Gade kòd pou Edikasyon gratis

'''Edikasyon gratis''', oswa '''edikasyon gratis''', se yon politik yon Leta fè pou asire aksè a [[edikasyon]] [[Gratis|gratis]] . Mezi sa a ka aplike nan diferan nivo lekòl oswa entegral.

== Istwa ==
=== Orijin ===
{{...}}

=== Kontra entènasyonal sou dwa ekonomik, sosyal ak kiltirèl ===
[[File:ICESCR-members.png|thumb|300px|Eta ki ratifye (vèt fonse) oswa ki siyen sèlman (vèt klè) ICESCR la.]]
Aksè totalman gratis se youn nan objektif [[Pak Entènasyonal sou Dwa Ekonomik, Sosyal ak Kiltirèl#.C3.89Eta ki siyatè]] [[Pak Entènasyonal sou Dwa Ekonomik, Sosyal ak Kiltirèl]] (ICESCR), ki te antre. antre nan fòs nan {{dat| 3 janvye 1976}}, sa ki pèmèt reyalizasyon [[dwa a edikasyon]], ki se "tou de yon [[dwa fondamantal|dwa fondamantal]] nan tèt li ak youn nan kle nan egzèse lòt dwa nannan moun nan. »<ref>Komantè jeneral nimewo 13. 2 E/C.12/1999/10, 8 desanm 1999</ref>. Akonplisman ekolaj gratis yo pral jeneralman gradyèl nan pi wo nivo epi [[konjelasyon frè ekolaj]] ka yon fason pou reyalize sa, dapre [[enflasyon]].

=== Istwa resan ===
[[Pwosesis Bolòy]], ki konsantre sou [[konpetitivite ekonomik|konpetitivite]] etablisman edikasyon, kritik li yo dekri kòm yon mekanis [[Komodifikasyon edikasyon|komodifikasyon edikasyon]] ki ale kont prensip gratis. edikasyon ak dwa a edikasyon.

==Edikasyon gratis atravè mond lan==
Pifò nan peyi yo nan [[Ewòp kontinantal]] ak [[eskandinav]] ofri edikasyon gratis oswa frè ekolaj ki ba<ref>Mathieu Perreault, [http://www.lapresse.ca/actualites/ quebec-canada/education /201203/04/01-4502296-droits-de-scolarite-eleves-le-quebec-deja-dans-les-premiers.php “Frè ekolaj ki wo: Quebec deja pami premye yo”], ''La Presse'', 4 mas 2012.</ref>{{,}}<ref>« [https://www.ledevoir.com/societe/education/344253/droits-de-scolarite-a-l-universite -almost-free-remains -la-nòm-an-ewòp frè ekolaj Inivèsite - Prèske-gratis rete nòmal nan Ewòp]". [[Devwa a]]. Aksede 25 fevriye 2013.</ref>. Nan [[Denmark]], anplis ke yo gen aksè a inivèsite gratis, etidyan inivèsite yo resevwa, an 2012, yon [[alokasyon etid]] ki ekivalan a yon ti kras plis pase 480 [[dola ameriken|$US ]]/mwa lè y ap viv. ak paran yo ak yon ti kras plis pase 975 [[US Dollar|$US]]/mwa lè yo rete poukont yo. Edikasyon gratis an fòs tou nan [[Meksik]], nan [[Ajantin]]<ref>Fulbright Program, “[http://fulbright.edu.ar/en/english-study-in - argentina/ Edikasyon an Ajantin]”</ref> ak nan [[Kiba]].

=== Nan Quebec ===
Gouvènman [[Adélard Godbout]] te aboli frè ekolaj nan Quebec an 1944, ki an menm tan te dekrete liv gratis, yon ane apre etablisman edikasyon obligatwa pou elèv 5 a 14 ane<ref>[[Jacques Rouillard ]], ''The tenacious myth of the folk society'' in the history of Quebec'', Septentrion, 2023, paj 128.</ref>.

==== Rapò paran an ====
Edikasyon gratis soti nan primè rive nan inivèsite se youn nan volonte otè [[Komisyon Paran|Rapò Paran]], nan ane 1960 yo]], pandan [[revolisyon trankil la]]. Se te nesesite pou refòm rès leta Kebek la, yon pwojè chè, ki te dekouraje gouvènman an pou l kontinye ak pwojè edikasyon gratis sa a.

==== Konsekans sezon prentan Quebec ====
Apre [[Grèv etidyan Kebek 2012|Maple Spring]], gouvènman [[Parti Québécois]] ap prepare yon [[Somè sou edikasyon siperyè (Quebec)|Somè sou edikasyon siperyè]]. Pandan mwa ki te vini anvan Somè a, yo diskite sou plizyè senaryo [[Indexation (finans)|endèksasyon]] frè ekolaj yo, ansanm ak [[Freze ekolaj la|friz]], men edikasyon gratis, menm kòm yon rezilta previzib. nan yon friz alontèm, pa jenere anpil deba ke de premye opsyon yo<ref>« [http://www.lapresse.ca/actualites/quebec-canada/education/201302/08/01-4619945-le -gel-comme-une-voie-vers-la-gratuite-scolaire.php Jèl la kòm yon wout pou edikasyon gratis]”. La Presse, 8 fevriye 2013.</ref>{{,}}<ref>* « [http://quebec.huffingtonpost.ca/elisabeth-emond/debat-gratuite-scolaire_b_2650746.html Edikasyon gratis - tan pou deba ]”. Huffington Post, 9 fevriye 2013.</ref>. [[Asosyasyon pou Solidarite Sendika Etidyan|ASSÉ]] menase pou l pa parèt nan Somè a si opsyon sa a pa byen diskite. [[Pierre Duchesne (politisyen)|Pierre Duchesne]], Minis Edikasyon siperyè presize ke pa t janm gen okenn kesyon pou entèdi pale sou edikasyon gratis, menm si Quebec "pa gen mwayen lekòl edikasyon gratis.

e ant kounye a ak Summit la »<ref>Radio-Canada.ca, Zone Nouvelles-. "[http://www.radio-canada.ca/nouvelles/Politique/2013/02/06/004-quebec-sommet-education-gratuite.shtml Quebec envite elèv yo pou yo diskite sou edikasyon gratis, pandan y ap elimine li ] » Radyo -Kanada. 6 fevriye 2013</ref>. Pozisyon sa a rezime pa televizyon leta ak fòmil sa a: "Quebec envite elèv yo diskite sou edikasyon gratis, pandan y ap rejte li."
==== Deba sosyal Quebec ====
Deba sou edikasyon gratis nan Quebec ap kristalize alantou pwoblèm ki, nan nouvèl la, souve konfli oswa endiyasyon. [[Komisyon ankèt sou akòde ak jesyon kontra piblik nan endistri konstriksyon|Komisyon Charbonneau]] lakòz yon eskandal lè li montre enpòtans pèt ekonomik ak koripsyon nan Quebec, ansanm ak yon sèten imobilite nan aparèy leta nan figi fleo sa a. Eta jesyon resous natirèl yo, e sitou enèji, nan Kebèk, mete an kesyon kapasite, menm volonte [[Leta Quebec|Leta Quebec]] pou kolekte epi distribye revni ki sòti nan eksplwatasyon resous natirèl Quebec yo. Sepandan, [[Revolisyon trankil la]] (ak refòm nan [[edikasyon nan Quebec]]) te posib grasa gwo pwojè nasyonalizasyon elektrisite. Anplis de sa, yon pati enpòtan nan sosyete Quebec sonje [[grèv etidyan kebek 2012|prentan erab]] kòm yon peryòd [[anachi]]. Kidonk, deba sou edikasyon gratis nan Quebec ap dewoule nan yon kontèks gwo polarizasyon ideyolojik sou sijè ekonomi an. Nan {{date-|21 fevriye 2013}}, [[Public Service Alliance of Canada]], yon gwo sendika ki reyini ansanm {{formatnum:180000}} sèvitè piblik yo, te poste yon videyo sou entènèt ki montre tout pwoblèm sa yo epi ki te prezante envestisman. nan edikasyon gratis kòm yon chwa sosyete pwofitab ak relativman chè<ref>[[Public Service Alliance of Canada]] - seksyon Quebec. [https://www.youtube.com/watch?v=vrU3OlGV_Zs Edikasyon gratis: enposib?]</ref>.

== Nòt ak referans ==
{{Referans|kolòn=1}}

== Gade tou ==
=== Bibliyografi ===
* [http://www.iris-recherche.qc.ca/blogue/tag/gratuite-scolaire Biyè ak etid sou edikasyon gratis] pa [[Enstiti pou rechèch ak enfòmasyon sosyo-ekonomik]]
* [http://www.uis.unesco.org/Education/Documents/oecd-eag-2012-fr.pdf Yon ti koutje sou edikasyon 2012 - Endikatè OECD]. [[Òganizasyon pou Koperasyon ak Devlopman Ekonomik|OECD]].
* [https://web.archive.org/web/20120313043052/http://www.iiep.unesco.org/fr/recherche/couts-et-financement/les-politiques-de-gratuite-de-leducation.html Politik edikasyon gratis]. [[Oganizasyon Nasyonzini pou Edikasyon, Syantifik ak Kiltirèl|UNESCO]] - [[Enstiti Entènasyonal pou Planifikasyon Edikasyon]].


[[Kategori:Edikasyon]]

[[de:Schulgeldfreiheit]]
[[zh:免費教育]]