Gade kòd pou Agresyon seksyèl

[[file:Martin van Maele 06.jpg|thumb|300px|Sèn agresyon, ''Gran Dans Lanmò Moun Vivant yo'', [[Martin Van Maele]] gravure, 1905.]]

'''Agresyon seksyèl '''vle di nenpòt zak [[seksyèl]] ki pa [[Konsantman seksyèl|konsantman]], ki enplike manyen pati entim kò imen an san yo pa dakò klè viktim nan.

== Prezantasyon ==
Nan kèk peyi, lalwa endike ke atak la dwe enpoze pa fòs fizik oswa sikolojik yo dwe konsidere kòm yon [[krim]]{{refnec}}. Sepandan, li rete difisil pou pwoteje ak defann tèt ou, sitou lè agresè a itilize kontwòl ak [[Pouvwa (syoloji)|pouvwa]].{{refnec}}

Atak seksyèl pa fòse se lejislasyon nan pifò peyi yo epi jeneralman konsidere kòm yon krim. Sa a pa patikilyèman ka a nan [[Kanada]] kote fòse se pa yon kritè pou karakterize zak agresyon seksyèl<ref name=":INSPQ">INSPQ Canadian Criminal Code [https://www.inspq.qc.ca/aggression-sexualle/loi/cadre-legal#tab1-1 Online]</ref>.

Kèk [[Jiridiksyon|jidiksyon]] trete separeman agresyon ki enplike [[Rapò seksyèl#Koit vajinal|penetrasyon]], ki deziyen espesyalman kòm [[vyòl]] epi ki reprezante yon [[krim seksyèl]].

== Metòd yo itilize ==
=== Manipilasyon mantal ===
Gen kèk viktim ki te fè eksperyans [[manipilasyon mantal]] ki te sibi yo nan agresyon seksyèl. Metòd sa yo gen avantaj pou atakè yo nan diminye risk pou yo [[plent]] viktim yo. Manipilasyon sa yo pwovoke epi kite yon santiman [[Kolpabilite (emosyon)|kopabilite]] nan kèk viktim, menmsi yo pa gen anyen pou yo wont.

Gen kèk agresyon seksyèl ki ka komèt anba laparans medikaman, pa egzanp lè w fè egzamen jenital oswa tete san [[Konsantman seksyèl|konsantman]] pasyan an, pa [[abi otorite]], [[abi konfyans]] , [[abi feblès]] oswa pa sipriz, oswa menm lè [[ekzamen medikal]] ki te dakò ak tout libète a se detounen pa otè li a soti nan objektif medikal li pou yon rezon seksyèl. An Frans, [[Lwa ki gen rapò ak dwa pasyan yo ak bon jan kalite sistèm sante a|lwa {{dat-|4 mas 2002}}]] presize ke "pa gen okenn pwosedi oswa tretman medikal fèt san [[konsantman enfòme|konsantman gratis e enfòme]] moun nan epi konsantman sa a ka anile nenpòt ki lè.” {{Pasaj Evazif|Lwa anvan sa ki te {{dat-|4 mas 2002}} te gendwa tou bay dwa menm jan an}}.

=== Vyolans seksyèl ak dwòg ===
Sèten dwòg ak medikaman, yo rele "[[Chemical subjugation|date vyòl dwòg]]", pafwa yo itilize pou komèt agresyon seksyèl, pa egzanp pou fè viktim nan dòmi, pwovoke [[amnesia]], oswa siprime [[Volonta a (sikoloji)|ap]]. Medikaman ak medikaman sa yo gen ladan [[GHB]], [[Gamma-butyrolactone|GBL]] (ki transfòme an GHB yon fwa nan kò a), [[Flunitrazepam|Rohypnol]] ak divès kalite [[Ipnotik| tablèt pou dòmi]].

Dwòg sa yo anjeneral dilye nan alkòl oswa bwason ki gen sik. Melanje li ak alkòl ka anpeche viktim nan vin sispèk apre reveye, paske [[dòmi]] oswa [[amnesia]] ka parèt tankou yon efè alkòl.

[[etanòl|alkòl]] se tou yon [[Dezenhibition|dezenhibitor]] ki ka, sou yon bò, fasilite agresè a pran aksyon epi, yon lòt bò, redwi mwayen defans atakè a. agrese<ref>{{ Atik|lang=en|otè1=Antonia Abbey|otè2=Tina Zawacki|otè3=Philip O. Buck|otè4=A. Monique Clinton|author5=Pam McAuslan|title=Alkòl ak agresyon seksyèl|periodical=Rechèch sou Alkòl ak Sante|date=2001|volume=25|number=1|pages=43-51|PMID=11496965}}.</ref> .

== Estatistik ==
=== Nan Quebec ===
Nan [[Quebec]], youn sou twa fanm ap soufri agresyon seksyèl pandan lavi yo. Pandan ke youn sou 6 gason ta sibi agresyon seksyèl pandan lavi yo<ref>{{Web link |langue=fr|title=Statistiques|url=https://cpivas.com/statistiques/|site=cpivas.com |date=2020 -10-14 |accessed on=2021-11-30}}</ref>. An 2019, kantite agresyon seksyèl yo rapòte se te 5,722<ref>{{Lyen entènèt |author=Ministè Sekirite Piblik Quebec |title=Krim nan Quebec: tandans prensipal 2019 |url=https://www.securitepublique.gouv. qc.ca/fileadmin/Documents/police/statistiques/criminalite/2018-2019/rapport_statistique_criminalite_2019_2.pdf |date=2021 |accessed on=16Novanm 2021}}</ref>. Sèks viktim nan ak atakè a pa te espesifye. Yo te rapòte 1,518 plis atak pase an 2010. Se poutèt sa, gen yon ogmantasyon nan kantite viktim agresyon seksyèl, oswa yo oze rapòte pi plis ak plis bay otorite lapolis yo. Sepandan, yo estime ke mwens pase 10% nan agresyon seksyèl ki gen eksperyans pa granmoun yo rapòte ak anrejistre pa sèvis sekirite yo<ref>{{Lyen entènèt |langue=fr |author=Gouvènman Quebec |title=Estatistik - echèl granmoun |url= https://www.inspq.qc.ca/aggression-sexualle/comprendre/statistiques-amplitude-adultes |site=INSPQ |konsilte sou=2021-11-30}}</ref>.

[[Gouvènman Quebec]] sibvansyone plizyè komite ekspè pou yo ka idantifye solisyon posib pou ankouraje viktim agresyon seksyèl yo denonse [[Enjistis|jistis]] kont yo<ref>{{Web link |langue=fr | title=Komite ekspè sou sipò pou viktim agresyon seksyèl ak vyolans domestik |url=https://web.archive.org/web/20221010202334/https://www.justice.gouv.qc.ca/victimes/consultation/ comite/ |site=Ministè Jistis |accessed on=2021- 11-30}}</ref>{{,}}<ref>{{Web link |language=fr |author=Jean-François Néron |title= Girard bidjè: lajan kont abi seksyèl |url=https://www .lesoleil.com/2019/03/22/budget-girard-de-largent-contre-les-abus-politiques-29d1db6ad9fef7c8363ee38f203e07ab |sit= Le Soleil |dat=2019-03-21 |accessed on=1-2021 }}</ref>.

An 2020, yo te soumèt yon rapò ki rele ''Rebati konfyans'', ki t ap mennen ankèt sou sipò pou viktim atak seksyèl ak [[vyolans domestik]]. Sa a te andose pa plizyè figi nan politik Quebec, tankou [[Isabelle Charest]], Minis pou Edikasyon ak [[Minis Kondisyon Fanm yo (Kanada)|Minis Kondisyon Fanm yo]]. Li trase yon lis 190 rekòmandasyon ki ta itil pou moun ki viktim agresyon seksyèl ak vyolans domestik{{Referans vle|dat=27 oktòb 2022}}.

Rekòmandasyon yo kouvri, pami lòt bagay, fasilite aksè nan [[sistèm jidisyè Quebec|sistèm jidisyè]]. Sa ka fèt ak pwovizyon tradiktè ki disponib, lè viktim nan pa ka eksprime tèt yo an franse. Yon lòt solisyon ta dwe fasilite lyen ant resous sikolojik, jidisyè ak medikal.

Yo sijere pote imanizasyon nan sistèm jidisyè a. Pami lòt bagay, nan bay viktim nan pi bon sipò. Sa a frajil emosyonèlman, klima frijid tribinal yo kapab yon sous [[estrès]] ki pa ta ede viktim nan byen bay temwayaj yo.

Finalman, pou byen satisfè tout bezwen viktim vyolans domestik ak agresyon seksyèl, rapò a ofri lide pou kreye yon tribinal espesyalize nan zafè sa a. Vreman vre, yon espesyalizasyon nan anplwaye ki antoure ak sipòte viktim nan ta klèman benefisye pou yo. Ta gen mwens prejije anvè yo epi sèvis yo ofri a ta pi bon kalite.{{Referans vle|dat=27 oktòb 2022}}

=== An Frans ===
An 2016, premye rezilta yo. nan sondaj Virage yo montre prèske {{Unité|580,000|fanm}} ak {{Unité|197,000|gason}} ki gen laj 20 a 69 an se viktim vyolans seksyèl chak ane an Frans (ki gen ladan yo vyòl ak tantativ vyòl, men eksepte [[asèlman seksyèl]] ak [[ekzibisyonism]]). Youn nan sèt fanm (14.5%) ak youn sou vennsenk gason (3.9%) di ke yo te fè eksperyans omwen yon fòm agresyon seksyèl pandan lavi yo (eksepte [[Asèlman seksyèl|asèlman]] ak [[ekzibisyonism]]) . Sondaj sa a presize kontèks la (fanmi, etid, koup, travay, espas piblik) ak laj atak yo fèt<ref>{{Atik|otè1=Christelle Hamel|otè2=Alice Debauche|otè3=Elizabeth Brown|otè4= Amandine Lebugle|otè5=Tania Lejbowicz|otè6=Magali Mazuy|otè7=Amélie Charruault|otè8=Sylvie Cromer|otè9=Justine Dupuis|title=Kayòl ak agresyon seksyèl an Frans|subtitle=premye rezilta sondaj Virage|peryodik =Popilasyon ak Sosyete |number=538|editè=[[National Institute of Demographic Studies|Ined]]|date=2016-11|sou entènèt prezantasyon=http://www.ined.fr/fr/publications/population- et-societes/rapes- aggressions-sexuales-france/|read online=http://www.ined.fr/fichier/s_rubrique/25953/538.population.societes.2016.nouvelle.fr.pdf|electronic format= pdf}}.</ref>{{,}}<ref>{{Atik|otè=Virginie Ballet|title=Vyolans seksyèl, mal yo dènye|peryodik=[[Libération (jounal)|Libération]]|date=2016 -11-24|li sou entènèt =https://www.liberation.fr/france/2016/11/24/violences-nouvelles-les-maux-durent_1530752}}.</ref>. Majorite vyolans rive nan anfans oswa adolesans.

[[Ankèt viktimizasyon]] ki te fèt nan rejyon [[Île-de-France]] depi ane 2001 montre yon estabilite jeneral (anviwon 0.8% moun ki te kesyone yo te deklare yo te viktim agresyon seksyèl pandan twazan anvan ankèt la), ak sepandan yon ogmantasyon san parèy an 2017 nan kontèks [[Afè Harvey Weinstein|Afè Weinstein]] ak [[Mouvman MeToo]], ki te ankouraje yon libere lapawòl. Majorite viktim yo te konnen otè atak la. Konsènan atak andeyò kay la, viktim yo pi souvan jèn ak pòv yo pi souvan<ref>{{Web link |language=en|premye non=Laurent |ti non=Mucchielli |tit=“Ensekirite”, yon epouvantay elektoral yo dwe retire. min |url =http://theconversation.com/linsecurite-un-epouvantail-electoral-a-deminer-132362 |site=The Conversation |dat=27 fevriye 2020 |accessed=}}</ref>.

=== Inyon Ewopeyen ===

Estatistik Ewopeyen ki soti nan [[Eurostat]] itilize klasifikasyon entènasyonal ICCS la<ref>{{Web link |title=Anrejistre ofans pa kalite ofans - done polis |url=https://ec.europa.eu/eurostat/ databrowser/view /CRIM_OFF_CAT__custom_3254365/default/table?lang=fr |site=ec.europa.eu |konsilte sou=2022-08-26}}</ref> ki konsidere separeman agresyon seksyèl (ICCS kòd 03012) ak vyòl (ICCS kòd 03011) (kontrèman ak [[lwa franse]]).

== Devwa pa peyi ==
=== Lalwa franse ===
{{Atik detaye|Agresyon seksyèl nan lwa kriminèl franse}}
Nan [[lwa franse]], "nenpòt agresyon seksyèl ki fèt ak vyolans, fòse, menas oswa sipriz se yon agresyon seksyèl"<ref>{{Web link|langue=fr|title=Kòd Penal|url=https://www . legifrance.gouv.fr/affichCode.do;jsessionid=0D99644755565285A52042491CDEA690B.tplgfr23s_3?idSectionTA=LEGISCTA000006165281&cidTexte=LEGITEXT07007019042491CDEA690B.tplgfr23s_3 gouv.fr|accessed on=2018-03-02}}</ref>.

[[Kòd Penal (Frans)|Kòd Penal]] fè distenksyon:

* "[[Kadejak]]", [[Krim an Frans|krim]] ki karakterize pa yon zak [[Pénétration seksyèl|penetrasyon]] (e konsa [[Tribinal Asis (Lafrans)|tribinal asiz) jije sa a] ]), sijè paragraf 1 nan seksyon III nan Kòd Penal la;
* ak "lòt agresyon seksyèl", sijè dezyèm paragraf la epi ki se zak agresyon seksyèl ''stricto sensu'', [[Onyans kriminèl|ofans]] [[Tribinal Koreksyon (Frans)|Tribinal Koreksyon an ] ].

=== Lwa Kanadyen ===
{{Atik detaye|Agresyon seksyèl nan lwa Kanadyen}}
Dapre lwa kriminèl Kanadyen, agresyon seksyèl se yon ofans kriminèl dapre seksyon 271 a 273 nan [[Kòd Kriminèl (Kanada)|Kòd Kriminèl]]. Lwa kriminèl fè distenksyon ant agresyon seksyèl, agresyon seksyèl grav ak atak seksyèl ak yon zam. Jijman an [[R. vs. Ewanchuk]]<ref>[1999] 1 RCS 330</ref>{{,}}<ref name=":INSPQ" /> se desizyon prensipal Tribinal Siprèm lan sou règ [[Konsantman seksyèl| konsantman]] konsènan agresyon seksyèl.

===Lwa Japonè===
{{Atik detaye|Agresyon seksyèl nan Japon}}
Nan [[Japon]], fanm yo patikilyèman viktim ''[[Chikan (tèm)|Chikan]]'', yon tèm yo itilize souvan nan [[Japon]] pou deziyen moun ki komèt [[Manyen seksyèl|manyen] ] sou fanm ak tifi nan transpò piblik.

Konsènan lejislasyon an, lwa 1907 ki gen rapò ak ofans seksyèl te rete san chanjman jiska 2017.

[[Palman Japonè a|Palman an]] te refòme li, olye de twa zan nan prizon, atakè yo kounye a fè fas a senk ane. Definisyon vyòl la te elaji. Anplis de sa, otorite yo pral kapab lanse envestigasyon san yo pa depoze yon plent anvan.

== Galeri ==
<gallery>
File:A demonstrator in niqab carrying a banner (293138918).jpg|Potè drapo nan [[niqab]] pandan yon manifestasyon pou pwoteste kont [[Mass sex assault|mass sex assault]] kont fanm pandan '[[Eid]] nan [[Cairo|Cairo]] (2006)
File:Actress Lindsey Pearlman performs a skit on sexual assault fin 2013 130601-Z-JU469-001.jpg|[[Lindsey Pearlman]] pandan yon [[Enpwovizasyon teyat|enpwovizasyon]] komedyen de moun pou ogmante konsyantizasyon sou relasyon. vyolans ak agresyon seksyèl devan avyatè 161st Air Refueling Wing, nan [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] (2013)
File:Jenean Hampton Sexual Assault Awareness Month.jpg|Mwa Konsyantizasyon sou Atak Seksyèl Kentucky (Mas 2016)
File:Auftritt Aeham Ahmad, Syrer gegen Sexismus, Köln 2016 -4527.jpg|Aparans [[Aeham Ahmad]] nan rasanbleman “Siryen kont Sèksism” la, devan estasyon tren Kolòy, apre [[Atak Seksyèl Nouvèl Ane a. 2016 nan Almay|Nouvèl Ane agresyon seksyèl nan Estasyon Santral Kolòy]] (Janvye 2016).
File:Two protests against sexual assault at Dupont Circle 3471.JPG|Manifestasyon kont agresyon seksyèl ([[kilti kadejak]]) nan [[Washington (District of Columbia)|Washington]] (2016)
</gallery>

== Nòt ak referans ==
{{Referans}}

== Apendis ==
{{Lòt pwojè|commons=Kategori:Abi seksyèl}}

=== Atik ki gen rapò ===
{{kolòn|nimewo=2|
* [[Manyen seksyèl]]
* [[Kayòl]]
* [[Vyolans seksyèl]]
* [[Vòl lagè]]
* [[Vyolans kont fanm]]
* [[Vyolans seksyèl nan koup la]]
* [[Abi seksyèl sou fanm nan Legliz Katolik]]
* [[Vyolans seksyèl sou fanm nan travay]]
* [[Ensès]]
* [[Diskresyon]]
* [[Twòb estrès pòs-twomatik apre vyòl]]
* [[Yon kadejakè nan wout ou]]
* [[Whisper rezo]]}}
[[Kategori:Vyolans]]
[[Kategori:Vyolans seksyèl]]