Gade kòd pou Latousen

[[File:All-Saints.jpg|thumb|Fra Angelico, Prekisè Kris la ak sen yo ak mati, 1423-1424.]]
'''Latousen''' oswa '''fèt tout sen yo''' (Laten: ''Sollemnitas Omnium Sanctorum'' epi fansè: ''Toussaint)'' se yon fèt kote kretyen yo onore tout sen, ke yo konnen ak sa ki enkoni.

Nan [[Legliz Katolik]] rite oksidantal, jounen Latousen selebre {{1e}} novanm. Selebrasyon litijik la kòmanse nan [[vèp]] nan aswè 31 oktòb epi fini nan fen {{1e}} novanm. Li vin anvan yon sèl jou Komemorasyon tout fidèl ki pati yo, ki te fikse ofisyèlman solanèl pou [[2 novanm]].

[[Legliz Òtodòks]] yo ansanm ak [[Legliz Katolik oryantal ]] yo nan [[rit bizanten]] yo selebre Dimanch Tout Sen, Dimanch ki vin apre Pannkòt la.

[[Pwotestan]] yo pa adore sen, men [[literanis|legliz Lutheran]] ak [[anglikanis|Anglikan]] yo komemore sen yo tou {{1e}} novanm.



=== Fèt Mati yo ===
Fèt ki onore tout mati te egziste depi nan {{s|IV|th}} nan Legliz lès yo nan Dimanch apre Pannkòt la. Jodi a, se toujou nan dat sa a ke [[Legliz Otodòks|Kominyon Legliz Otodòks]] selebre [[Dimanch Tout Sen]]<ref name=Fery>{{Liv|otè1=Robert Féry| title=Jou fèt: Istwa nan selebrasyon kretyen|editè=[[Éditions du Seuil|Seuil]]|ane=2009|pasage=108-109|isbn=}}</ref>.
Nan lavil Wòm, tou nan 5yèm syèk la, yon fèt nan onè pou sen yo ak mati yo te deja selebre nan dimanch apre Pannkòt la<ref name="Théo">''Théo, ansiklopedi Katolik pou tout moun'', [[Mame (mezon piblikasyon)|{{Ed.}} Mame]], {{p.|1032}}.</ref>.

Apre transfòmasyon [[Panteyon Wòm nan]] nan yon tanp, [[Pap]] Bonifas IV  te konsakre li, nan {{dat-|13 me 610 }}, anba non legliz Sainte-Marie-et-des-martyrs. {{nobr|Bonifas {{IV}}}} te vle sonje tout mati kretyen yo te onore kò yo nan Tanp sa a. Lè sa a, fèt Tout Sen yo te selebre nan {{dat-|13 me}}, anivèsè [[Dedikasyon (seremoni)|dedikasyon]] legliz sa a ki te dedye a mati yo<ref name="Théo"/>{{ ,}}<ref name="Le Gall">Dom Robert Le Gall, ''Dictionary of Liturgy'', Éditions CLD, ''[http://www.liturgiecatholique.fr/Toussaint.html Li sou entènèt] '' .</ref>, petèt tou an referans a yon festival selebre pa [[Legliz Siri a]] nan {{s|IV|e}}.
Li te ranplase festival ''[[lémure|Lemuria]]'' ansyen lavil Wòm ki te selebre nan dat sa a pou anpeche move espèk yo<ref>{{Book|author1=Jean-Hugues Déchaux|title=Le Souvenir Des Morts|piblikatè. =[[Presses Universitaires de France|PUF]]|ane=1997|pasage=38-39|isbn=}}</ref>.

==Istwa==
=== Dat selebrasyon ===
[[File:Graduale Simplex Toussaint 317.jpg|vignette|Jou Solènite Tout Sen, nan ''[[Graduale simplex]].'']]
Selebrasyon fèt kretyen jounen Latousen {{1e}} Novanm te parèt nan loksidan nan 8yèm syèk la, petèt lè Pap Gregwwa III gen [[Dedikasyon (seremoni)|dedye]] a tout sen yo yon chapèl nan [[Bazilik Sen Pyè Wòm]]<ref name="Théo" />.

Anviwon 835, Gregory IV te bay lòd pou fèt sa a fèt nan tout [[Lakretyente]]<ref name="Théo" />. Pou, se apre desizyon sa a fèt Tout Sen yo te fikse pou {{1e}} Novanm<ref name="Le Gall" />. Sou konsèy Gregory IV, [[Louis le pieux ]] te etabli Latousen sou tout teritwa anpi [[ Carolingian]]<ref >[http://www.liturgiecatholique.fr/Toussaint,3370.html Portal litiji Katolik, Fèt Tout Sen]</ref>.

=== Latousen ak fèt dèmò ===

Selebrasyon Latousen yo te swiv lokalman ok yon ofis pou mò yo soti nan {{s|IX|th}}.
An 998, relijye Cluny yo te etabli yon fèt pou moun ki mouri yo nan {{dat-|2 novanm}}, ki te antre nan litiji women an kòm [[komemorasyon tout fidèl ki te pati yo]] nan {{s|XIII|th}} <ref name="Fery"/>.

Kil mò yo, sepandan, te rete selebre an foul {{1e}} Novanm<ref name=Rouillard210>{{Liv|otè1=Philippe Rouillard|title=Feste kretyen nan Lwès|piblikatè=|ane=|pasaj=210 |isbn= }}</ref>.

=== Fèt obligasyon ===
An 1484, Pap [[Sixtus IV]] ogmante solananite fèt la ak yon [[oktav (litiji)|oktav]].
An 1914, [[Pi XI]] te fè li yon [[fèt obligasyon]]<ref name=Rouillard210/>.

== Nòt ak referans ==
{{références}}

== Ki gen rapò ==
{{Lòt pwojè
 |commons=Category:All Saints
 |wiktionary=Toussaint
}}

[[Kategori:Kalandriye kretyen]]
[[Kategori:jou konje]]
[[Kategori:Festival novanm]]
[[Kategori:Sentete]]
[[Kategori:1e novanm]]