Henry Box Brown
| Nesans |
Vijini |
|---|---|
| Lanmò |
Towonto |
| Nasyonalite | ameriken |
| Peyi nesans | Etazini |
Henry "Box" Brown, ki fèt an 1815 nan eta Vijini (Etazini) epi ki mouri 15 jen 1897 nan Towonto (Kanada), se te yon esklav ki soti nan Vijini, Etazini e li te pi popilè paske li te sove nan eta Vijini esklav volontèman fèmen nan yon pasèl lapòs te voye nan eta vwazen abolisyonis Pennsilvani.
Biyografi
[modifye | modifye kòd]Henry Brown te fèt esklav an 1815 nan konte Louisa, Vijini. An 1830 yo te voye li nan Richmond, kapital eta a, pou li travay nan yon faktori tabak. Aprè sa, li marye ak yon lòt esklav, Nancy, ak ki moun li te gen omwen twa (3) pitit. Brown sèvi ak salè li pou peye mèt Nancy pou tan li ak pitit li yo. Men, an 1848, madanm li ak pitit li yo te vann bay yon machann esklav epi yo te voye nan Kawolin dinò, san Henry Brown te kapab opoze li.
Depi lè sa a, Henry Brown detèmine pou li genyen libète li. Avèk èd yon zanmi, James CA Smith, yon moun lib, ak yon kòdonye blan ki senpatik ki rele Samuel Smith, Brown fè yon plan pou li voye li pa lapòs nan yon bwat, li pase pakè a pou voye manje nòmal. Lè sa a, Brown peye Samuel Smith ak lajan an akimile nan travay di, ki te fè kontak ak abolisyonis la nan Filadelfi James Miller McKim. McKim te dakò resevwa bwat la. Brown fèmen nan yon bwat an bwa epi yo voye soti Richmond nan Filadelfi, yon vwayaj nan 442 kilomèt. Bwat la se 1.50 mèt pwofondè, 1.20 mèt lajè ak mwens pase yon mèt longè; Brown se 1,73 m wotè ak peze 91 kg. Pandan vwayaj la, ki kòmanse sou 23 mas 1849, Bwat Brown a transpòte plizyè fason : kabwèt, epi tren, bato vapè, kabwèt, tren, sou yon Ferry, tren, epi finalman pa kabwèt livrezon. Plizyè fwa moun ki ap okipe yo te mete bwat la tèt anba oswa yo te manipile li avèk vyolans, men Brown te rete enpasib epi pa janm trayi prezans li. Atravè chans ak fòs karaktè li, Brown andire yon vwayaj 26 èdtan.
Lè yo rive, Miller McKim, William Still ak lòt manm "Comité de vigilance de Philadelphie" resevwa bwat ki gen Brown. Lè Brown te lage, li te pwononse fraz sa a pi popilè ke youn nan moun ki te prezan yo te rapòte : "Koman nou ye, mesye ? Aprè sa, li chante yon sòm nan Bib la chwazi pou okazyon an.
Henry Brown vin yon pòtpawòl pi popilè pou(Anti-Slavery Society Sosyete Anti-Esklavaj la. Yo te ba li ti non "Box" (bwat oswa kès) nan konvansyon kont esklavaj la nan Boston, nan mwa me 1849. Aprè sa li te itilize non Henry Box Brown. Li pibliye de (2) vèsyon otobiyografi li a, premye a nan Boston an 1849 ak dezyèm lan nan Angletè an 1851, Récit de la vie d'Henry Box Brown (Narrative of the Life of the Henry Box Brown). Brown òganize egzibisyon yon panorama ki rele Iwa esklavaj nan Nòdès Etazini anvan yo te fòse yo emigre nan Angletè, aprè adopsyon an 1850 nan lwa sou esklav fugitif (Fugitive Slave Act la). Brown te fè yon toune Angletè ak panorama anti-esklavaj li pandan dis (10) ane kap vini yo, yo te fèt plizyè santèn fwa nan yon ane epi vizite prèske chak vil pandan peryòd sa a.
Brown te jwe nan espektak angle pandan 25 ane, jiska 1875. Nan ane 1860 yo, li te kòmanse jwe wòl yon fasinan, epi tousuit apre kòm yon konjiratè, anba non sèn Pwof. H. Box Brown ak Prens Afriken an. Li marye yon dezyèm fwa epi li fonde yon nouvo fanmi. An 1875, li te retounen Ozetazini ak yon pyès teyat fanmi sou maji.
Rezirèksyon Henry Box Brown nan Philadelphia, yon litografi pa Samuel Rowse, ki dekri Henry Brown soti nan konpayi transpòtè bwat la nan Filadelfi te pibliye pou ede ranmase lajan yo pwodui lajan pou panorama anti-esklavaj Brown la. Se sèlman youn nan twa (3) litograf orijinal li te ye, ki rete nan koleksyon Sosyete Istorik Virginia nan Richmond.
Yon moniman dedye a Henry "Box" Brown sou Canal Walk nan sant vil Richmond, yon eskilti asye ki repwodui kès li te chape avèk li.
An 1997, Brown te sijè a nan yon pyès teyat pa Tony Kushner ki gen tit Henry Box Brown or the Mirror of Slavery.
Bibliyografi
[modifye | modifye kòd]- Brown, Henry (1851). Lee and Glynn, ed. Narrative of the Life of Henry Box Brown. Manchester, England.
- Brown, Henry (2003). Oxford University Press, ed. Narrative of the Life of Henry Box Brown. 0195148541. (version révisée avec une introduction de Richard Newman, auparavant d'Henry Louis Gates, Jr.)
- Ruggles, Jeffrey (2003). Library of Virginia, ed. The Unboxing of Henry Brown. Richmond, Virginia. 0884902005.
- Levine, Ellen (2007). Scholastic Press, ed. Henry's Freedom Box: A True Story from the Underground Railroad. New York. 043977733X.