Aller au contenu

Dezyèm Anpi

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib

Dezyèm Anpi se sistèm konstitisyonèl ak politik ki te etabli an Frans 2 desanm 1852 lè Louis-Napoléon Bonaparte, premye Prezidan Repiblik Fransè, te vin souveren Napoleon III, Anperè Fransè yo, yon ane apre jou apre kodeta li te 2 desanm 1851. Rejim politik sa a reyisi Dezyèm Repiblik.

Depi Istwa Lafrans kontanporen pa Ernest Lavisse, Dezyèm Anpi a te analize nan de peryòd pa istoryen: premye a te dekri kòm Anpi Otoritè ki pwolonje globalman depi 1852 rive. 1860 opoze ak dezyèm lan, ke yo rekonèt kòm Anpi Liberal la, jeneralman soti nan 1860 rive nan 1870[1].

Dezyèm Anpi a te fini sou 4 septanm 1870 apre defèt Sedan, pandan [[Gè Franco-Alman an 1870|lagè. kont Lapris], pouvwa k ap monte nan Ewòp ki te dirije pa Enperyal Chanselye Otto von Bismarck. Apre yon kout epizòd gè sivil, Twazyèm Repiblik te reyisi li epi inogire dirabilite rejim repibliken an Frans.

Orijin Anpi a

[modifye | modifye kòd]

Difikilte pou tabli Dezyèm Repiblik la

[modifye | modifye kòd]

Apre abdicasyon wa Louis-Philippe I, gouvènman pwovizwa te deside prezante plizyè mezi ki vize aplike etabli yon rejim. nan fòm yon Repiblik. Sa a enplike an patikilye etablisman an nan sufraj inivèsèl gason. Dapre Nicolas Delalande ak Blaise Truong-Loï : « Dwa vote a sipoze pèmèt aparisyon Pèp la kòm yon aktè politik poukont li. »[2]

Malerezman, espwa kèk Repibliken yo wont. Nan , fèmen Atelye Nasyonal yo te pwovoke soulèvman nan katye ouvriye Pari yo. Jeneral repibliken Cavaignac responsab pou retabli lòd. Kontrèman ak , twoup la konpoze ak sòlda ki soti nan tout peyi Lafrans epi yo pa fratènize ak ensije yo. Revòlt ki te swiv yo te lakòz plis pase no 5,500, e klas travayè yo pa t gen konfyans ankò nan rejim sa a ki te montre karaktè represif li. Anmenmtan, klas peyizan yo rejte nouvo taks ki te mete an plas pou finanse Atelye Nasyonal yo.

Pandan eleksyon prezidansyèl , Louis-Napoléon Bonaparte, byen eksplwate mekontantman popilasyon an, te ranpòte gwo rankont kont kandida Repibliken yo, tankou Jeneral de Cavaignac ak [Alphonse de Lamartine]] .

Nan , Asanble a te pase yon lwa ki enpoze kondisyon rezidans (twa ane minimòm) pou enskripsyon sou lis elektoral yo, ki eskli nan vòt la yon tyè nan gason ki gen laj pou vote, sitou travay. gason nan klas, fòse yo vwayaje souvan pou travay[3].

Pou l kapab kanpe ankò nan eleksyon prezidansyèl , Louis-Napoléon Bonaparte te eseye jwenn yon revizyon. Vrèmanvre, dapre Konstitisyon an, li pa ka kandida pou yon Modèl:2yèm manda. Chanm nan, ki te kenbe pa pati Lòd la ak ki li nan konfli, opoze li. Se poutèt sa, Louis-Napoléon Bonaparte deside eseye fè yon kodeta pou kenbe pouvwa a.

Koudeta 1851

[modifye | modifye kòd]
Pandan kodeta 2 desanm 1851 la, lapolis ak sòlda yo te fouye kay prive pou chèche zam .
Gravure ki te pibliye nan The Illustrated London News.

Nan , Louis-Napoléon Bonaparte te òganize yon kodeta epi arete opozan li yo. Evènman sa a se zak fondatè Dezyèm Anpi a e li make viktwa Bonapartis[4].

Fason ak legalite konstitisyonèl ke defansè Repiblik la te reklame lè sa a, Bonapartis yo te deklare ke yo te opoze sufraj inivèsèl, ki te plase pi wo pase Konstitisyon an, ak konfyans dirèk pèp la te manifeste kòm sèl sous lejitimite[5]. Kidonk, youn nan mezi prensipal yo te anonse se retablisman sufraj inivèsèl pou gason, deja limite pa Asanble a, ak restitisyon pou tout sitwayen dwa yo pou yo deziyen reprezantan yo[6],<ref. >René Rémond, Les Droites en France, koleksyon istorik sou direksyon Maurice Agulhon ak Paul Lemerle, Aubier, 1982, p. 110.</ref>. Louis-Napoléon te pwofite de kontradiksyon 2e Repiblik la ak mezi konsèvatif repibliken modere yo te mete anplas apre Pati Lòd la[7].


Karakteristik ekonomik ak sosyal anba Dezyèm Anpi

[modifye | modifye kòd]

Pwosperite, devlopman ekonomik ak kiltirèl

[modifye | modifye kòd]
Alegory of the Second Empire ki legitimize rejim nan "pa gras Bondye ak volonte nasyonal la" (sentèz dwa diven ak demokrasi ).

Istoryen Maurice Agulhon fè remake ke « istwa ekonomik ak kiltirèl » Dezyèm Anpi a karakterize pa « yon peryòd pwospè ak briyan »[8].

Dezyèm Anpi a kowenside prèske egzakteman, ant de depresyon ekonomik (sa ki nan 1817-1847 ak sa ki nan 1873-1896) ak ka nan yon syèk nan pwosperite ekonomik entènasyonal ke Lafrans te fè eksperyans nan 19yème syèk [9]. Sou enspirasyon Sen-Simonyen, politik ekonomik fòtman etatis ki te fèt apre koudeta a te vize reviv kwasans ak modènize estrikti[10]. Nan 20 ane, peyi a te akeri enfrastrikti modèn, yon bankè inovatè ak sistèm finansye komèsyal ak nan 1870 kenbe ak reta endistriyèl li yo dèyè Wayòm Ini, an pati gras a politik aktif nan Anperè a ak chwa li nan libre komès.

Si peyi a gen yon sèten pwosperite ak pwodiksyon endistriyèl fè eksperyans gwo kwasans, to kwasans mwayèn anyèl la estabilize nan anviwon 2% pa ane, apre plizyè kriz okazyonèl ki te fèt sitou nan 1856, 1861, 1864 ak 1870. Finalman, an jeneral, se sektè endistriyèl ki lye an patikilye ak chemennfè yo ki te reyisi nan modènizasyon yo lè lòt endistri yo, ki pa kapab evolye oswa modènize, te disparèt[10],[11].

Pandan ane 1860 yo, kontrent monetè ak bidjetè yo te mennen gouvènman an suiv kòmandman sipòtè yo nan yon politik ekonomik ak finansye mwens pre sa yo rekòmande pa Saint-Simonians yo.

Devlopman sous kredi

[modifye | modifye kòd]
5 franc 1868.

Enspire pa doktrin Sen-Simon an, Napoleon III tou miltipliye sous kredi ak lajan bon mache nan refòm sistèm bankè a nan objektif pou pi byen sikile lajan, pou vide ekonomi yo pou ankouraje endistri endistriyèl peyi a. dekolaj[12].

Mas monetè fransè a te ogmante de 3.9 milya fran lò nan 1845 pou rive 8.6 milya fran nan 1870[13], gras ak bon sitiyasyon ekonomik mondyal ki te soti nan entans kreyasyon monetè[14] pèmèt Rush lò nan Kalifòni (1848) ak Victoria Gold Rush (1851).

Reyinyon jeneral Banque de France, ki te fèt nan nan Galri Golden nan Hôtel de Toulouse.

Sistèm bankè a te relanse lè dekrè 28 fevriye 1852 te antre an vigè, ki te favorize etablisman enstiti kredi tè, tankou Crédit landrace de France pou mond agrikòl la, ak Crédit mèb, yon bank komèsan jere pa frè Pereire yo jiska 1867 e ki gen entansyon finanse konpayi endistriyèl yo, sitou sa yo ki nan tren an, men tou omnibus la Parisyen oswa ekleraj gaz[15]. Bank Savings yo te ogmante 730 000 a 2.4 milyon abònen ant 1849 ak 1869 epi peman yo te fè la te soti nan 97 a 765 milyon fran[14].

Apre sa, yo te kreye anpil gwo bank depo tankou kontwa rabè Pari, Crédit Industriel et Commercial (dekrè enperyal 1859) ak Crédit Lyonnais. Anplis de sa, wòl Bank Lafrans la te evolye e, anperè a te pouse l, li te vin patisipe nan sipòte devlopman ekonomik[16] pandan lwa 24 jen 1865 enpòte an Frans chèk la kòm yon mwayen pou peye[17] . Anmenmtan, lwa antrepriz adapte ak egzijans kapitalis finansye. Kidonk lwa te kreye société en commandite par actions, sa ki nan te fonde yon nouvo fòm konpayi ki te rele Konpayi a responsablite limite, sa ki nan liberalize fòmalite yo pou kreye konpayi komèsyal ki gen ladan Sociétés Anonymes.

Yon politik konsa te egzije, pou sekirite kredi ipotèk yo, ki pa sèlman ipotèk yo dwe pibliye, men tou aliénasyon nan immobilier ak konstitisyon an nan dwa pwopriyete reyèl, oswa lwaye ki gen plis pase dizwitan; sa a pral sijè a nan lwa 23 mas 1855 la[18] ki retabli piblikasyon zak ak jijman ki tradui oswa ki konstitye dwa byen imobilye. Estati rejis ipotèk, responsablite li pou kenbe dosye byen imobilye ak bay enfòmasyon, kounye a jwenn aplikasyon konplè li pou kontribiye nan sekirite kredi ki tache ak gwo operasyon byen imobilye sa yo.

Nòt ak refrans

[modifye | modifye kòd]

Referans

[modifye | modifye kòd]
  1. Antonetti 1986, p. 269.
  2. Delalande et Truong-Loï 2021, p. 179.
  3. Delalande Truong-Loï, p. 184.
  4. René Rémond, Les Droites en France, koleksyon istorik ki anba direksyon Maurice Agulhon ak Paul Lemerle, Aubier, 1982 p. 106-110.
  5. Marcel Morabito ak Daniel Bourmaud, Istwa konstitisyonèl ak politik Lafrans (1789-1958), Montchrestien, Domat Droit Public, Paris, 1998, p. 245.
  6. Yon lwa 31 me , 1850 limite dwa vòt la, ogmante kantite elektè yo soti nan 9 milyon dola a 6 milyon lè yo te enpoze kondisyon yon rezidans ki estab 3 zan pou gen dwa vote.
  7. Delalande Truong-loï, p. 185.
  8. Maurice Agulhon, Desanm 1851 nan Istwa Lafrans.
  9. . Guy Antonetti, Istwa politik ak sosyal kontanporen, PUF, p 282
  10. 10,0 et 10,1 Alain Plessis, .napoleontrois.fr /dotclear/index.php?post/2006/03/25/8-napoleon-iii-et-les-saint-simoniens#pnote-6-3 « Napoleon III: yon anperè sosyalis? », magazin L'Histoire no 195, janvye 1996.
  11. Milza 2007, p. 483-488.
  12. Milza 2007, p. 478.
  13. Dezyèm Anpi, paj 126, pa Pierre Miquel, Edisyon André Barret, 1979.
  14. 14,0 et 14,1 "Ekonomi fransè anba Dezyèm Anpi a", p. 524 (apre L'Argent, pa Émile Zola), Le Livre de Pocket, 1998.
  15. Milza 2007, p. 479.
  16. Milza 2007, p. 481.
  17. Antonetti 1986, p. 284.
  18. Lwa 23 mas 1855.