Canindé (Ceará)

Canindé se yon minisipalite brezilyen nan eta Ceará, ki chita nan Mikworejyon Canindé, Mezorejyon Nò Cearense.

Se dizwityèm minisipalite ki gen plis popilasyon nan Ceará, ak yon popilasyon 74.174 moun, selon estimasyon IBGE pou ane 2022.

Relijyon ak lavi chak jou popilasyon an mare sere, sitou nan mwa kote gen gwo aflu touris, akòz foul pelerin ki soti nan tout kote Brezil pou vin Canindé mete lafwa ak devosyon yo nan divès kote pelerinaj vizitè yo konsidere kòm sakre. Pami yo, gen Bazilik Sen Franswa Chagas la; Estati Sen Franswa a, yon gwo moniman ki gen plis pase 30 mèt wotè; Chemen Lakwa a; Jaden Zoloji Minisipal la; ak Plas Pelerin yo — yon amfiteyat a louvri ki ka resevwa plis pase 120 mil moun.

Fèt Sen Franswa Chagas la, youn nan pi ansyen evènman relijye Brezil, fèt soti 24 septanm pou rive 4 oktòb (dat ki dedye a Sen Franswa Chagas). Dat sa a sèlman chanje nan ane eleksyon yo.

Etimoloji

Mo Canindé soti nan tupí kanindé e li gen plizyè siyifikasyon:

Tribi Endyen ki te resevwa misyon epi ki te abite, okòmansman, sou rivaj larivyè Banabuiú ak Quixeramobim;
Yon gwo tribi Tarairiús ki te viv nan zòn santral Ceará, nan sertão Quixadá, Canindé ak Alto Banabuiú (Quixeramobim);
dapre Paulino Nogueira: yon espès ara a ak plim jòn, yo rele guacamaio, oswa yon psitasisid (arararaúna)..

Denominasyon orijinal li te São Francisco das Chagas de Canindé, e depi 1914, li vin rele Canindé. ^[1]

Fòmasyon administratif

Nan 1817, Canindé vin yon distri toujou avèk ansyen non São Francisco das Chagas de Canindé. An 1846, São Francisco das Chagas de Canindé tounen yon vil, apre yo te separe yon pati soti nan Fortaleza ak yon lòt pati soti nan Quixeramobim. Nan 1911, premye distri a parèt: Caridade. An 1914, São Francisco das Chagas de Canindé te leve nan kategori vil ak non aktyèl la, epi nan menm ane a yo te kreye 3 distri: Caiçarinha, Jatobá ak São Gonçalo, men Caridade te desann nan nivo pezevwa. An 1918, yo kreye distri Santana, epi an 1931, 2 lòt distri: Belém do Machado ak Campos Belos. An 1933, lòt distri yo te kreye: Campos, Caridade (ki te leve ankò kòm distri) ak General Sampaio. An 1935, distri Campos chanje non li pou Ipueiras dos Targinos. An 1936, Belém do Machado te redui non li pou Belém. An 1938, distri Belém te anèksé nan minisipalite Quixeramobim, epi distri Santana chanje non li pou Saldanha, pandan ke Ipueiras dos Targinos redui non li pou Targinos. An 1943, distri Campos Belos chanje non li pou Ubiraçu, epi Saldanha chanje non li pou Paramoti. An 1950, distri Inhuporanga te kreye. An 1951, distri Bonito te kreye. An 1953, distri Esperança te kreye. An 1957, Paramoti te emansipe soti nan Canindé. An 1958, Caridade te emansipe soti nan Canindé epi te anèksé distri Inhuporanga. An 1964, yo kreye distri Ipueiras dos Gomes ak Monte Alegre. An 1992, yo kreye distri Capitão Pedro Sampaio ak Iguaçu. An 2005, Salitre vin distri Canindé, ranplase Ubiraçu.

Istwa

Régyon sous dlo yo sou rivaj larivyè Curu ak afluan li yo, ansanm ak afluan larivyè Choró, te abite pa endyen ki sòti nan orijin Tapuia: Jenipapos-canindés, Kanyndés. Depi sèk XVII, Pòtigè yo te kòmanse okipe tè sa yo, atravè sistèm sesmarias, pou kreye bèt ak fè agrikilti nan sik ekonomik vyann solèy ak charque.

An 1775, sargan-mò Pòtigè Francisco Xavier de Medeiros te etabli sou rivaj larivyè Canindé, e byento apre sa, li te kòmanse bati yon kapèl an onè São Francisco das Chagas, ki se mak istorik ak relijye Canindé. Konstriksyon tanp aktyèl la te konfyé bay achitèk Italyen Antonio Mazzini.

Yo mete an valè tou, afreski magnifik yo fèt pa pent, ki se tou Italyen, George Kau.

Kapèl sa a te fini an 1796, apre kèk konfli jidisyè ak ralantisman akoz Sechèl twa set (1777) ak sechèl 1793. Premye imaj São Francisco a se konnen popilèman kòm São Francisquinho, akòz gwosè li.

An 1818, pezevwa Canindé te leve nan kategori vil, lè yo te tou demake teritwa li sou rivaj larivyè ki te nonmen kote a. Fondasyon li te fèt nan dat 29 jiyè 1846.

Jewografi

Klima

Iklim minisipalite a se tropikal ak sezon sèk (klasifikasyon klimatik Köppen-Geiger: As), ak yon tanperati maksimòm de 33 °C ak minimòm de 24 °C (mwayèn). Precipitasyon plivyometrik mwayèn anyèl la se 756 mm.

Idrografi ak resous idrik

Prensipal sous dlo yo fè pati nan basen larivyè Curu ak Metropolitana, kote rivyè prensipal yo enkli: Canindé, Curu, Choró, Salão, Batoque, Cangati, Juriti; ak riacho yo tankou: dos Grossos, das Furnas, da Conceição ak lòt anpil. Genyen tou plizyè açudes (barraj), pami yo: Ipueira da Vaca, Logradouro II, Salão, São Mateus, Caracas, Sousa ak Barra Cancão (tout nan basen larivyè Curu). An 2016, yo te konstwi yon adutora nan Açude Escuridão (Adutora Canindé), ansanm ak plis pase 240 pwi.

Sekou ak tè

Tip tè yo nan Canindé enkli: pa kalk (55,14%), litolojik, planosòlò solòdik (12,52%) ak podzòlòk vèrmèlo-amarèlo (4,04%). ^[2]

Règleman

Administrasyon minisipalite a lokalize nan sèd li, Canindé. Pouvwa egzekitif minisipal la dirije pa Prefekti Rozario Ximenes, ki te eli an 2016. Pouvwa lejislatif minisipal la te enstale inisyalman nan 21 jen 1847, avèk 15 konsèy.

Soudivizyon

Aktuellement, minisipalite a divize an onz distri: Bonito, Caiçara, Campos, Canindé (distri-sèd), Capitão Pedro Sampaio, Esperança, Iguaçu, Ipueiras dos Gomes, Monte Alegre, Salitre ak Targinos.

Ekonomi

Agrikilti : èrbeuz ak pye bwa koton, bannann, mayi, pwa ak plant lwil oliv Castor .
Bèt : bèf, kochon ak bèt volay .
Elvaj pwason
Endistri

Nan teritwa li, yo te jwenn prezans depo berilo (ki itilize kòm yon pyè semipwèzye nan endistri ekipman espasyal ak faktori nikleyè); kalstòk (ki jwenn nan fòm kristalin), sianit (ki itilize nan fabrikasyon porselèn); espodumyèn (ki se youn nan sous lityòm); grafit granad, lepidolit (ki se yon sous pou jwenn lityòm), moskovit (mika blan), kwarz, kwarz woz, ametist (ki se yon varyete kwarz), feldspat (ki itilize nan fabrikasyon porselèn ak seramik blan) ak rutil.

Daprè yon etid fèt pa Sebrae, chak vizitè relijye ki vini vizite Canindé depanse an mwayèn R$ 26,00. (Dapre to chanj aktyèl la, R$ 26,00 ekivalan a apeprè 3.900 gourdes Ayisyen).

Kilti

Pifò evènman kiltirèl la se fèt padwòner an: São Francisco das Chagas, ki popilèman rele Romaria de Canindé. Se youn nan fèt relijye ki pi ansyen nan eta Ceará..

Yon gwo evènman relijye kote Canindé resevwa chak ane apeprè 2,5 milyon pelerin fransiskan soti nan tout peyi a, sa ki fè vil la gen pi gwo romaria fransiskana nan Amerik Latin.

Jiska jodi a, yo kontinye mennen solènman gwo imaj São Francisco, ki se konnen kòm São Francisquinho, nan tradisyonèl pwosesisyon nan 4 oktòb, pandan Festa de São Francisco das Chagas.

Vil la gen tou pi gwo estati São Francisco de Assis nan mond lan, ki mezire 30,25 m nan wotè.

Li se konnen pou tradisyon li nan travay moun ak bèt, espesyalman vaqueiros yo. Vil la gen 4 pitit li yo ki rekonèt kòm mèt nan kiltir tradisyonèl popilè nan Ceará: Mestra Dina (vaqueira-aboiadora), Mestra Odete Uchôa (plant medsin), Mestre Getúlio Colares (sineiro) ak Mestre Bibi (eskilpteur).

Bibliyotèk

Bibliyotèk Minisipal

Yon bibliyotèk piblik se tou youn nan kote yo vizite nan yon vil, epi minisipalite Canindé gen Biblioteca Municipal Cruz Filho. Dapre lis Sistema Nacional de Bibliotecas Públicas, li sitiye nan Praça da Basílica, 60, Centro, CEP: 62700-000.

Atraksyon touris

Bazilik Saint Fancisco das Chagas

Basílica a se kè Santuary a. Li te bati pa frè kapuchin yo epi beni an 1915. Se Matris pèp Canindé a ak Santye Romaria dè milye de devòte São Francisco mirak.

Konstriksyon legliz ki dedye a São Francisco das Chagas te kòmanse an 1775. Devlopman travay la te make pa plizyè obstak tankou sechèl ak posede tè legliz la pa twa frè nan ba Jaguaribe, ki pita te vin bay li kòm don bay sen an. An 1796, travay la te konplete epi li te inogire, vin tounen yon kote sakre devosyon fransiskana.

Apre demann kominote canindeense a, an 1817, Kapèl la te leve nan Matrik, pa Eveke Pernambuco a, Dom Frei Antônio de São José Bastos. Se konsa, pèp la te jwenn Paroyis São Francisco das Chagas.

Praça dos Romeiros

Praça dos Romeiros te kòmanse bati nan jen 1987 e li te inogire nan oktòb 1989 kòm pi gwo anfiteyat a lè nan nòdwès Brezil la e youn nan pi gwo moniman sakre nan mond lan.

Ansyenman, li te rele Cidade de Assis, fè referans ak teritwa natal São Francisco. Impozan ak akoladò, ak jaden li yo, koryidò ak alamedas, se nan Praça dos Romeiros kote novenaryo yo dedye a São Francisco fèt.

Praça dos Romeiros gen yon gwo enfrastrikti, ki ini Zoolojik ak Mize a. Zòn selebrasyon nan praça a te fèt pou akeyi apeprè 110,000 moun.

Espas la gen ladan l tou boks sipò, twalèt, altè 20 m², kript, chanjman rad, kapèl S. S. Sacramento ak yon tò nan fòm kwaz ki gen 30 mèt wotè, ki te itilize pandan vizit Pape Jan Pòl II nan eta Ceará.

Resamman, Praça dos Romeiros te resevwa amelyorasyon nan estrikti li a ak yon travay ki te fèt ant desanm 2012 ak septanm 2013. Travay yo enkli rekiperasyon nan planche a, restorasyon nan banch alvenè yo, estrikti elektrik ak nouvo fil, pòte konkrè, limyè, penti, chanjman nan kloti anlè a, ak amelyorasyon nan twalèt gason ak fi, ansanm ak amelyorasyon nan aspè anviwònman an, tankou koupe pyebwa ak netwayaj nan zòn ouvè yo.

Anplis de tradisyonèl novenaryo São Francisco la, plas la se tou yon sèn pou evènman kiltirèl, sosyal ak relijye, tankou prezantasyon kouwònman Nouvo Panyen (Nan mwa me) ak Selebrasyon Solèn Nwèl Senyè a (Nan mwa desanm).

San Francisco Zoo

Tout te kòmanse lè pelerin yo te pote kèk bèt pou São Francisco, e frè fransiskans yo te oblije pran swen bèt sa yo. Nan patyo a ki mennen nan Konvent Santo Antônio, yo te mete kèk bèt nan ti kagò men plas la te pa apwopriye.

An 1974, te bati yon ti zoolojik an fas mize a. Avèk konstriksyon Praça dos Romeiros, lide pou bati yon nouvo Zoolojik te parèt. Travay la te egzekite pa Sekretarya Etatik Devlopman Iben ak Anviwònman ak Casa de São Francisco, anba gidans IBAMA. Inogirasyon an te fèt pa gouvènè a nan Ceará, Tasso Jereissati, nan 13 mas 1991.

Mize

An 1972, ansyen vègèri Frei Lucas Dolle te enstale yon mize modès pou ekspoze sa ki, anplis de lafwa, devòte yo te kite nan vil la. Mize a te fonksyone nan kay ki te sèvi kòm matenite nan Praça Cruz Saldanha, kote jodi a se Sant Katèkèz ki fonksyone.

Nan 3 out 1973, nouvo Mize a te inogire, li te gen apeprè 3,000 moso nan ekspozisyon. Nan jiyè 1985, li te pase nan reformas, jwenn lajè ak mete an avant istwa São Francisco nan lèz atistik nòdwès la.

Mize Rejyonal São Francisco, oswa Mize Canindé, kounye a gen plis pase 5,000 moso. Kote a gen yon koleksyon enpòtan ki louvri pou vizit chak jou. Kòm tradisyon an dikte, pelerin yo pote pi egzotik moso ak valè istorik, kiltirèl ak relijye eksepsyonèl.

Mizeolojis Everaldo Germano te reòdone espas yo nan dezyèm reforma nan Mize Canindé, ki te reinogire nan 22 janvye 2008, pandan administrasyon Paryòk Frei João Amilton.

Edikasyon

Minisipalite Canindé ap sòti kòm yon pòl edikasyonèl, paske li gen yon Kampis nan Fakilte Estácio IDOMED, ki ofri kourè Medsin, ak yon Kampis nan Enstiti Federal Ceará (IFCE), ki gen Licenciatures nan Edikasyon Fizik, Matematik, Mizik, ak Pedagoji, ansanm ak Kourè Siperyè Teknoloji nan Analiz ak Devlopman Sistèm, Jesyon Touris ak Rezo òdinatè, ak Espesyalis nan Planifikasyon ak Jesyon Politiques Piblik ak Edikasyon Fizik Lekolè.

Recentman, Canindé te benefisye de ekspansyon nan Inivèsite Etatik Ceará (UECE), atravè Fakilte Edikasyon ak Syans Entegre nan Sertão de Canindé (FECISC), ak ofrann kourè inisyal yo nan Administrasyon (Bacharelato) ak Pedagoji (Licenciatura).

Espò

Foutbòl

San reprezantan nan divizyon Champoenat Cearense de Futebol, Canindé gen sèlman yon lig amatè nan foutbòl ak Estad Frei Teodoro, ki itilize nan kèk match. Klib ki pi konnen nan vil la se: Fluminense (nan katye Santa Luzia), Santa Cruz, América (nan katye Alto Guaramiranga) ak Maguari.

Oliveira Canindé, yon nan pitit byen konnen nan vil la, se aktyèl antrenè e ansyen foutbolè. Malgre li fèt nan Canindé, li menm ak fanmi li sòti nan minisipalite vwazen Itatira, men paske li te ale viv nan Canindé, kote li te kòmanse kòm foutbolè, li te resevwa soubri sa a ki fè li konnen. Oliveira se yon non rekonèt nan nasyonal, sitou pou travay li nan klib tradisyonèl nan nò ak sid-nò peyi a.

Futsal

Nan futsal, vil la Canindé soti nan yon plizyè klib tankou Cruzada Canindé, Educandário Sagrada Família ak RM Canindé, ansanm ak Seleksyon Futsal Canindé, ki te patisipe nan premye divizyon Champoenat Cearense de Futsal. Chak ane, fèt Torneio dos Bairros ak Torneio Intermunicipal, tou de nan foutbòl sal. Kadriyòl lekòl ak espesyalman kadriyòl Centro Social Urbano (CSU), yo itilize nan divès evènman poliesportif.Modèl:ReferênciasReferans

↑ « Página do IBGE » (PDF). Retrieved 20 de fevereiro de 2010. Check date values in: |access-date= (help)
↑ « Página do CPRM ». Retrieved 20 de fevereiro de 2010. Check date values in: |access-date= (help)

[1] « Página do IBGE » (PDF). Retrieved 20 de fevereiro de 2010. Check date values in: |access-date= (help)

[cprm.gov.br-2] « Página do CPRM ». Retrieved 20 de fevereiro de 2010. Check date values in: |access-date= (help)

[1]

[2]