prive a ki te abite nan kay Unger toupre baraj la, te enspekte estrikti a epi li te wè dlo a t ap rive nan tèt estrikti a. Li te rasanble mesye ki disponib yo pou eseye retire debri nan defoulman an, fouye yon brèch sifas pou sèvi kòm yon devèsman ijans, ak rivaj rès baraj la.
Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]
- (en) Yon pati nan atik sa a oswa tout atik la soti nan Wikipedya en anglè Ki gen pou tit « Johnstown Flood » (gade lis otè yo).
- ↑ (angle) en Parcs nationaux des États-Unis, « Nature & Science », Johnstown Flood National Memorial, Gouvernement des États-Unis, (consulté le ).
- ↑ (en) Christine Gibson, « Our 10 Greatest Natural Disasters », American Heritage, vol. 57, no 4, , p. 5-6 (lire en ligne, consulté le ).
Gade tou[modifye | modifye kòd]
Sou lòt pwojè yo :
Inondasyon Johnstown 1889, sou Wikimedia Commons
Bibliyografi[modifye | modifye kòd]
(en) David McCullough, The Johnstown Flood, New York, Simon & Schuster, , 2e éd., 304 p., poche (ISBN 978-0-671-20714-4, présentation en ligne).
- (en) Willis Fletcher Johnson, History of the Johnstown Flood, J. W. Keeler & co., 1889, 445 p. (lire en ligne).
- (en) Richard O'Connor, Johnstown : The Day The Dam Broke, J.B.Lippincott Company, 1957, 270 p. (lire en ligne).
lyen ekstèn[modifye | modifye kòd]
- (angle) en « Johnstown Flood Museum ». Archived from the original on 2013-11-04. Retrieved 2014-03-15.
- (angle) en « The Great Johnstown Flood of 1889 ». Johnstown Flood memorial. National Park Service. Retrieved 2011-05-23.
- (angle) en « Run for Your Lives!: The Johnstown Flood of 1889 ». Teaching with Historic Places (TwHP) lesson plan. National Park Service. Retrieved 2011-05-23.
- (angle) en Walter Smoter Frank. « A new look at the Engineering of the Johnstown Flood Dam ». Retrieved 2011-05-23.
- (angle) en Conchart.com. « Map and Timeline of the Johnstown flood ». Retrieved 2011-05-23.