Pòtay:Ekonomi

Depi Wikipedya, ansiklopedi lib
Aller à la navigation Aller à la recherche
EkonomiEdikasyon
AntreprizFinansAnviwonmanDefans
EkonomiJesyonKiltiJistis ~ Lwa
PolitikJewografiInivèsite Ayiti
[kreye] Documentation

Politik Ekonomi

Rive yon moman kote w wè bagay yo ann grandè natu a. Makwo ann grèk siyi fi gran. Lè nou tande yon spesyalis ki pou ekonomi an ap pale anpil: << ki pou pwen an ki pou wè makwo...>> Oswa << Ann makwo ekonomi...>> Konnen ke, tankou fotograf la oswa reyalizatè a ki pou sinema a, li pare l pou l fe yon gwo plan nan analiz ekonomik.

Yon pwof ki kenbe lakrè a. Ki pou makwo ekonomi atache l nan abode avek etidyan yo fonksyon yo, li rele tou agrega yo. Pwodiksyon an, envestisman an, epay lan, konsomasyon an, revni an, sotiakbagay yo e antre-akbagay yo se yo k prensipal fonksyon yo. Poukisa n di egalman agrega yo?

Pa janm ou remake ann bann-ànons sou ti ekran nan lang anglè a kèk bagay nan fason sa: Milan AC-Mancheter United, agrega 3-2. Sa siyifi ke nan match ale ann lig lan bann chanpyon yo, sko final la se te nyl, tankou 2-2. Tankou nan komansman ki pou match retou a, Milan gentan ouvè sko a, reyalizatè a ki pou retransmisyon an roule pa anba ki pou ekran an mansyon an: agregat 3-2. Gol sa a yo ajoute l sou dez premye yo. Menm jan an, ann makwo-ekonomi kalkil la se menm lan. You fonksyon s'ajoute y ajoute l ak you lot. Ekwasyon an appou nan takapab tikras jan w wè l :

PIB=revni nasyonal

Revni an etan ke pwofi yo, salè yo e rann nan yo. Pwofi a se «prim ki pou risk» ki pou antreprenè a, pou anplwaye ekspresyon an ki pou selèb ekonomis otrichyen Joseph Aloïs Schumpeter. Salè yo se yo k vèse yo nan sa a yo ki ofri yo fos yo a ki pou travay e rann nan, sa ka sebagay you plis-valè byenkpadeplase oswa pwodui a ki pou you lwaye.

Nan ekonomi, chak varyab, chak paramèt gentan kontrepati. Envestisman an se lik alimante pa epay. Epay se lik piblik la oswa prive. Piblik lè, nan fen an ki pou ekzèsis fiskal la, li rete nan trezo a ki pou gendepase yo ( chajekoulegba yo) budjè yo. Epay lan se lik konstitye pa pati a ki pa konsome ki pou revni pou sa k patikilye yo. Li se lik al labank. Pou kredi a akode pa bank yo, epay lan ki pou patikilye yo se lik nan dispozisyon an ki pou antrprenè yo, rele tou envestisè yo oswa anko kapitalis yo. Tankou nan makwo-ekonomi, ekilib la se san sispann rechèche, envestisman an se egal a epay lan.

Epitou, pwodiksyon an alimante konsomasyon an. Men peyi a preske pa gen rantre ki pou deviz yo, ki pou monnen fort yo, si you pati ki pou pwodiksyon an pa t sotiallotdbor. twouve ke gen machandiz yo tou ki rantre yo anndan peyi a, konsa ke tout sèvis yo se yo k founi vini sot lotdbo. Égalité ant X (Soti-ak-bagay yo) e I (antre-ak-bagay yo) se you wè ki pou moun lespri. Li rete pou konsidere transfè yo ki pou moun k alviv lotdbo yo, sa-vle-di voye yo ki pou kitepatri yo ak paran yo ki rete Ayiti. Yon mann konsiderab ki avwazin, selon statistik yo ki disponib yo, 2 milya ki pou dola yo. Pou n fini, enpo yo e taks (oswa taksasyon ann anglè). Ponksyon fiskal sa se vital pou fè tounen machin gouvenmantal la. Leta efektye pakèt depans apati de resèt fiskal yo. Previzyon sa a yo ki pou resèt yo e ki pou depans yo se yo k konsinye nan you dokiman baptize budjè, ki se vote chak àne pa chanm yo. Ideyal la se t ap ekilib budjetè a, men nan pratik la, leta viv ke nan defisi yo. Li depanse plis ke li pa kreye mwayen.