Favela
Favela, ki ekri tou favéla, kounye a refere ak bidonvil brezilyen yo, ki sitiye sou tè ki okipe ilegalman epi ki pi souvan kontwole pa trafikan dwòg k ap goumen antre yo pou jwenn pi gwo teritwa yo, trè souvan malsen (marekaj, ti mòn apik), epi ki gen kay yo bati ak materyèl resikle[1]. Sa ki pi popilè yo ak pi gwo yo konnen yo nan vil Rio de Janeiro, ki gen prèske 968 (2008)[2] ak pote ansanm yon tyè nan popilasyon ibèn nan. Malgre favela yo se anblèm povrete nan vil yo, yo te etidye anpil pa chèchè epi yo te antre nan kilti popilè, yo pa reprezante antye nan lojman prekari. Jewograf yo te montre ke klas travayè yo te viv tou nan lòt kalite lojman tankou palafitas (kaban an bwa sou vwa navigab) oswa kortiços (lojman delambre nan distri yo eritaj nan sant istorik)[3].
Istorik
[modifye | modifye kòd]Premye favela[4] te parèt nan Rio de Janeiro an 1897, lè 20 000 anciens Lagè Canudos (kont yon kominote milenè rebèl nan nòdès peyi a) te deplase toupre yon ti mòn ". Favela Hill " Lè sa a, favelas sa yo akomode popilasyon pòv yo, sitou nwa. Nan São Paulo, fanmi rich yo te pouse povrete nan periferik depi nan fen XIX syèk la. Ibanizasyon akselere nan peryòd apre lagè a ogmante majinalite, esklizyon espasyal ak reòganizasyon nan anviwònman sosyal (ekonomikman). Kwasans ekonomik ane 1960 yo te afekte anpil imigran ki soti nan Nòdès, ki te rasanble nan bidonvil gwo vil yo nan sidès ak nan sid peyi a. Malgre pwogrè nan batay kont povrete a, an 2010 Brezil te toujou gen plis pase 6 000 favelas nan 323 nan 5 565 vil ak yon total de 11,4 milyon abitan, oswa 6% nan popilasyon total peyi a. Vil ki pi afekte yo se Belèm ak 54% nan abitan k ap viv nan favelas ak Rio de Janeiro, kote 22% nan popilasyon an, oswa 1.4 milyon abitan, ap viv nan youn nan 900 favelas yo. Favelas Rocinha, Alemão ak Da Maré se pi gwo favela nan peyi a.
Nòt ak referans
[modifye | modifye kòd]- ↑ « favela », diksyonè Larousse
- ↑ Jean-Pierre Langellier, « À Rio, un mur "écologique" pour contenir une favela », Le Monde, (ISSN 0395-2037, lire en ligne).
- ↑ Octavie Paris, « Les cortiços à Salvador de Bahia, entrer dans un logement caractéristique des villes brésiliennes », Géoconfluences, (ISSN 2492-7775, lire en ligne).
- ↑ Olivier Dabène ak Frédéric Louault, Atlas du Brésil : Les favelas, Autrement, , 96 p., p. 68-69.
Bibliyografi
[modifye | modifye kòd]- (en) Janice Perlman, Favela: Four Decades of Living on the Edge in Rio de Janeiro, New York, Oxford University Press,
- (en) Mike Davies, Planet of Slums, New York, Verso,