Direksyon Fanm yo
Direksyon fanm yo: se yon konsèp istoryografik ki itilize pou deziyen yon polemik renouvlab ki kòmanse nan kenzyèm syèk la e ki kontinye jiska kòmansman ventyèm syèk la sou sitiyasyon fanm nan sosyete a e sitou reklamasyon egalite ant gason ak fanm. Sa a "diskisyon" te kòmanse an Frans epi answit gaye nan tout Ewòp. Li se trete sitou nan sèk entelektyèl.
Diskisyon ki travèse syèk yo[modifye | modifye kòd]
Pòtre André Tiraqueau, grave pa Jost Amman.
Dènye etid Siefar te fè montre ke, depi 15yèm syèk la, aktè nan gwo sosyete a te pran angajman pou defann egalite ant gason ak fanm, jan yo ka wè, pa egzanp, ak Christine de Pizan nan La Cité dam, nan 1405.
Konfli sa a te fè reviv pa jiris André Tiraqueau nan sèzyèm syèk la nan yon kontèks deba sou kontra maryaj la, louvri nan trete l 'De legibusconnubialibus. Talè konsa, li te pwolonje sou sitiyasyon fanm nan sosyete a ak nan edikasyon yo[1]. Si André Tiraqueau fè konnen li nesesè pou genyen nan maryaj yon afeksyon resipwòk, poutan li afime san anbigwite siperyorite gason an sou fanm nan, kidonk atribiye mari a wòl pwoteksyon madanm li[1]. Nan 17yèm syèk la, otè ak filozòf tankou Marie le Jars de Gournay, apre sa François Poullain de la Barre te pozisyone tèt yo kòm defansè plas ak wòl fanm nan sosyete a ak zafè piblik. Opoze ak mizojini filozofik kontanporen yo, yo enskri kesyon yo nan yon kontinwite, eritye kenzyèm syèk la ki te wè nesans deba sa yo.
Lè sa a, diskisyon fanm yo ale pi lwen pase fondasyon an nan Lafrans pou kont li, epi li se deba nan plizyè lòt peyi Ewopeyen an, miyò nan peyi Itali, Espay, Almay ak Angletè. Chirepit sa a mobilize aktè tout orijin, tankou doktè, filozòf e menm otè teyat, sitou Molière ak lekòl fanm li a.
Kesyon estati fanm yo ak dwa fanm yo te pran yon nouvo dimansyon depi nan fen 18tyèm syèk la, an Frans ak Angletè an patikilye, ak aparisyon ekriven feminis tankou Olympe de Gouges oswa Mary Wollstonecraft pandan Revolisyon Fransè a. . Nan epòk Victoryen an, diskisyon medam yo te reviv nan yon kontèks deba ki te antoure "Lwa Refòm" nan 1832 ak sa ki nan 1867. Pou pèmèt egalite ant gason ak fanm, dènye yo te revòlte ak sifrajèt mouvman yo nan mande dwa pou yo. vòt nan 20yèm syèk la, pa egzanp, oswa menm ak diskou, Féministe, pwononse nan Académie Française an 1910 pa Émile Faguet. Nan lang angle, nou pale, nan yon fason ki pi konsantman, nan "the woman question" (The Woman Question[2]). Nan peyi ki pale anglè, revolisyon endistriyèl la te wè kantite fanm travayè ki soti nan klas travayè yo vin gonfle.