Angi elektrik

Ajoute lyen yo
Depi Wikipedya, ansiklopedi lib

'Electrophorus electricus (Electrophorus electricus) se yon espès pwason dlo dous ki soti nan Nò Amerik di Sid, ki soti nan basen Orinoko ak sa ki nan Amazon. Pwason sa a ka rive nan 2,5 m ak peze 20 kg.

Malgre non li e malgre resanblans li ak anguil reyèl, Eel elektrik la pa fè pati lòd Anguilliformes men nan Gymnotiformes ak nan fanmi nan Gymnotidae (gen kèk klasifye li nan yon fanmi separe, Electrophoridae). Li te konsidere depi lontan sèlman espès nan genus Electrophorus, jiskaske yon etid ki te pibliye an 2019 te revele egzistans de lòt espès, E. voltai ak E. varii, ki diferan de E. electricus pa karaktè mòfolojik, jenetik ak ekolojik.

Ògàn elektrik[modifye | modifye kòd]

Pwason "elektrik" te entrige byolojis ak sèten fizisyen depi lontan: Doktè Ejipsyen yo te itilize yon reyon elektrik pou trete epilepsi; Faraday te itilize zangi pou etidye nati elektrisite; etid anatomik zangi a te kontribye nan ede Volta kreye premye batri elektrik; sa a se youn nan motivasyon yo pou Whole Genome Sequencing nan anguil elektrik pa University of Wisconsin-Madison, ki te konplete nan ete 2014 la[1].

Zangi elektrik la gen ògàn elektrik (plak elektrik) nan pati dèyè a. Lèt la ka rive jwenn 80% nan mas li yo. Li kapab voye dechaj elektrik ak yon vòltaj ki sòti nan 50 milivolts rive nan 860 vòlt, jaden elektrik la se d 'apeprè 200 V pou chak 30 cm (sa vle di 600 V m−1) ki ka paralize yon chwal (gen chans pou yo nwaye) oswa touye yon moun. ke yo te (elektwokisyon)[2], [3]. Kèk nan dechaj sa yo rive jwenn yon rekò ki gen plis pase 860 V[4] pou yon kouran 2 A. Po li izole l nan pwòp ekoulman l 'yo. Yo sèvi ak dechaj sa yo pou defann tèt yo oswa kòm yon mwayen pou predasyon. Yon zangi elektrik 2 m ka pwodui yon kouran ak yon vòltaj ki rive jiska 860 volts, prèske kat fwa sa yon priz kouran<nowiki>[1].

Twa kalite dechaj elektrik egziste[1]:

  1. pulsasyon ki ba vòltaj ki itilize pou detekte anviwònman an;
  2. sekans kout, nan de oswa twa pulsasyon vòltaj segondè chak ki dire kèk milisgond (yo rele doubt oswa triple), pandan lachas la;
  3. pete vòltaj segondè, pulsasyon segondè frekans nan moman kaptire bèt oswa defans kont yon bèt oswa yon objè jije menasan.

Dapre Kenneth Catania (apre nèf mwa etid sou chok elektrik vòltaj segondè), sistèm nan se « etranj sanble ak yon Taser »[1].

Yo itilize tou dechaj elektrik kontinyèl nan pi ba vòltaj (alantou 10 V) pou oryante tèt yo nan dlo labou, lokalize ak/oswa netralize bèt oswa predatè osi byen ke jwenn patnè seksyèl.

Mouvman yo nan espès sa a trè rapid: li pran sèlman anviwon yon dizyèm nan yon segonn pou yon vè k'ap manje kadav oswa yon ti pwason, li menm paralize nan kèk dizyèm nan yon segonn, yo dwe vale[1].

Repwodiksyon[modifye | modifye kòd]

Peryòd elvaj la pran plas ant septanm ak desanm.

Gason yo bati nich lè l sèvi avèk saliv yo ki fèt ak plant akwatik epi pwoteje ze yo epi apre fri yo. Lèt yo gen yon gwosè apeprè 10 cm apre yo fin kale. Zangi elektrik la ka ponn jiska 17 000 ze.

Fizyoloji[modifye | modifye kòd]

Electrophorus electricus - skelèt konsève nan MNHN nan Pari

Angilè elektrik la pa gen dorsal, kodal oswa basen. Sepandan, li gen yon najwa nan dèyè long.

Tèf Electrophorus electricus - skelèt konsève nan MNHN nan Pari.

Byenke li gen branki, li dwe detanzantan monte nan sifas la pou vale lè epi se nan bouch li ki rich anpil vaskularize echanj gaz yo fèt. Karakteristik sa yo pèmèt li vwayaje sou tè sèk ak fè fas ak dlo pòv nan oksijèn.

Li gen kèk predatè epi li pa nan gwo enterè pou popilasyon yo, chòk elektrik ka rive jiska uit èdtan apre lanmò li.

Jiska 2019, se te sèl espès nan genus Electrophorus. Malgre ke nan menm fanmi ak gymnotes, zangi elektrik la klase nan yon lòt genus. Gen kèk otè ki klase li nan yon fanmi separe, Electrophorided.

Deskripsyon Istorik[modifye | modifye kòd]

Gymnote

Jean Richer, astwonòm nan Obsservatwa Pari te voye nan Gwiyann ​​franse an 1672 te dekri san li pa t jwenn non li, yon "angili gwo tankou pye a", ki "angoudisman anpil. bra a & pati nan kò a ki pi pre li, ke nou rete pou apeprè yon ka inèdtan san nou pa kapab deplase li »[5],[6].

Alexander von Humboldt te bay yon deskripsyon frapan sou rankont li ak Gymnotes pandan ekspedisyon pi popilè li nan Amerik di Sid, nan kòmansman 19the syèk[7] :

"Laperèz pou dechaj zangi elektrik yo tèlman egzajere nan mitan popilasyon an ke nou pa t 'kapab jwenn okenn nan twa jou. Gid nou an te pran chwal ak milèt epi li mennen yo nan dlo a. Nan apeprè senk minit de chwal te nwaye. Zangi a sis pye longè fwote sou vant chwal la epi li bay li yon chòk. Men tou dousman vyolans nan konba inegal la kalme ak anguil yo fin dispèse. Nan yon ti tan nou te gen senk gwo zangi. Apre nou fin etidye yo pandan kat èdtan, nou te gen kranp, doulè nan jwenti ak kè plen jeneral jouk demen.

Etoloji[modifye | modifye kòd]

Konpòtman atak ak sote soti nan dlo a pafwa obsève; li te aksidantèlman obsève pa Kenneth Catania nan Inivèsite Vanderbilt ki te note ke bèt sa yo pafwa sote soti nan dlo a "atake" Rim nan filè yo te itilize pou kaptire yo[8]. Yon etid ki te pibliye nan mitan-2016 nan Pwosedi Akademi Syans Ameriken yo[9],[10] te montre ke zangi sa yo ka tout bon sote soti nan dlo a pou atake yon bèt, e ke so sa a ogmante tansyon elektrik la, fè atak la siyifikativman pi efikas. Plis zangi a soti nan dlo a, se pi vyolan dechaj la; nan yon ka vòltaj elektrik la te ogmante de 10 volts[8]. Konpòtman sa a te kapab akeri pandan evolisyon kòm yon solisyon adaptasyon ki pèmèt zangi sa a pi byen siviv.fann pandan sezon sèk amazonyen an, lè li kwense fè fas a yon predatè nan zòn rezidyèl ki pa fon[10].

Kilti popilè[modifye | modifye kòd]

  • Istwa kout The Custom of the Army pa Diana Gabaldon, ki te pibliye an 2010, kòmanse ak yon demonstrasyon sou yon zangi elektrik nan yon salon Lond an 1759.

Rechèch[modifye | modifye kòd]

Anviwònman[modifye | modifye kòd]

Mize akwaryòm Nancy ap fè rechèch sou itilizasyon jimnot pou egzamine kalite dlo. Vreman vre, frekans nan enpilsyon elektrik ki emèt pa yon gymnot an sante nan yon anviwònman pwòp se etonan regilye. Sepandan, le pli vit ke dlo a polye, pa rezidi lwil oliv pou egzanp, siyal la deranje.

Teknoloji bioenspire[modifye | modifye kòd]

An 2017, yon ekip chèchè Ameriken te devlope idwojèl pou repwodui estrikti ak fonksyone elektwosit elektrik zangi. Malgre difikilte teknik (rechaje aparèy la oswa dansite enèji ki ba pwodwi), idwojèl sa yo ta ka finalman itilize nan aparèy medikal tankou pacemakers[11].

Nòt ak referans[modifye | modifye kòd]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 et 1,4 Eels elektrik delivre chok tankou taser Inivèsite Vanderbilt, 4 desanm 2014, ki soti nan: K. Catania. Grèv la chokan predatè nan zangi elektrik la. Syans, 2014; 346 (6214): 1231 DOI: 10.1126/science.1260807
  2. ↑ « 12 bèt ki gen gwo pwisans ki gen lespri », sur nationalgeographic.fr,
  3. ↑ « Kijan Evolisyon te bay kèk pwason pouvwa elektrik yo », Wired,‎
  4. ↑ [1]
  5. ↑ Diksyonè fizik. Pari 1793-1822. 4 Vol, Hotel De Thou,
  6. ↑ Encyclopedie Methodique,
  7. ↑ (de) Alexander von Humboldt, Jagd und Kampf der electrischen Aale mit Pferden, Annalen der Physik, (DOI 10.1002/andp.18070250103, lire en ligne), p. 34–43
  8. ↑ 8,0 et 8,1 Shultz, David (2016) / video-jumping-electric-eels-pack-more-zap Videyo: Jumping electric eels pack more zap, 6 jen 2016; Syans, Plant ak Bèt DOI:10.1126/science.aaf5767
  9. ↑ Kenneth C. Catania. Zangi k ap sote elèktrize menas yo, sipòte kont Humboldt nan yon batay ak chwal yo. PNAS, 6 jen 2016 DOI: 10.1073/pnas.1604009113
  10. ↑ 10,0 et 10,1 Kenneth C. Catania (2016) 2016/06/01/1604009113 Leaping eels elèktrize menas, sipòte kont Humboldt nan yon batay ak chwal
  11. ↑ Hugo Jalinière, « Eel elektrik la nan èd nan pacemakers », Sciences & Avenir,‎

Gade tou[modifye | modifye kòd]

Lyen ekstèn[modifye | modifye kòd]

Sou lòt pwojè yo :

Bibliyografi[modifye | modifye kòd]

  • « Pwisans yo nan zangi elektrik la », Pou syans,‎ , p. 36-43
Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/w/index.php?title=Angi_elektrik&oldid=838065 »