Diskite:Dinozò

Le contenu de la page n’est pas pris en charge dans d’autres langues.
Depi Wikipedya, ansiklopedi lib

Dinozò Depi Wikipedya, ansiklopedi lib la Ale nan: Navigasyon, Fouye Pou sèvi ak lòt, wè Fantasy (almanak gregoryen). Paj semi-pwoteje Dinozò Dinozò Tanporèl seri: Anreta triyazik-anreta Kretase, 231.4-65.5 Ma PreЄ

Pitit Takson av siviv prezante skelèt monte nan Tyrannosaurus (agòch) ak Apatosaurus (adwat) nan Mize Ameriken an Natural History Syantifik klasifikasyon [e] Ini: Animalia Filom: Chordata Class: Reptilia (Rèy): Ornithodira (Rèy): Dinosauromorpha (Rèy): Dinosauriformes Superorder: Dinosauria Owen, 1842 Lòd ak suborders 

   * † Ornithischia
         o † Cerapoda
         o † Thyreophora
   * Saurischia
         o † Sauropodomorpha
         o Theropoda

Dinozò yo se yon gwoup divès bèt ki te dominan mamifè yo terès pou plis pase 160 milyon ane, nan fen peryòd la triyazik (apeprè 230 milyon ane) jouk nan fen Kretase a (apeprè 65 milyon ane de sa). disparisyon nan pi espès dinozò te fèt pandan evènman an disparisyon Kretase-Supérieur. dosye fosil la endike ke zwazo evolye nan dinozò theropod pandan peryòd la Jurassic. Kèk ladan yo siviv evènman an disparisyon Kretase-Supérieur, tankou zansèt yo nan tout zwazo modèn. Konsekamman, nan sistèm klasifikasyon modèn, zwazo ap konsidere kòm yon kalite dinozò-gwoup la sèlman kote ki te siviv jou a prezan. [1] [2]

Dinozò yo se yon gwoup ak divès kalite bèt ki;. Zwazo, nan plis pase 9,000 espès yo, se gwoup la ki pi divèsifye nan vètebre apa pwason perciform [3] paleontolog te idantifye plis pase 500 jenerasyon distenk [4] ak plis pase 1,000 diferan espès ki pa- dinozò avyè. [5] dinozor yo reprezante sou tout kontinan nan toulède espès ègziste ak rès fosil. [6] Kèk dinozò yo oswa yo te èbivò, lòt carnivore. Kèk te bipèd, lòt quadrupedal, ak lòt moun yo te kapab chanjman ant sa yo atitid kò. Anpil non-avyè espès devlope elabore modifikasyon skelèt tankou kòn zam decharne, oswa anblèm. dinozò grip yo te dominan planèt la vole vètebre depi disparisyon nan pterosaurs yo. Malgre ke jeneralman li te ye pou gwosè nan gwo nan kèk espès, pifò dinozò yo te imen-gwosè oswa menm pi piti. Pifò nan gwoup dinozò yo konnen gen bati nich li mete ze.

te tèm "dinozò a" envantè nan 1842 pa angle paleontolojist Richard Owen a, ak result soti nan δεινός grèk (deinos) "terib, pwisan, etonan" + σαῦρος (sauros) "zandolit". Atravè premye mwatye ventyèm syèk la, pifò nan kominote syantifik la te kwè dinozò yo te paresseux, inentelijan bèt frèt-vigoureu. Pi plis rechèch fèt depi lane 1970 yo, sepandan, te endike ke dinozò yo te bèt aktif avèk metabolism elve ak adaptasyon anpil pou entèaksyon sosyal.

Depi fosil dinozò yo premye yo te rekonèt nan diznevyèm syèk la bonè bonè, monte skelèt dinozò yo te pi gwo atraksyon nan mize nan lemonn lan, ak dinozò te vin tounen yon pati nan kilti nan lemonn. Yo te prezante nan pi bon vann-liv ak fim tankou Jurassic Park, ak dekouvèt nouvo yo regilyèman kouvri nan medya yo. Nan diskou enfòmèl, se mo "dinozò nan" sèvi ak dekri bagay ki impractically gwo, ralanti-deplase, demode, oswa mare pou disparisyon, [7] reflete opinyon an demode ki dinozò yo te maladapted monstr nan mond lan tan lontan. Matyè [Kache] 

   * 1 etimoloji
   * 2 Modern definisyon
         o 2.1 Jeneral deskripsyon
         o 2.2 distenksyon karakteristik kò
   * 3 Natural History
         o 3.1 Orijin ak evolisyon bonè bonè
         o 3.2 Low diversified nan Kretase a
         o 3.3 klasifikasyon
         o 3.4 Evolisyon ak paleobiogeography
   * 4 Paleobiology
         o 4.1 Size
               + 4.1.1 pi gwo e pi piti
         o 4.2 Konpòtman
         o 4.3 Kominikasyon ak vokalizasyon
         o 4.4 fizyoloji
         o 4.5 Soft tisi ak ADN
   * 5 prèv ak orijin nan zwazo
         o 5.1 prèv
         o 5.2 skelèt
         o 5.3 Soft anatomi
         o 5.4 repwodiksyon byoloji
         o 5.5 Konpòtman prèv
   * 6 disparisyon
         o 6.1 evènman Enpak
         o 6.2 Deccan pyèj
         o 6.3 Si ou adapte yo ak chanje kondisyon
         o 6.4 posib Paleocene sivivan
   * 7 History of dekouvèt
         o 7.1 "Renesans dinozò"
   * 8 ilustrasyon Kiltirèl
   * 9 Gade tou
   * 10 Nòt yo ak referans
   * 11 plis lekti
   * 12 External links

Etimoloji

Dinosauria a Takson te fòmèlman rele nan 1842 pa Sir Owen Richard, ki moun ki itilize li nan refere nan "branch fanmi an distenk oswa lòd sub-of Saurian Rèptil" ki te Lè sa a, yo te rekonèt nan Angletè ak atravè mond lan [8]:. 103 tèm nan se sòti δεινός an grèk mo (deinos siyifikasyon "terib", "pouvwa", oswa "prodij") ak σαῦρος (sauros siyifikasyon "zandolit" oswa "reptil") [8]:. 103 [9] Menm si non an taksinomik gen souvan yo te entèprete kòm yon referans dan dinozò ', grif, ak lòt karakteristik formidable, Owen entansyon li senpleman suscité gwosè yo ak chapo ba. [10] Nan familye "dinozò" angle a pafwa itilize dekri yon bagay demode oubyen échoué oswa moun , [11] malgre 160 milyon dola gouvènen ane dinozò yo ak abondans global la ak divèsite nan pitit pitit avyè yo: modèn-jou zwazo. Modèn definisyon Triceratops chapant nan Istwa a American Museum of Natural nan New York City

Anba taksonomik filojenetik, dinozò yo dabitid defini kòm gwoup la ki gen "Triceratops, Neornithes [modèn zwazo], ki pi resan yo zansèt komen, ak tout pitit pitit." [12] Li te gen tou yo te sigjere ke Dinosauria dwe defini ak respè nan pi dènye zansèt komen pou Megalosaurus ak Iguanodon, paske sa yo te de jenerasyon an twa site la Richard Owen lè li rekonèt Dinosauria. [13] yo Toude rezilta definisyon an mete nan menm bèt ki te defini kòm dinozò, tankou theropods (sitou bipèd kanivò) , sauropodomorphs (sitou gwo kwadrupèd èbivò ak kou long ak ke), ankylosaurians (blende kwadrupèd èbivò), stegosaurians (blende kwadrupèd èbivò), ceratopsians (kwadrupèd èbivò ak kat kòn ak header), ak ornithopods (bipèd oswa quadrupedal èbivò tankou bòdwo kanna "- "). Sa yo definisyon yo ekri koresponn ak konsepsyon syantifik la dinozò ki antérieur itilize nan modèn nan phylogenetics. se Kontinuite nan siyifikasyon gen entansyon pou anpeche konfizyon sou sa ki tèm "dinozò a" vle di.

Gen yon konsansis lajè nan mitan paleontolog ki zwazo ki pitit pitit yo nan dinozò theropod. Sèvi ak strik definisyon an cladistical ke tout pitit ak pitit pitit yon sèl zansèt komen yo dwe enkli nan yon gwoup pou gwoup sa yo dwe natirèl, zwazo ta dwe konsa dinozò ak dinozò yo, Se poutèt sa, yo pa disparèt. Zwazo yo klase pa pi paleontolog kòm bagay Maniraptora a sougwoup yo, ki coelurosaurs, ki theropods, ki saurischians, ki dinozò. [14]

Soti nan pwen nan View nan cladistics, zwazo yo dinozò, men nan diskou òdinè mo "dinozò a" pa enkli zwazo. Anplis, refere a dinozò ki pa zwazo kòm "dinozò non-avyè" se konpleks. Pou klè, atik sa a pral sèvi ak "dinozò" kòm yon sinonim pou "dinozò non-avyè". Tèm "non-avyè dinozò" an pral itilize pou mete aksan sa nesesè. Deskripsyon jeneral Stegosaurus chapant, Field Museum, Chicago

Sèvi ak youn nan definisyon ki pi wo a, dinozò (Akote de zwazo) ka jeneralman dekri tankou reptil terès archosaurian ak branch fèt drese anba kò a, ki te egziste nan anreta triyazik an (premye parèt nan etap la Carnian fon) nan Kretase a anreta (pral disparèt nan fen Maastrichtian a). [15] Anpil bèt pre-istorik yo se popilè vin ansent a tankou dinozò yo, tankou ichthyosaurs, mosasaurs, plesiosaurs, pterosaurs, ak Dimetrodon, men yo pa klasifye syantifikman tankou dinozò. Marin reptil tankou ichthyosaurs, mosasaurs, ak plesiosaurs te ni terès ni archosaurs; pterosaurs te archosaurs, men se pa terès;. Epi Dimetrodon te yon bèt Pèmeyen pi byen relasyon ak mamifè [16] dinozor yo te dominan mamifè yo terès la mezozoik la, espesyalman Jurassic a ak Kretase. lòt gwoup bèt ki te limite nan gwosè ak nich;. mamifè, pou egzanp, raman depase gwosè yon chat, epi yo te jeneralman rat-gwosè kanivò nan karanklou ti [17] Yon eksepsyon remakab se Repenomamus giganticus, yon triconodont peze ant 12 kilogram (26 lb) ak 14 kilogram (31 lb) ki li te ye yo te manje ti dinozò tankou jenn Psittacosaurus. [18]

Dinozò yo te yon gwoup anpil anpil bèt ki varye; selon yon etid 2006, plis pase 500 jenerasyon dinozò yo te idantifye ak sètitid twò lwen, epi ki gen kantite total jenerasyon konsève nan dosye a fosil yo te estime a ozalantou 1850, prèske 75% nan yo ki rete dekouvri. [4] Yon etid pi bonè prevwa ki sou 3400 jenerasyon dinozò te egziste, ki enkli anpil ki pa ta konsève nan dosye a fosil. [19] Kòm la, 17 septanm 2008, 1047 diferan espès nan dinozò yo te rele . [5] Kèk te èbivò, lòt carnivore. Kèk dinozò yo te bipeds, gen kèk te kwadrupèd, ak lòt moun, tankou Ammosaurus ak Iguanodon, te kapab mache menm jan fasil sou de oubyen kat pye. Anpil moun te decharne zam, oswa modifikasyon kran tankou kòn ak anblèm. Malgre ke li te ye pou gwosè gwo, dinozò yo te anpil moun ki menm gwosè oswa pi piti. Dinozò rès yo te jwenn sou tout kontinan sou Latè, tankou Antatik. [6] Pa gen dinozò yo konnen gen viv nan abita maren oswa ayeryen, byenke li posib gen kèk theropods plim yo te trak. Genyen tou prèv ki montre kèk spinosaurids te gen abitid semi-akwatik. [20] Karakteristik distenktif kò

Pandan dènye dekouvèt yo te fè li pi difisil ou prezante yon inivèsèl-dakò sou lis karakteristik distenktif dinozò ', preske tout dinozò te dekouvri modifikasyon twò lwen pataje kèk chapant lan zansèt archosaurian. Malgre ke kèk gwoup pita nan dinozò tap plis edite vèsyon sa yo karakteristik yo, yo ap konsidere kòm òdinè atravè Dinosauria; dinozò yo te gen pi bonè yo, yo pase yo sou ak tout pitit pitit yo. Tankou karakteristik komen atravè yon gwoup taksinomik yo rele synapomorphies.

synapomorphies Fantasy enkli yon Crest alonjé sou umerus yo, oswa anwo zo bra, nan akomode atachman nan misk deltopectoral; yon etajè nan dèyè a ilyon a, oswa prensipal zo anch; yon tibya, oswa zo Shin, prezante yon laj pi ba kwen ak yon bouden montre soti ak dèyè a; ak yon projection moute sou astragal yo, youn nan zo yo cheviy, ki pwotèj li nan tibya a [12]. Edmontonia te yon dinozò blende gwoup la Ankylosauria

te yon varyete karakteristik lòt skelèt pataje nan dinozò anpil. Sepandan, paske yo te swa komen nan lòt gwoup nan archosaurs oswa yo pa te prezan nan tout dinozò bonè, karakteristik sa yo yo pa konsidere yo dwe synapomorphies. Pou egzanp, tankou reptil diapsid, dinozò ancestrally te gen de pè fenestrae tanporèl (ouvèti nan zo bwa tèt la dèyè je yo), ak kòm manm gwoup la diapsid Archosauria, te ouvèti adisyonèl nan machwè nan machwè yo ak pi ba. [21] Met sou sa, plizyè karakteristik yon fwa te panse yo dwe synapomorphies yo kounye a li te ye gen parèt devan dinozò, oswa yo te absan nan dinozò yo ak premye poukont evolye nan gwoup dinozò diferan. Sa yo gen ladan yon omoplat alonjé, oswa lam zepòl; yon sakrom konpoze ak twa oswa plis vèrtebro Fusion (twa yo jwenn nan kèk archosaurs lòt, men se sèlman de yo se te jwenn nan Herrerasaurus); Socket [12] ak yon asetabulom, oswa anch, ak yon . twou nan sant la sifas anndan li (fèmen an saturnal, pou egzanp) [22] Yon lòt difikilte nan detèmine klerman karakteristik dinosaurian se ke dinozò bonè ak archosaurs lòt nan anreta triyazik a yo souvan mal li te ye e yo te sanble nan plizyè fason; sa yo bèt yo te gen pafwa misidentified nan literati an. [23] Hip jwenti ak atitid hindlimb

Dinozò te kanpe vètikal nan yon fason ki sanble ak mamifè yo ki pi modèn, men distenk soti nan pi reptil lòt, ki soti nan branch s'étandr swa bò. [24] pozisyon yo te jis nan devlopman yon rekreyasyon lateral ap fè fas nan basen yo (anjeneral yon Socket louvri ) ak yon korespondan extérieur fas tèt distenk sou femoral la. [25] pwèstans drese yo pèmèt dinozò respire pi fasilman pandan deplase, sa ki pèmèt chans rezistans ak nivo aktivite ki depase moun nan reptil "etandu." [26] drese branch pwobableman tou te ede sipò evolisyon nan gwosè gwo pa diminye koube ensiste sou branch. [27] Kèk archosaurs non-dinosaurian, tankou rauisuchians, tou te drese branch men li reyalize sa a pa yon "gwo poto drese" konfigirasyon nan jwenti nan anch, kote olye pou yo gen yon projection soti nan insert a femoral sou yon Socket sou anch lan, anwo zo nan basen te tourne fòme yon etajè sayi. [27] Natirèl istwa Orijin ak evolisyon bonè bonè Prensipal atik: Evolisyon an dinozò Marasuchus, yon ornithodiran dinozò ki tankou

Pou yon tan Anpil syantis kwè dinozò yo te polyphyletic ak gwoup miltip nan "dinozò" gen rapò évolué akòz presyon sanblab, [28] [29] [30] Men, dinozò yo kounye a li te ye gen ki fòme yon gwoup sèl. [12] [31 ]

Dinozò difere soti nan zansèt archosaur yo apeprè 230 milyon ane pandan Mwayen nan peryòd anreta triyazik, apeprè 20 milyon ane apre evènman an disparisyon Pèmeyen-triyazik siye soti yon estime 95% nan tout lavi sou Latè. [32] [33] radyometri date nan fòmasyon wòch la ki genyen soti nan fosil dinozò yo genus bonè bonè Eoraptor tabli prezans li nan dosye-a fosil yo nan moman sa. Paleontolog kwè Eoraptor sanble zansèt an komen nan tout dinozò; [34] si se vre, karakteristik li yo sijere ke dinozò yo an premye te piti, predatè bipèd [35] dekouvèt la primitif, ornithodirans tankou Marasuchus ak Lagerpeton nan dinozò-renmen. Ajanten Middle triyazik kouch sipòte sa a View; analiz de reprann fosil sijere ke bèt sa yo yo te vre piti, predatè bipèd.

Lè dinozò te parèt, abita terès yo te okipe pa divès kalite archosaurs fondamantal ak terapsid, tankou aetosaurs, cynodonts, dicynodonts, ornithosuchids, rauisuchias, rhynchosaurs ak. Pifò nan lòt bèt sa yo te vin disparèt nan triyazik la, nan youn nan de evènman yo. Premye, nan sou fwontyè ant etap yo Carnian ak Norian fon (apeprè 215 milyon ane), dicynodonts ak yon varyete archosauromorphs baz, ki enkli prolacertiforms yo ak rhynchosaurs, te vin disparèt. Sa a te swiv nan evènman an disparisyon (apeprè 200 milyon ane de sa) triyazik-Jurassic, ki te wè nan fen pifò nan gwoup yo lòt kote nan archosaurs bonè bonè, tankou aetosaurs, ornithosuchids, phytosaurs, rauisuchians ak. Pèt sa yo kite dèyè yon fon peyi crocodylomorphs, dinozò, mamifè, pterosaurians, tòti ak. [12] Konplè chapant nan yon dinozò bonè bonè carnivore, parèt nan yon ka vè nan yon mize fòm yo bonè bonè Herrerasaurus (gwo), Eoraptor (piti) ak yon zo bwa tèt Plateosaurus

premye liy yo kèk nan dinozò primitif divèsifye nan etap yo nan triyazik a Carnian ak Norian, plis chans pa okipe nich yo nan gwoup ki te vin disparèt. Tradisyonèlman, dinozò yo te panse li te ranplase varyete nan lòt bèt peyi triyazik pa pwouve siperyè a yon peryòd tan nan konpetisyon. Sa a kounye a parèt fasil, pou plizyè rezon. Dinozò pa montre yon modèl nan ogmante gradyèlman nan divèsite ak nimewo, jan yo ta dwe prevwa si yo te ranplase konkou lòt gwoup; olye, yo te trè ra nan Carnian a, fè moute sèlman 1-2% nan moun ki prezan nan fon. Nan Norian a, sepandan, apre disparisyon nan gwoup plizyè lòt yo, yo te vin eleman enpòtan nan fon, sa ki reprezante 50-90% nan moun. Epitou, sa ki te wè li kòm yon adaptasyon kle nan dinozò, pozisyon vètikal yo, se kounye a li te ye li te prezan nan gwoup plizyè kontanporen ki te pa tankou siksè (aetosaurs, ornithosuchids, rauisuchians, ak kèk gwoup crocodylomorphs). Finalman, triyazik la anreta limenm te yon lè nan gwo soulèvman nan lavi, ak chanjman nan lavi plant, lavi maren, ak klima. [12] Crurotarsans, jodi a reprezante sèlman pa krokodilyen men nan triyazik la anreta tou global tankou gwoup kounye a-disparèt tankou aetosaurs, phytosaurs, ornithosuchians, ak rauisuchians, yo te aktyèlman pi divèsifye nan triyazik la anreta pase dinozò, ki endike siviv nan dinozò te gen plis fè ak chans pase siperyorite. [36] Low diversified nan Kretase a

analize Estatistik baze sou done kri sijere ke dinozò divèsifye, sètadi ki kantite espès yo te ogmante, nan Kretase a anreta. Sepandan an Jiyè T. Graeme 2008 Lloyd et al. te diskite ke sa a diversified aparan te yon ilizyon ki koze pa echantiyon patipri, paske anreta Kretase wòch yo te trè lou etidye. Okontrè, yo te ekri, dinozò sibi sèlman de diversifications enpòtan nan Kretase a anreta, radyasyon inisyal la nan euhadrosaurs yo ak ceratopsians. Nan Kretase nan Mitan, plant yo angiosperm flè te vin yon pati enpòtan nan ekosistèm lan terès yo, ki te gen anvan yo te domine pa gymnosperms tankou rezineu. Dinozò coprolites (fosilize fimye) endike ke, pandan ke kèk manje anjyospèrm, pifò èbivò dinozò sitou manje gymnosperms. Antretan ensèk èbivò ak mamifè yo divèsifye rapidman yo pran avantaj de kalite nan nouvo plant pou manje, pandan leza, koulèv, krokodilyen ak zwazo tou divèsifye nan menm tan an. Lloyd et al. sijere ke echèk dinozò 'divèsifye kòm ekosistèm yo te chanje fini yo disparisyon. [37] Klasifikasyon Prensipal atik: Dinosaur klasifikasyon

Dinozò (tankou zwazo) se archosaurs, tankou krokodilyen modèn. skoul diapsid Archosaurs 'gen de twou, ki rele tanporèl fenestrae, ki lokalize kote misk yo machwè tache, ak yon lòt fnètr antorbital devan je yo. Pifò reptil (tankou zwazo) se diapsids; mamifè, ki gen yon sèl fnètr tanporèl, yo rele sinapsid, ak tòti, ki pa gen okenn fnètr tanporèl, se anapsids. Anatomik, dinozò pataje anpil karakteristik archosaur lòt, tankou dan ki grandi soti nan sipò olye kòm ekstansyon dirèk ki jawbones yo. Nan gwoup la archosaur, dinozò yo se diferansye pi nètman nan demach yo. janm Fantasy pwolonje dirèkteman anba kò a, tandiske pye yo nan leza ak krokodilyen s'étandr soti nan swa bò.

Kolektivman, dinozò yo toujou konsidere kòm yon superorder oswa yon klad rèy. Yo divize an de lòd, Saurischia ak Ornithischia, selon sou basen estrikti. Saurischia gen ladan moun ki Takson pataje yon zansèt plis resan komen avèk zwazo pase ak Ornithischia, pandan Ornithischia gen ladan tout Takson pataje yon zansèt plis resan komen avèk Triceratops pase ak Saurischia. Saurischians ("zandolit-hipped", ki soti nan sauros yo grèk (σαυρος) siyifikasyon "zandolit" ak iskyon (ισχιον) siyifikasyon "hip jwenti") double estrikti nan anch nan zansèt yo, ak yon zo pubis dirije cranially, oubyen vè lavan. [25 ] fòm sa a debaz yo te modifye a wotasyon pubis yo dèyè divès degre nan gwoup plizyè (Herrerasaurus, [38] therizinosauroids, [39] dromaeosaurids, [40] ak zwazo [14].) Saurischia theropods gen ladan yo (bipèd ak sitou kanivò yo, eksepte pou zwazo) ak sauropodomorphs (long-tèt di èbivò quadrupedal).

Nan kontras, ornithischians ("zwazo-hipped", ki soti nan ornitheios yo grèk (ορνιθειος) siyifikasyon "yon zwazo" ak iskyon (ισχιον) siyifikasyon "hip jwenti") te gen yon basen ki surfas resanble basen yon zwazo a: zo nan pubis te oryante caudally (dèyè-pwente) Kontrèman ak zwazo, ornithischian a pubis tou anjeneral te gen yon lòt pwosesis voye-pwente. Ornithischia gen ladan yon varyete èbivò. (NB: tèm "anch lan zandolit" ak "zwazo anch" se misnomers - zwazo evolye soti nan dinozò ak "ranch zandolit".) 

   *

     Saurischian basen estrikti (agòch bò)
   *

     Tyrannosaurus basen (ki montre saurischian estrikti - kite bò kote)
   *

     Ornithischian basen estrikti (agòch bò)
   *

     Edmontosaurus basen (ki montre ornithischian estrikti - kite bò kote)

sa a se yon klasifikasyon senplifye nan fanmi dinozò. ka yon vèsyon plis detay jwenn nan List of klasifikasyon dinozò. Plizyè Sauropods macronarian: de goch a dwat Camarasaurus, Brachiosaurus, Giraffatitan, ak Euhelopus Divès dinozò ornithopod ak heterodontosaurid youn. Lwen kite: Camptosaurus, yo kite: Iguanodon, background sant: Shantungosaurus, premye plan sant: Dryosaurus, dwa: Corythosaurus, lwen dwa (piti): Heterodontosaurus, lwen dwa (gwo) Tenontosaurus. 

   * Dinosauria

       * Saurischia (theropods ak sauropods)

           * † Herrerasaurians (bonè bonè predatè bipèd)
           * Theropods (tout bipèd; pi plis yo te kanivò)

               * † Coelophysoids (Coelophysis ak fanmi pre)
               * † Ceratosaurians (Ceratosaurus ak abelisaurids - lèt la te enpòtan anreta predatè Kretase nan kontinan sid)
               * † Spinosauroids (kò long; bra kout; kèk avèk kran kwokodil-renmen ak decharne "vwal" sou do yo)
               * † Carnosaurians (Allosaurus ak fanmi pre, tankou Carcharodontosaurus)
               * Coelurosaurians (divès, ak yon seri gwosè kò ak nich)

                   * † Tyrannosauroids (piti gwo konstriksyon, souvan avèk forelimbs redwi)
                   * † Ornithomimosaurians ("ostrich-repwodwi"; sitou enpwisan; kanivò èbivò posib)
                   * † Therizinosauroids (èbivò bipèd ak grif men gwo ak chèf ti)
                   * † Oviraptorosaurians (sitou enpwisan; rejim yo ak vi yo se sèten)
                   * † Dromaeosaurids (popilè li te ye tankou "rapas"; kanivò zwazo ki tankou)
                   * † Troodontids (ki sanble ak dromaeosaurids, men plis dousman bati)
                   * Avialans (dinozò vole, tankou zwazo modèn: se sèlman dinozò vivan yo)

           * † Sauropodomorphs (èbivò quadrupedal ak chèf piti, kou long ak palmis, ak kò elefan ki tankou)

               * † "Prosauropods" (fanmi bonè nan sauropods; ti afè gwo; kèk omnivor petèt; bipeds ak kwadrupèd)
               * † Sauropods (gwo anpil, anjeneral, sou 15 mèt long [49 pye])

                   * † Diplodocoids (kran ak ke alonjé; dan tipikman etwat ak kreyon ki tankou)
                   * † Macronarians (kran boxy; kiyè ki gen fòm oswa kreyon ki gen fòm dan)

                       * † Brachiosaurids (anpil kou; forelimbs pi long pase hindlimbs)
                       * † Titanosaurians (divès; ramase, ak ranch lajè; ki pi komen nan Kretase a anreta nan kontinan sid)

       * † Ornithischians (divès bipèd ak èbivò quadrupedal)

           * † Heterodontosaurids (kontè-oswa lakou-scale èbivò oswa omnivò ak dan chyen enpòtan)
           * † Thyreophorans (dinozò blende; sitou kwadrupèd)

               * † Ankylosaurians (scutes kòm zam prensipal; kèk te club ki tankou palmis)
               * † Stegosaurians (kranpon ak plak kòm zam prensipal)

           * † Ornithopods (divès, ki soti nan kontè-oswa bipeds lakou-scale a 12 mèt-(39 pye) bèt ki ka deplase tankou toude bipeds ak kwadrupèd; evolye yon metòd mache itilize fleksibilite zo bwa tèt ak nimewo gwo dan)

               * † Hadrosaurids ("dinozò duckbilled")

           * † Pachycephalosaurians ("zo-tèt"; bipeds ak kwasans dom oswa noueu sou kran)
           * † Ceratopsians (dinozò ki gen kòn ak header, byenke pifò fòm bonè bonè te sèlman kòmanse yo nan karakteristik sa yo)

Evolisyon ak paleobiogeography Prensipal atik: Evolisyon an dinozò

Dinozò evolisyon apre triyazik a swiv chanjman nan plant ak kote nan kontinan. Nan fen triyazik a ak Early Jurassic, kontinan yo te konekte tankou kontinan an sèl Pangaea, epi te gen yon fon dinozò mondyal sitou konpoze ak kanivò coelophysoid ak èbivò prosauropod. [41] Gymnosperm plant (patikilyèman rezineu), yon sous manje potansyèl, emi nan triyazik nan anreta. Prosauropods pa t 'gen mekanis sofistike pou manje tretman nan bouch la, ak sa yo dwe gen travay lòt mwayen kase desann manje pi lwen ansanm aparèy dijestif la. [42] omojèn an jeneral sou fon dinosaurian kontinye nan mitan an ak anreta Jurassic, kote ki pi lokalite te predatè ki gen ceratosaurians, spinosauroids, ak carnosaurians, ak èbivò ki genyen ornithischians stegosaurian ak sauropods gwo. Egzanp sa a gen ladan Formation a Morrison nan Amerik Dinò ak Tendaguru Kabann nan Tanzani. Dinozò nan Lachin montre kèk diferans, ak theropods espesyalize sinraptorid ak nòmal, long tèt di tankou sauropods Mamenchisaurus. [41] Ankylosaurians ak ornithopods yo tou te vin pi komen, men prosauropods te vin disparèt. Rezineu ak pteridophytes te plant yo pi komen. Sauropods, tankou prosauropods yo pi bonè, yo pa te tretman oral yo, men yo te ornithischians évolué vle di divès kalite fè fas ak manje nan bouch la, tankou ògàn potansyèl kenbe manje nan bouch la ki tankou yon souflèt, ak mosyon machwè moulen manje. [42] Yon lòt remakab evènman evolisyonè Jurassic a te aparans la zwazo vre, desann soti nan coelurosaurians maniraptoran. [14]

Pa Kretase a bonè ak separasyon nan kontinyèl nan Pangaea, dinozò yo te vin fòtman diferansye nan kontinan. pati a nan premye tan sa a te wè a gaye ankylosaurians, iguanodontians, ak brachiosaurids nan Ewòp, Amerik di Nò, ak Lafrik di zòn nò yo. Sa yo te pita konpletel oswa ranplase nan Lafrik pa spinosaurid gwo ak theropods carcharodontosaurid, ak sauropods rebbachisaurid ak titanosaurian, tou yo te jwenn nan Amerik di Sid. An Azi, coelurosaurians maniraptoran tankou dromaeosaurids, troodontids, ak oviraptorosaurians te vin theropods yo ki komen, ak ankylosaurids ak ceratopsians bonè bonè tankou Psittacosaurus te vin èbivò enpòtan. Antretan, Ostrali te lakay ou nan yon fon nan ankylosaurians fondamantal, hypsilophodonts, ak iguanodontians. [41] yo parèt stegosaurians gen disparèt ale nan kèk pwen nan fen mwa a Kretase bonè oswa pi bonè anreta Kretase. Yon chanjman enpòtan nan Kretase a Early, ki ta dwe Haitian nan Kretase a anreta, yo te evolisyon nan plant flè. An menm tan an, gwoup plizyè nan èbivò dinosaurian evolye fason pi plis sofistike oralman pwosesis manje. Ceratopsians devlope yon metòd pou tranche ak dan anpile yonn sou lòt nan pil, ak iguanodontians rafine yon metòd ékrazan ak batri yon dan, yon pran nan ekstrèm li nan hadrosaurids. [42] Kèk sauropods tou evolye pil dan, ki pi byen ilistre nan rebbachisaurid Nigersaurus la. [43]

Te gen twa fon dinozò jeneral nan Kretase a anreta. Nan kontinan nan zòn nò yo nan Amerik Dinò ak Lazi, theropods enpòtan yo yo te tyrannosaurids ak divès kalite ki pi piti theropods maniraptoran, avèk yon asanblaj èbivò nan hadrosaurids, ceratopsians, ankylosaurids, pachycephalosaurians ak majorite ornithischian. Nan kontinan nan zòn sid yo ki te fè moute Gondwana a kounye a-Pataje, abelisaurids te theropods yo ki komen, ak sauropods titanosaurian èbivò yo komen. Finalman, nan Ewòp, dromaeosaurids, iguanodontians rhabdodontid, ankylosaurians nodosaurid, ak sauropods titanosaurian yo te dominan. [41] florèzon plant yo te gaye anpil, [42] ak zèb yo an premye parèt nan fen Kretase. [44] yo melaj hadrosaurids ak taye lenn ceratopsians te vin anpil divès nan tout Amerik di Nò ak Azi. Theropods yo tou te gaye kòm èbivò oswa omnivò, ak therizinosaurians ak ornithomimosaurians vin komen. [42]

evènman an disparisyon Kretase-Supérieur, ki te fèt apeprè 65 milyon ane de sa nan fen peryòd Kretase a, lakòz disparisyon nan tout dinozò eksepte pou zwazo yo. Gen kèk lòt gwoup diapsid, tankou krokodilyen, leza, koulèv, sphenodontians, ak choristoderans, tou siviv evènman an. [45] Paleobiology

Konesans sou dinozò a sòti yon varyete dosye fosil yo ak non-fosil, tankou fosil zo, poupou, trackways, gastrolit, plim, enpresyon an po, ògàn entèn ak tisi mou. [46] [47] jaden Anpil nan etid kontribye nan konprann nou an dinozò, tankou fizik (sitou biomechanics), chimi, biyoloji, ak syans pou latè a (nan ki Paleontology se yon sib-disiplin). De sijè ki enterese patikilye ak etidye te gwosè dinozò ak konpòtman. Gwosè Prensipal atik: Dinosaur gwosè Echèl dyagram konpare pi gwo dinozò yo li te ye nan senk clades gwo ak yon moun

sauropods yo te pi gwo dinozò yo. Pou anpil nan epòk la dinozò, sauropods ki pi piti yo te pi gwo pase tout lòt bagay nan abita yo, epi yo pi gwo a te yon lòd nan grandè masiv plis pase nenpòt lòt bagay ki gen depi te mache sou Latè la. Jeyan mamifè pre-istorik yo tankou Indricotherium a ak Kolonbyen kolosal te dwarfed pa sauropods yo jeyan, epi sèlman yon ti ponyen nan modèn apwòch akwatik bèt oswa depase yo nan gwosè - pi miyò balèn ble a, ki rive jiska 173000 kg (381000 lb) ak plis pase 30 mèt (100 pye) nan longè. [48] Gen plizyè avantaj pwopoze pou gwosè a gwo sauropods, ki enkli pwoteksyon kont prédateurs, rediksyon nan sèvi ak enèji, ak durabilité, men li dwe pouvwa ki avantaj ki pi enpòtan se te dyetetik. gwo bèt yo pi efikas nan dijesyon pase ti bèt, paske manje depanse plis tan nan sistèm dijestif yo. Sa a tou pèmèt yo subvenir sou manje avèk pi ba valè nitritif ki pi piti pase bèt. Sauropod rete yo se sitou yo te jwenn nan fòmasyon wòch entèprete kòm sèk oswa sezon sèk, ak kapasite pou yo manje gwo kantite eleman nitritif ki ba anpil-browse ta avantaje nan anviwonman sa yo. [49]

Pifò dinozò, sepandan, yo te pi piti anpil pase sauropods yo jeyan. prèv Current sijere ke gwosè mwayèn dinozò varye atravè triyazik a, bonè bonè Jurassic, fen Jurassic ak Kretase peryòd. [34] Theropod dinozò, lè Ranje pa pwa estime nan kategori ki baze sou lòd nan grandè, ki pi souvan tonbe nan kilogram nan 100 a 1000 ( 220 2200 lb) kategori, alòske dènye pik predatè carnivorans nan kategori a 10 ak 100 kilogram (22 220 lb.) [50] mòd nan mas kò dinozò se ant youn ak dis tòn metrik. [51] sa a kontras sevè avèk gwosè a senozoik mamifè, estime nan Istwa Nasyonal la Museum of Natural tankou apeprè 2 a 5 kilogram (5 a 10 lb.) [52] Pi gwo e pi piti

Sèlman yon pousantaj ti bèt ki janm fosilize, epi pifò nan sa yo rete antere nan ki sou latè. Kèk nan espesimèn yo ki reprann yo skelèt konplete, ak enpresyon nan po yo ak lòt tisi mou yo ra. Rekonstwi yon chapant ranpli a konpare gwosè a ak mòfolojik nan zo bay moun nan sanble, espès pi byen li te ye-a se yon art erone, ak restituer misk yo ak lòt ògàn nan bèt vivan an, se nan pi bon, yon pwosesis la konjèktur edike. Kòm yon rezilta, syantis pwal pwobableman pa janm gen kèk nan dinozò yo pi gwo e pi piti. Comparative gwosè Giraffatitan

dinozò a pi wo yo ak gwo li te ye nan skelèt bon Giraffatitan brancai (deja klase kòm yon espès nan Brachiosaurus). rès yo te dekouvri li nan Tanzani ant 1907-12. Zo soti nan plizyè moun ki sanble-gwosè yo te enkòpore nan chapant a kounye a monte a, epi sou ekspozisyon nan Mize a Humboldt Bèlen an; [53] mòn sa a se 12 mèt (39 pye) wotè ak 22.5 mèt (74 pye) nan longè, epi ta gen pati nan yon bèt ki peze ant 30000 ak 60000 kilogram (70000 ak 130000 lb.) dinozò ki pi long nan ranpli a 27-kontè an (89 pye) Diplodocus long, ki te dekouvri nan Wyoming nan Etazini yo ak parèt nan Mize Carnegie Pittsburgh a Natural History an 1907. Comparative gwosè Eoraptor

Te gen pi gwo dinozò, men se konesans nan yo ki baze sou antyèman sou yon nimewo nan ti fosil fragman. Pifò nan pi gwo espesimèn yo èbivò sou dosye tout te dekouvri nan lane 1970 yo oswa pita, epi enkli Argentinosaurus an masiv, ki gen pouvwa peze 80000 100000 kilogram (90 110 tòn kout); kèk nan pi long la te mèt yo 33.5 (110 pye ) long Diplodocus hallorum [49] (Anvan Seismosaurus) ak mèt yo 33 (110 pye) long Supersaurus; [54] ak pi wo a, mèt yo 18 (59 pye) wotè Sauroposeidon, sa ki kapab te rive jwenn yon fenèt-sizyèm etaj. pi long yo tout pouvwa yo te Amphicoelias fragillimus yo, li te ye sèlman nan yon kounye a pèdi vout pasyèl nèrveu vertebral ki dekri nan lane 1878. Èkstrapolan soti nan ilistrasyon sa a zo, pouvwa bèt la yo te 58 mèt (190 pye) long ak peze sou 120000 kg (260000 lb.) [49] pi gwo li te ye dinozò a carnivore te Spinosaurus, rive yon longè 16 a 18 mèt ( 50 a 60 pye), ak peze nan an 8150 kg (18000 lb.) [55] Lòt Repons vyann gwo-manjeur enkli Giganotosaurus, Carcharodontosaurus ak Tyrannosaurus. [56]

Pa tankou zwazo modèn, dinozò ki pi piti li te ye yo te apeprè gwosè nan yon pijon. [57] Anchiornis a theropods ak Epidexipteryx toude te gen yon total longè skelèt nan anba 35 santimèt (1.1 pye). [57] [58] Anchiornis ki aktyèlman nan pi piti dinozò ki dekri nan yon espesimèn granmoun, ak yon pwa estime a 110 gram. [58] pi piti dinozò yo èbivò enkli Microceratus ak Wannanosaurus, nan apeprè 60 cm (2 pye) long chak. [59] [60] Konpòtman Yon tè ni nan Maiasaura te dekouvri nan lane 1978

Entèpretasyon sou konpòtman dinozò yo jeneralman ki baze sou poze nan fosil kò ak abita yo, simulation òdinatè a biomechanics yo, ak konparezon ak bèt modèn nan menm nich ekolojik. Jan sa yo, konpreyansyon aktyèl la sou konpòtman dinozò depann sou espekilasyon, epi li pral rete chans kontwovèsyal pou lavni nan prevwar. Men tou, gen akò jeneral ke kèk konpòtman ki komen nan kwokodil ak zwazo, fanmi pi pre dinozò 'viv, yo tou te komen pami dinozò.

premye prèv nan potansyèl la troupo konpòtman an se te dekouvri nan lane 1878 la 31 dinozò Iguanodon ki te Lè sa a, te panse gen peri ansanm nan Bernissart, Bèljik, apre yo tonbe nan yon pwofon, ki inonde ak souyar te nwaye. [61] Lòt Repons mas-lanmò sit yo te imedyatman dekouvri. Sa yo, ansanm ak trackways miltip, sijere ke konpòtman Greggers te komen nan espès dinozò anpil. Trackways dè santèn oswa menm dè milye de èbivò endike ke kanna-bòdwo (hadrosaurids) gen pouvwa deplase nan gwo bèf, tankou bizon an Ameriken oswa Springbok nan Afriken yo. Sauropod tracks dokiman ki bèt sa yo vwayaje nan gwoup konpoze de plizyè diferan espès yo, omwens nan Oxfordshire, England, [62] byenke pa gen prèv pou bann bèt estrikti espesifik. [63] dinozor pouvwa gen congregated a bèf pou defans, pou rezon migratè , oswa bay pwoteksyon pou jèn yo. Gen prèv ki montre anpil kalite dinozò, ki gen ladan divès kalite theropods, sauropods, ankylosaurians, ornithopods, ak ceratopsians, fòme rasanbleman moun ki vèr. Yon egzanp se yon sit nan Inner Mongolia ki gen sede rete a plis pase ven Sinornithomimus, ki soti nan youn ak sèt zan. sa a se asanblaj entèprete kòm yon gwoup sosyal ki te bloke nan labou. [64] entèpretasyon nan dinozò kòm Greggers te tou pwolonje dekri theropods carnivore tankou chasè pake travay ansanm pote desann gwo karanklou. [65] [66] Men, sa a vi se estraòdinè nan mitan fanmi yo modèn nan dinozò (kwokodil ak reptil lòt, ak zwazo - Hawk Harris a se yon eksepsyon ki byen dokimante), epi yo ka prèv ki taphonomic sijere lachas pake nan theropods tankou Deinonychus ak Allosaurus tou pou entèprete kòm rezilta yo nan diskisyon fatal ant manje bèt, kòm se wè nan predatè anpil modèn diapsid. [67] Fosilize ze a oviraptorid Citipati a, American Museum of Natural History

1978 dekouvèt Jack Horner an nan yon Maiasaura ("bon dinozò manman") ni tè nan Montana demontre swen paran yo kontinye lontan apre yo fèt nan mitan ornithopods yo. [68] Genyen tou prèv ki montre lòt Kretase-epòk dinozò, tankou sauropods Patagonian titanosaurian (1997 dekouvèt), tou enbrike an gwoup laj. [69] oviraptorid a Mongolyen Citipati te dekouvwi nan yon pozisyon poul ki tankou brooding an 1993, ki vle di pouvwa li te kouvri ak yon kouch izolan nan plim ki te kenbe ze yo cho. [70] Paran swen tou se enplisit pa jwenn lòt. Pou egzanp, fosil la rete nan yon gwoupman nan Psittacosaurus te jwenn, ki gen yon sèl adilt ak adolesan 34; nan ka sa a, kantite gwo adolesan pouvwa rive akòz kominal ni [71] Anplis, yon dinozò anbriyon (ki gen rapò ak. Massospondylus a prosauropod) te jwenn li san yo pa dan, ki endike te gen kèk swen paran yo oblije manje dinozò a jenn. [72] Trackways gen tou konfime paran yo sou konpòtman nan mitan ornithopods soti nan Isle nan skay nan nòdwès Scotland. [73] ni ak ze yo te jwenn pou pifò gwo gwoup la dinozò, epi li parèt chans pou dinozò kominike avèk jèn yo, nan yon fason ki sanble ak zwazo modèn ak kwokodil. rann Artist lan nan de Centrosaurus, èbivò dinozò ceratopsid soti nan fon yo anreta Kretase nan Amerik Dinò

krèt yo ak header nan kèk dinozò, tankou marginocephalians theropods yo, epi lambeosaurines, pouvwa yo te twò frajil pou l itilize pou defans aktif, e konsa yo te sanble yo itilize pou montre seksyèl oswa agresif, menm si ti se konnen sou k'ap vole dinozò ak territorialism. blesi Head soti nan mòde sijere ke theropods, omwen, angaje nan konfwontasyon aktif agresif. [74]

Nan yon plan konpòtman, youn nan fosil dinozò yo gen plis valè te dekouvwi Gobi nan dezè a nan 1971. Li enkli yon Velociraptor atake yon Protoceratops, [75] founi prèv ki montre dinozò te fè vre atak chak lòt [76] Gen prèv anplis pou atake viv karanklou se ke la pasyèlman geri nan yon Edmontosaurus, yon dinozò hadrosaurid;. Se ke an domaje a tankou yon fason ki montre bèt la te mòde pa yon tyrannosaur men chape. te [76] britalite pami kèk espès dinozò konfime pa mak dan yo jwenn nan Madagascar an 2003, ki enplike nan Majungasaurus theropod. [77]

Ki baze sou prèv ki soti nan fosil dinozò aktyèl tankou Oryctodromeus, kèk espès èbivò sanble yo gen dirije yon pasyèlman fossorial (fouyman) vi, [78] ak kèk espès zwazo ki tankou pouvwa yo te arborikol (pyebwa-monte), pi miyò primitif dromaeosaurids tankou kòm Microraptor [79] ak scansoriopterygids yo enigm. [80] Men, dinozò ki pi sanble yo gen konte sou vwayaj peyi ki baze sou. A bon konprann sou kouman dinozò te deplase sou tè a se kle modèl sou konpòtman dinozò; syans nan biomechanics, an patikilye, te bay enpòtan apèsi nan zòn sa. Pou egzanp, syans nan fòs yo egzèse nan misk ak gravite sou estrikti skelèt dinozò 'gen ankèt sou konbyen vit dinozò te kapab kouri, [81] si diplodocids ka kreye bang detonasyon via ke fwèt-like akrochaj, [82] e si sauropods ka flote. [83] Kominikasyon ak vokalizasyon

lanati a kominikasyon dinozò rete enigm, epi ki se yon zòn ki aktif nan fè rechèch. An 2008, paleontolojist Phil Senter egzamine prèv la pou vokalizasyon nan lavi mezozoik bèt, tankou dinozò. [84] Senter te jwenn sa, kontrè ak ilustrasyon popilè nan dinozò Roaring nan foto mouvman, se chans ki pi dinozò yo pa te ki kapab kreye nenpòt vokalizasyon . Fè desen sa a konklizyon, Senter etidye distribisyon nan ògàn vokal nan reptil ak zwazo. Li te jwenn ke kòd vokal nan larenks la pwobableman evolye fwa miltip nan mitan reptil, tankou krokodilyen, ki kapab pwodui guturo gwonde. Zwazo, nan lòt men an, mank yon larenks. Olye de sa, apèl zwazo yo pwodui nan syrinx an, yon ògàn vokal yo jwenn sèlman nan zwazo yo, epi ki pa gen relasyon ak larenks la, sa vle di li evolye poukont soti nan ògàn yo vokal nan reptil. syrinx la depann sou sistèm nan SAC lè nan zwazo fonksyon; espesifikman, li egzije prezans yon SAC lè klavikulèr toupre wichbon la oswa zo kolye. Sa a SAC lè fèy mak diferan oswa yon ouvèti sou zo yo, tankou yon ouvèti distenk nan zo nan bra siperyè (umerus). Pandan dinozò anpil prèv ki montre nan sistèm anpil SAC lè, prèske pa posede SAC la lè klavikulèr nesesè èksprime (youn eksepsyon, Aerosteon, pwobableman evolye SAC klavikulèr lè li endepandan nan zwazo pou lòt rezon pase vokalizasyon.) [84]

bèt yo ki pi primitif ak prèv ki nan yon syrinx vocalizing yo zwazo yo enantironithine. Nenpòt archosaurs zwazo-liy pi plis pase sa primitif pwobableman pa t 'fè apèl vokal. Pito, liy plizyè prèv sijere ke dinozò yo itilize kominikasyon prensipalman vizyèl, nan fòm nan diferan kap-(e petèt klere koulè) kòn, header, krèt, vwal yo ak plim. Sa a se menm jan ak kèk gwoup reptil modèn tankou leza, nan ki fòm anpil ladan yo lajman silans (menm si tankou dinozò yo posede sans ki byen devlope pou tande) men sèvi ak konplèks kolorasyon ak konpòtman montre kominike. [84]

Epitou, si yo pa pouvwa yo te kapab èksprime, kèk dinozò pouvwa te itilize lòt metòd pou pwodwi son pou kominikasyon. bèt modèn, tankou reptil ak zwazo, itilize yon gran varyete kominikasyon non-vokal son, tankou sifleman, machwè ékrazan oswa bat, itilize nan anviwònman (tankou pwojeksyon), ak zèl bat (ki ta posib nan dinozò maniraptoran zèl) . [84]

Kèk syans gen sigjere ke krèt yo kre nan lambeosaurines yo gen pouvwa fonksyone kòm chanm rezonans itilize pou yon pakèt vokalizasyon. [85] [86] Men, Senter (2008) te note ke chanm sa yo sèvi tou nan bèt modèn non-vokal aksantué oswa ranfòse son non-vokal tankou sifleman. Pou egzanp, koulèv anpil, ki manke kòd vokal, gen rezonans chanm nan zo bwa tèt la. [84] Fizyoloji Prensipal atik: fizyoloji nan dinozò Tyrannosaurus Rex zo bwa tèt ak Upper kolòn vètebral, Palais de la dekouvet, Paris

Yon gwo deba sou sijè a règleman tanperati a dinozò te kontinyèl depi ane 1960 yo. Originally, syantis jeneralman dakò tankou si yo te dinozò ki kapab kontwole tanperati kò yo nan tout. Plis dènyèman, gen endothermy dinozò vin gade a konsansis, ak deba te konsantre sou mekanis yo nan règleman tanperati.

Apre dinozò yo te dekouvri, paleontolog premye poze yo ke yo te bèt ectothermic: "leza terib" kòm non yo sijere. Sa a sipoze frèt-bloodedness enplisit ki dinozò yo te relativman ralanti, òganis paresseux, konparab ak reptil modèn, ki bezwen sous ekstèn nan chalè a kapab kontwole tanperati kò yo. Dinozò èktotèrmi rete yon View dominan jouk Robert T. "Bob" Becker, yon demandeur bonè nan endothermy dinozò, pibliye yon papye enfliyan sou sijè a nan 1968.

Modèn prèv ki endike ke dinozò prospere nan pi fre klima tanpere, e ke omwen kèk espès dinozò yo dwe gen kontwole tanperati kò yo lè yo vle di entèn byolojik (petèt ede nan èstime bèt yo '). Prèv endothermy nan dinozò gen ladan dekouvèt la dinozò polè nan Ostrali ak Antatik (kote yo ta gen esperyans yon frèt, nwa sezon ivè sis mwa), dekouvèt la dinozò ki gen plim pouvwa te bay regilatwa izolasyon, ak analiz nan san-veso estrikti nan zo dinozò ki tipik nan endotherms. estrikti skelèt sijere ke theropods ak dinozò te gen lòt vi ki aktif pi byen adapte nan yon sistèm andotèrmik kadyovaskilè, pandan sauropods egzibisyon mwens karakteristik andotèrmik. Li se sètènman posib ke kèk dinozò yo te andotèrmik pandan ke lòt yo pa te. Syantifik deba sou spesifik la kontinye. [87] Eubrontes, yon anprint dinozò nan Lower Jurassic Moenave Formation a nan St George Site nan Discovery Fantasy nan Johnson Farm, sidwès Utah

Konplikasyon deba a se reyalite a ki ka cho-bloodedness deyò ki baze sou plis pase yon mekanis. Pifò nan diskisyon sou dinozò endothermy gen tandans konpare yo ak zwazo k'ap vole-mwayèn gwosè oswa mamifè yo, ki demann enèji elèv tanperati kò pi wo a ki nan anviwònman an. zwazo Small ak mamifè yo tou posede izolasyon, tankou grès, fouri, oswa plim, ki ralanti pèdi chalè. Sepandan, mamifè gwo, tankou elefan, figi yon pwoblèm diferan paske nan rapò relativman ti yo nan zòn sou sifas ak volim (prensip Haldane an). Rapò sa a konpare volim nan yon bèt ak zòn lan nan po li: tankou yon bèt vin pi gwo, ogmante sipèfisi li pi dousman pase volim li. Nan yon sèten pwen, kantite lajan chalè emi ale nan po a gout anba a ki kantite chalè ki pwodui andedan kò a, fòse bèt yo itilize metòd anplis pou fè pou evite echofman. Nan ka elefan, yo gen cheve yon ti jan granmoun, gen zòrèy gwo ki ogmante nan zòn sou sifas yo, epi yo gen adaptasyon konpòtman kòm byen (tankou lè l sèvi avèk kòf nan espre dlo sou tèt yo ak labou-wallowing). Konpòtman sa yo ogmante refwadisman atravè evaporasyon.

dinozò Large ta sipoze te fè fas ak pwoblèm ki sanble; gwosè kò yo sijere yo pèdi chalè relativman tou dousman nan lè ki antoure, e konsa te kapab sa yo rele homeotherms inèrsyèl, bèt ki pi cho pase anviwònman yo atravè gwosè absoli olye atravè adaptasyon espesyal tankou moun nan zwazo oubyen mamifè. Sepandan, twò lwen teyori sa a echwe nan kont pou espès yo anpil dinozò chen-ak ti kabrit-gwosè, oswa jenn nan pi gwo espès.

Modèn position enfòmatize (CT) Analiz nan kavite nan pwatrin yon dinozò an (fèt nan 2000) te jwenn résidus yo aparan nan yon kè kat-rklwazone, anpil tankou moun yo te jwenn nan mamifè jodi a ak zwazo. [88] lide a se kontwovèsyal nan kominote a syantifik, vini anba dife pou syans move kò [89] oswa senpleman dézireu panse [90] kesyon an sou kouman sa a jwenn reflete sou to metabolik ak anatomi dinozò entèn pouvwar ka diskite, menm si, kèlkeswa idantite objè a:. toude krokodilyen modèn ak zwazo, fanmi yo viv pi pre a dinozò, gen kè kat-rklwazone (byen edite a krokodilyen), ak sa dinozò te pwobableman yo tou. [91] Mou tisi ak ADN

Youn nan egzanp ki pi bon pou mou-tisi enpresyon nan fosil yon dinozò te dekouvwi nan Petraroia, Itali. te dekouvèt la te rapòte nan ane 1998, ak dekri espesimèn nan yon piti, coelurosaur, trè jèn Scipionyx samniticus. fosil yo a gen ladan pati nan trip yo, kolon, fwa, misk, ak trachea sa yo dinozò vèr. [46]

Nan pwoblèm nan mas 2005 la Syans, paleontolojist Mari Higby Schweitzer an ak ekip li te anonse dekouvèt la materyèl fleksib fè l sanble souvan vrè tisi mou andedan yon zo 68-milyon dola zan janm Tyrannosaurus Rex soti nan Lanfè Formation a Creek nan Montana. Rekiperasyon apre, se te klinèks la reidrate nan ekip la syans. [47]

Lè yo te zo fosilize yo trete plis pase plizyè semèn yo retire kontni mineral nan kavite nan fosil zo-mwèl (yon pwosesis yo rele demineralizasyon), Schweitzer jwenn prèv estrikti intact tankou veso sangen,, zo matris ak tisi konjonktif (fib zo). Egzamen anba mikwoskòp la plis devwale ki te dinozò a ADOPTIF LA mou tisi double estrikti amann (mikrostruktur) menm nan nivo selilè. lanati a egzak ak konpozisyon nan materyèl sa, ak enplikasyon yo nan dekouvèt Schweitzer a, yo pa toujou klè;. etid ak entèpretasyon sou materyèl la se kontinyèl [47]

gen Newer rechèch, pibliye nan PloS Youn (30 jiyè 2008), defi reklamasyon yo ki materyèl yo jwenn se klinèks la mou nan Tyrannosaurus. Thomas Kaye nan Inivèsite Washington ak ko li-otè deklare ki sa ki te vrèman anndan zo a tyrannosaur te myeleu byofilm kreye pa bakteri ki kouvwi vid la yon fwa okipe pa veso sangen ak selil. [92] chèchè yo jwenn sa ki te deja idantifye kòm résidus nan selil san yo, paske sou prezans la fè, te aktyèlman framboids, mineral mikwoskopik esfè fè pitit. Yo jwenn esfè ki sanble nan yon varyete fosil lòt nan peryòd divès kalite, ki enkli yon Amon an. Nan peyi Amon an, yo jwenn esfè yo nan yon plas kote fè a yo genyen ladan yo pa t 'kapab te gen okenn relasyon avèk prezans nan san. [93]

gen eksplwatasyon nan siksè nan ADN nan ansyen fosil dinozò te rapòte sou de okazyon separe, men, sou plis enspeksyon ak revize kanmarad, ni nan rapò sa yo ta kapab konfime. [94] Men, te gen yon fonksyonèl peptide vizyèl nan yon dinozò teyorik te dedwi itilize analiz metòd rekonstriksyon filojenetik sou sekans jèn nan espès ki an relasyon modèn tankou reptil ak zwazo. [95] An adisyon, pwoteyin plizyè, tankou emoglobin, [96] yo gen putatively yo te detekte nan fosil dinozò. [97] Plim ak orijin nan zwazo Prensipal atik: Orijin nan zwazo

posibilite ki dinozò yo te zansèt yo te premye zwazo sijere nan 1868 pa Thomas Henry Huxley. [98] Apre travay nan Gerhard Heilmann nan syèk lan bonè 20yèm, te teyori la zwazo kòm pitit pitit dinozò abandone an favè lide a yo yo te pitit ak pitit pitit thecodonts jeneralize, avèk moso kle a prèv yo te manke nan sipoze nan klavikul nan dinozò [99] Men, kòm dekouvèt pita te montre, klavikul (oswa yon sèl wichbon Fizyon, ki te sòti klavikul apa) yo pa te aktyèlman absan.; [14] yo te jwenn depi 1924 nan Oviraptor, men misidentified kòm yon interclavicle. [100] nan ane 1970 yo, John Ostrom reviv teyori a dinozò-zwazo, [101] ki te pran elan nan deseni yo vini ak avenman a gen kladistik analiz, [102] ak yon ogmantasyon gran nan dekouvèt la ak zwazo theropods ti bonè. [21] Nan nòt patikilye yo te fosil yo nan Formation a Yixian, kote gen yon varyete theropods ak zwazo bonè bonè yo te jwenn, souvan ak plim nan kèk tip. [14] Zwazo pataje sou yon santèn karakteristik distenk kò ak dinozò theropod, ki kounye a jeneralman aksepte li te fanmi pi pre ansyen yo. [103] Yo pi plis alye ak coelurosaurs maniraptoran. [14] Yon minorite a syantis, pi miyò Alan Feduccia ak Larry Martin, gen pwopoze lòt chemen evolisyonè, ki enkli vèsyon revize nan pwopozisyon fondamantal archosaur Heilmann la, [104] oswa ki theropods maniraptoran yo zansèt yo nan zwazo, men tèt yo pa gen dinozò, sèlman konve ak dinozò. [105 ] Plim Prensipal atik: dinozò plum popilè Bèlen espesimèn yo nan Archaeopteryx lithographica

Archaeopteryx, premye egzanp lan bon nan yon "dinozò ak plim", te dekouvwi an 1861. espesimèn inisyal la te jwenn nan kalkè a Solnhofen nan sid peyi Almay, ki se yon lagerstätte, yon ra ak remakab fòmasyon jewolojik konnen pou fosil superb detaye li. Archaeopteryx se yon fosil tranzisyon, ak karakteristik klè entèmedyè ant moun nan reptil modèn ak zwazo. Pote nan limyè de jis ane apre Darwin nan fondateur orijin lan nan espès, dekouvèt li ankouraje deba a nèsant ant patizan nan biyoloji evolisyonè ak kreasyonism. Zwazo sa a bonè se konsa dinozò-tankou sa, san yo pa yon enpresyon klè sou plim nan wòch nan vwazinaj la, omwen yon echantiyon te konprann pou Compsognathus. [106]

Depi ane 1990 yo, gen yon kantite dinozò anplis plim te jwenn, yo bay menm pi fò prèv sou relasyon ki genyen ant fèmen dinozò ak zwazo modèn. Pifò nan sa yo pran espesimèn yo te detere nan lagerstätte nan Yixian Formation, Liaoning, nòdès Lachin nan, ki te pati nan yon kontinan zile pandan Kretase la. Menm plim yo te jwenn nan sèlman yon pozisyon kèk, se posib ke non-avyè dinozò lòt kote nan mond lan yo tou te plim. mank nan prèv fosil yo toupatou pou plim dinozò non-avyè pouvwa ap paske karakteristik delika tankou po ak plim yo pa souvan konsève nan fosilizasyon ak men yo absan nan dosye a fosil. Pwen sa a, protofeathers (mens, filaman ki tankou estrikti) yo li te ye nan dinozò nan baz Coelurosauria, tankou compsognathids tankou Sinosauropteryx ak tyrannosauroids (Dilong), [107], men plim fèr yo konnen se sèlman nan mitan coelurosaur a sougwoup Maniraptora, ki gen ladan oviraptorosaurs, troodontids, dromaeosaurids, ak zwazo [14] [108] deskripsyon an plim dinozò pa te san konfli;. petèt kritik ki pi vokal te Alan Feduccia ak Theagarten Lingham-Soliar, ki moun ki gen pwopoze ke protofeathers yo se rezilta a an dekonpozisyon nan fib Collagen ki underlaid po dinozò yo, [109] [110] [111] ak ki dinozò ak plim maniraptoran fèr yo pa te aktyèlman dinozò, men konve ak dinozò. [105] [110] Sepandan, opinyon yo gen pou pati ki pi pa te aksepte pa chèchè lòt, nan pwen a ki gen kesyon an sou nati syantifik nan pwopozisyon Feduccia la te leve. [112] Chapant

Paske plim yo souvan asosye ak zwazo, plim dinozò yo souvan touted tankou lyen ki manke a genyen ant zwazo ak dinozò. Sepandan, karakteristik skelèt nan plizyè tou nou pataje la de gwoup yo reprezante yon lòt liy enpòtan nan prèv pou paleontolog. Zòn nan chapant lan ak resanblans enpòtan yo enkli kou a, pubis, ponyèt (semi-lunèr karp), bra yo ak skapulèr sentiwon, furcula (wichbon), ak zo tete. Konparezon an zwazo ak dinozò skelèt atravè analiz kladistik ranfòse ka la pou lyen an. Mou anatomi Pneumatopores sou ilyon la kite la Aerosteon riocoloradensis

Gwo-manje vyann dinozò te gen yon sistèm konplèks nan sak lè sanblab ak sa yo jwenn nan zwazo modèn, dapre yon ankèt ki te dirije pa Patrick O'Connor nan Ohio "University. poumon yo nan dinozò theropod (kanivò ki te mache sou de janm li te pye zwazo ki tankou) chans ponpe lè nan sak kre nan skelèt yo, kòm se ka a nan zwazo. "Sa te yon fwa fòmèlman konsidere kòm inik nan zwazo te prezan nan kèk fòm nan zansèt yo nan zwazo", O'Connor te di. [113] nan yon papye 2008 pibliye nan jounal sou entènèt la PLoS YON, syantis ki dekri riocoloradensis Aerosteon, chapant la ki founiti pou prèv ki pi fò dat la yon dinozò ak yon sistèm pou respire zwazo-renmen. CT-optik devwale prèv nan sak lè nan kavite kò a nan chapant lan Aerosteon. [114] [115]

Yon lòt moso nan prèv ki montre zwazo ak dinozò yo se byen ki se itilize nan tou de wòch gizzard. Wòch sa yo ki vale nan bèt èd dijesyon ak kraze manje ak fib ki di yon fwa yo antre nan vant la. Lè yo te jwenn nan asosyasyon ak fosil, wòch gizzard yo rele gastrolit. [116] Repwodiksyon byoloji

Yon dekouvèt nan karakteristik nan yon chapant Rex Tyrannosaurus dènyèman bay plis prèv ki montre dinozò ak zwazo evolye nan yon zansèt komen ak, pou premye fwa a, pèmèt paleontolog etabli sèks nan yon dinozò. Lè yo ponn ze, zwazo fenmèl grandi yon kalite espesyal nan zo ant zo a difisil ekstèn ak mwèl nan branch yo. sa a se zo mwaleu, ki rich an kalsyòm, itilize fè kokiy. prezans nan endosteally tire tisi zo pawa kavite yo mwèl enteryè pòsyon nan manm deryer espesimèn nan Rex Tyrannosaurus nan sigjere ke T. Rex yo itilize estrateji ki sanble repwodiksyon, epi devwale espesimèn nan ka fi. gen [117] plis rechèch yo jwenn mwaleu zo nan theropod Allosaurus ak Tenontosaurus a ornithopod. Paske liy nan dinozò ki gen ladan Allosaurus ak Tyrannosaurus difere soti nan liy ki mennen nan Tenontosaurus byen bonè nan evolisyon dinozò, sa a sijere ke dinozò an jeneral tisi pwodui mwaleu. gen medulèr zo yo te jwenn nan echantiyon nan gwosè sib-granmoun, sa ki sijere ke dinozò rive nan matirite seksyèl olye byen vit pou bèt tankou gwo. [118] Konpòtman prèv

Yon fosil fèk dekouvri troodont demontre ke kèk kouche ak dinozò tèt yo kache anba bra yo. [119] konpòtman sa a, ki pouvwar te ede kenbe tèt la cho, se tou karakteristik zwazo modèn. Disparisyon Prensipal atik: Kretase-Supérieur evènman disparisyon ak fwontyè K-T

Ki pa Peye-avyè dinozò toudenkou vin disparèt apeprè 65 milyon ane de sa. Anpil lòt gwoup nan bèt yo tou te vin disparèt nan moman sa a, tankou moun peyi Amon (notil ki tankou Molisk), mosasaurs, plesiosaurs, pterosaurs, pifò zwazo, ak gwoup anpil nan mamifè. [6] sa a disparisyon mas se konnen kòm disparisyon an Kretase-Supérieur evènman. lanati nan evennman an ki te lakòz sa a disparisyon mas yo te anpil etidye depi lane 1970 la; yo kounye a, teyori plizyè relasyon sipòte paleontolog. Menm si konsansis lan se yon evènman ki te kòz la enpak prensipal disparisyon dinozò, kèk syantis site lòt kòz posib, oswa sipò lide a ke yon rankontr nan plizyè faktè te responsab pou disparèt la toudenkou nan dinozò nan dosye a fosil.

Nan gwo monte nan mezozoik a, pa te gen okenn bouchon glas polè, ak nivo lanmè yo estime li te soti nan 100 ak 250 mèt (300 800 pye) pi wo pase yo jodi an. tanperati planèt la te tou pi plis inifòm, ak sèlman 25 ° C (45 ° F) separe mwayèn tanperati polè soti nan moun ki nan ekwatè an. An mwayèn, tanperati atmosfè yo tou te pi wo; poto yo, pou egzanp, yo te 50 ° C (90 ° F) pi cho pase jodi a [120] [121].

konpozisyon atmosfè a pandan mezozoik a te nètman diferan tou. nivo gaz kabonik yo te jiska 12 fwa pi wo pase nivo jodi a, ak oksijèn ki fòme 32 35% atmosfè [sitasyon ki nesesè], jan yo konpare ak 21% jodi an. Sepandan, pa Kretase a anreta, anviwònman an te chanje dramatikman. Aktivite vòlkanik t ap desann, sa ki te mennen nan yon tandans refwadisman kòm nivo gaz kabonik atmosferik lage. nivo oksijèn nan atmosfè a tou te kòmanse varye e ta finalman tonbe konsiderabman. Kèk syantis ipotèz ki ta ka chanje klima, konbine avèk bese nivo oksijèn, te mennen dirèkteman nan kraze nan espès yo anpil. Si dinozò yo te sistèm respiratwa sanble ak moun ki pi souvan jwenn nan zwazo modèn yo, li pouvwa yo te sitou difisil pou yo fè fas ak efikasite redwi respiratwa, yo bay revandikasyon yo oksijèn menmen nan kò gwo anpil yo. [6] Enpak sou evènman Prensipal atik: Chicxulub lantonwar Chicxulub Kratzer an nan pwent nan Yucatán penensil; frap a ki fòme pouvwa sa a lantonwar te lakòz disparisyon dinozò an.

teyori a kolizyon astewoyid, ki te mennen yo ale atansyon lajè nan lane 1980 la Walter Alvarez ak kòlèg, lyen evènman an disparisyon nan fen peryòd Kretase a nan yon enpak bolid apeprè 65,5 milyon ane de sa. Alvarez et al. pwopoze ke yon ogmantasyon toudenkou nan nivo Iridyòm, anrejistre nan lemonn lan nan kouch wòch peryòd la, te dirèk prèv enpak la. [122] èstime nan prèv a kounye a sijere ke yon bolid 5 a 15 kilomèt (3 a 9 MI) lajè frape nan zòn nan Yucatán penensil, kreye anviwon 180 kilomèt nan (110 MI) Chicxulub Kratzer ak konbat disparisyon an mas. [123] [124] Syantis yo pa sèten si dinozò yo te pwospere oswa refize anvan evènman an enpak. Kèk syantis pwopoze ki météorite a te lakòz yon gout long ak anòmal nan tanperati atmosfè Latè a, pandan ke lòt moun fè reklamasyon ke li ta gen olye kreye yon vag chalè etranj.

Malgre vitès nan disparisyon pa ka dedwi nan dosye nan fosil pou kont li, modèl divès sijere ke disparisyon a te trè rapid. konsansis an nan mitan syantis ki sipòte teyori sa a se ke enpak la te lakòz èkstenksyon ni dirèkteman (pa soti nan chalè enpak la météorite) ak tou endirèkteman (atravè yon refwadisman mondyal te pote sou lè matyè chase soti nan lantonwar la enpak reflete tèmik radyasyon nan solèy la).

Nan mwa septanm 2007, chèchè US dirije pa William Bottke nan Enstiti rechèch la Southwest nan Boulder, Kolorado, ak syantis Czech itilize simulation òdinatè yo idantifye sous la pwobab la enpak la Chicxulub. Yo kalkile pwobablite yon 90% ki astewoyid yon jeyan rele Baptistina, apeprè 160 km (100 mi) nan dyamèt, defilman nan senti astewoyid la ki manti ant Mas ak Jipitè, te frape pa yon pi piti astewoyid anonim sou 55 km (35 mi) nan dyamèt sou 160 milyon lane pase. enpak la kraze Baptistina, kreye yon gwoup ki te toujou egziste jodi a kòm fanmi an Baptistina. Kalkil endike ke kèk nan fragman yo te voye hurtling antre nan tè-travèse òbit, youn nan sa ki te km a 10 (6 MI) lajè météorite ki frape Yucatan penensil Meksik nan 65 milyon ane, kreye lantonwar la Chicxulub. [125]

Yon esplikasyon ki sanble men plis kontwovèsyal pwopoze ke "pasaj la [ipotetik] enmi yo konpayon solè zetwal nan nwaj la komèt Oort ta deklanche douch komèt." [126] youn oswa plis nan sa yo komèt Lè sa a, kolizyon avèk Latè a nan apeprè menm tan an, sa ki lakòz disparisyon an atravè lemond. Menm jan ak enpak yon astewoyid sèl, ta rezilta a nan fen sa a bonbadman komèt yo te yon gout toudenkou nan tanperati global, akonpaye ak yon peryòd pwolonje fre. [126] Deccan pyèj


Escuchar Leer fonéticamente ¡Nuevo! Haz clic en las palabras que aparecen arriba para ver traducciones alternativas. Descartar Diccionario - Ver diccionario detallado Utilizar el Traductor de Google para:BúsquedasVídeosCorreo electrónicoMóvilChatEmpresa Acerca del Traductor de GoogleDesactivar traducció

Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/w/index.php?title=Diskite:Dinozò&oldid=438372 »