Trete Salt
Trete SALT yo (ki soti nan anglè "Strategic Arms Limitation Talks'") se de trete kontwòl zam ant Etazini ak [[Inyon Repiblik Sosyalis Sovyetik yo|Sovyetik] ] pandan Gè Fwad la. Apre yon pwosesis negosyasyon ki te kòmanse nan , trete SALT I te siyen an ak SALT II nan .
Trete SALT I la konsène zam estratejik ofansif yo. Li te siyen an menm tan ak trete ki konsène limitasyon sistèm misil anti-balistik (ki rele ABM Trete), ki konsène zam defansif estratejik yo. Trete SAL I fè pati obligasyon Etazini ak Sovyetik anba atik VI trete sou non-pwoliferasyon zam nikleyè (NPT) , te siyen an epi li te antre anvigè nan .
Trete SALT II la finalman pa t ratifye epi kidonk pa t janm antre an vigè.
Kontèks
[modifye | modifye kòd]Kriz Kiben an nan te pwovoke konsyantizasyon sou danje nikleyè nan tou de Etazini ak Inyon Sovyetik la ak louvri yon peryòd de estabilite relatif nan frèt lagè a. Kennedy ak Khrushchev te kòmanse nan rechèch sa a pou yon mond ki pi an sekirite ki baze plis sou parite militè-estratejik ant de gwo pwisans yo pase sou yo. eseye jwenn dominasyon sou lòt la. Diskou Kennedy nan montre sa a yon fason espektakilè kote li di ke « de peyi yo pataje yon limanite komen ak yon enterè komen nan evite yon katastwòf nikleyè ak bati yon lapè sensè ». Konkrètman, de Eta yo te etabli apati mwa yon liy dirèk kominikasyon ant Mezon Blan ak Kremlin pou evènman an. nan yon lòt kriz, epi konkli trete ki entèdi tès zam nikleyè nan atmosfè a, nan espas eksteryè ak anba dlo[1].
Sig | Ane siyati |
Ane ratifikasyon |
---|---|---|
SALT I | 1972 | 1972 |
SALT II | 1979 | X |
INF | ||
START I | ||
START II | Etazini Larisi | |
SORT | ||
New START |
Akò SALT I
[modifye | modifye kòd]Nan , jou inogirasyon Nixon, Inyon Sovyetik te eksprime dezi li pou diskite sou limitasyon zam estratejik yo. Chita pale yo te kòmanse sou zam estratejik ofansif ak sistèm defansif yo. De pati yo byen vit te jwenn tèt yo nan yon enpas akòz dezakò sou kalite zam yo dwe enkli nan trete a: Sovyetik la te ensiste pou ke sistèm nikleyè Ameriken an Ewòp yo dwe enkli nan ekwasyon estratejik la, pandan y ap Etazini yo vle yo dwe trete. ak nan yon fowòm diferan, ansanm ak sistèm Sovyetik kout ak mwayen-ranje. Nan , Etazini ak Sovyetik te anonse ke yo te rive jwenn yon akò preliminè sou de dokiman separe, yon akò pwovizwa pou limite sèten sistèm ofansif estratejik ak yon trete pou limite sistèm ABM [2].
Trete SAL I te siyen nan nan Moskou ant Ameriken yo ak Sovyetik yo pa Richard Nixon ak Leonid Brezhnev . Non ofisyèl li se Akò Pwovizwa Ant Etazini nan Amerik ak Inyon Repiblik Sosyalis Sovyetik Konsènan Sèten Mezi Konsènan Limitasyon Zam Estratejik Ofansif yo. Trete SAL I te ratifye nan pa Etazini ak Inyon Sovyetik[2].
Akò pwovizwa sa a valab pou yon peryòd senkan. Se poutèt sa, li ekspire nan , sepandan, Etazini te anonse nan ke yo pral kontinye obsève li toutotan negosyasyon ki gen rapò ak trete a kontinye an paralèl. . SAL II. Inyon Sovyetik te fè yon anons menm jan an nan [2].
Akò SALT II
[modifye | modifye kòd]Negosyasyon kontinye ant de gwo pouvwa. Nan dat nan Vyèn, Jimmy Carter pou Ameriken yo ak Leonid Brezhnev pou Sovyetik yo te siyen trete a SEL II. Sa a pote limit adisyonèl konpare ak SAL I epi li defini yon plafon presi nan bonbadè ak lans misil tolere, sa ki vle di destriksyon nan. sipli. Li entèdi tou voye zam nikleyè nan lespas ak Fractional Orbital Bombardment System.
Akoz deteryorasyon relasyon Lès-Lwès, akòz obsèvasyon nan Modèl:Periodo ke Sovyetik la te benefisye plis pase Etazini nan detant, Sena Etazini te refize pandan sis mwa prezidan Carter. demann pou ratifye trete a epi prezidan an te finalman renonse demann sa a apre Envazyon Sovyetik nan Afganistan. Men, nou te fè remake ke entèvansyon te vini sis mwa apre siyen trete a alòske li te pran sèlman kat mwa (26 me 1972- – 3 oktòb 1972) pou jwenn ratifikasyon trete SALT ant Nixon ak Brezhnev, refi pèsistan sa a te ka retire ezitasyon Kremlin an pou l reponn pozitivman a demann ensistans pou entèvansyon gouvènman Afgan an te fòme depi prentan nan Inyon Sovyetik[3]. Sepandan, menm san yo pa te ratifye, kondisyon ki nan trete a te respekte nan pratik.
Limit trete yo SALT
[modifye | modifye kòd]Eleman karakteristik trete yo | SALT I | SALT II | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Dat siyati | ||||||
Dat antre | Pa ratifye | |||||
Plafon sou lansè | Etazini | URSS | Etazini / URSS |
Mirvés[alpha 1] | ||
ICBM | 1 054 | 1 618 | 2 250 | 820 | 1 200 | 1 320 |
SLBM | 656 | 950 | ||||
Bonbadye / ASBM[alpha 2] | Lib | Lib | ||||
Bonbadye / ALCM[alpha 3] | ||||||
Bonbadye/ Bonm[alpha 4] |
Nòt ki gen rapò ak tablo a
- ↑ Lansè ak ekiman plizye tèt (nan anglè MIRV pou (en) Multiple Independant Reentry Vehicle)
- ↑ ASBM : misil balistik "air-sol" - An pratik, tip zam sa a pa janm rive nan estad operasyonèl - Ezanp ki pi avanse a se Skybolt, abandone fini .
- ↑ ALCM : misil "croisière air-sol" ki pi siperyè ak 600 km.
- ↑ Bonbadye ki ekipe ak bonm epi pa ekipe ak ASBM oswa ALCM.
Nòt ak referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ Cartigny 2013.
- ↑ 2,0 2,1 et 2,2 NTI SEL I 2011
- ↑ Mélandri 1995.
Lyen deyò
[modifye | modifye kòd]
- Avi nan diksyonè oswa ansiklopedi jeneralis :